Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırım İkliminin Oluşturulmasını Belirleyen Faktörler

Yıl 2015, Cilt: 19 Sayı: 2, 173 - 192, 31.12.2015

Hakkı Çiftçi

Öz

Bu araştırmada dolaysız yabancı sermaye yatırımları ile finansal yabancı sermaye yatırımlarının ekonomilerin kaynak
dağılımı ve üretim etkinliği üzerindeki etkileri analiz edilmiştir ve doğrudan yabancı sermaye yatırımları etkileyen
faktörler ülke ekonomisi üzerindeki ekonomik, finansal, sosyal, politik, teknolojik etkilerin Yabancı sermaye
yatırımlarının etkinliği ve reel sektörün performansı tespit edilmesi amaçlanmştır. Bir diğer deyişle bu çalışma
yabancı sermaye yatırımları ülkelerin kaynak kullanımını olumlu ve olumsuz etkileyen bileşenleri analiz etmeyi
amaçlamaktadır. Çalışma, bu etkileşim çağında doğrudan yabancı yatırımlar (DYY)’yi incelemeyi amaçlamaktadır. Bu
doğrultuda çalışmada DYYnin tanımı ve çeşitleri tanıtılmış, DYY ve teorileri, DYY’yi etkileyen faktörler incelenmiş,
dünya gerçekleşmeleri verilmiş, son olarak da DYY’nin büyüme ve yatırım iklimleri üzerindeki etkileri incelenmiştir.
Bu kapsamda Yabancı sermaye yatırımları ve teorileri, belirleyicileri analiz edilmiştir. Dünyadaki yabancı sermaye
belirleyicileri ve göstergeleri incelenmiş son olarak da yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyüme ve uygun
yatırım iklimleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik rekabet üzerindeki
performansı analiz edilmiş ve reel sektöre çarpan etkisi olduğu tanımlanmış ve yabancı sermaye yatırımları için reel
sektör üzerindeki ekonomik ve politik katkıları ve önemli etkileri gözden geçirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Doğrudan yabancı sermaye, yatırım koşulları, rekabet, itici ve çekici faktörler

Kaynakça

• AKDİŞ, M. Dünyada Ve Türkiye’de Yabancı Sermaye Yatırımları ve Beklentiler, http://makdis.pau.edu.tr/Ysermaye.htm,2015
• AKINKUGBE, O. (2005), “A Two Part Econometric Analysis of Foreign Direct Investment Flows to Africa”, Journal of World Trade, 39 (5), 907-923.
• ALGAN, Neşe(1988); “Dünyada ve Türkiye’de Yabancı Sermaye Yatırımları ve Beklentiler”, YASED Yayın No: 33, İstanbul 1988.
• BAL H.(2000), “Yabancı Sermaye Yatırımlarına Yönelik Uluslararası Kuruluşların Faaliyetleri ve Türkiye Ekonomisinde Yabancı Sermaye Yatırımları”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Adana
• BANDERA-WHİTE(1968) Empirical Determinants of Manufacturing Direct Foreign Investment in Developing Countries Franklin R. Root and Ahmed A. Ahmed Economic Development and Cultural Change Vol. 27, No. 4 (Jul., 1979), pp. 751- 767 Published by: University of Chicago Press Stable URL: http://www.jstor.org/stable/1153569 Page Count: 17
• BEVAN, Alan A. ve Saul Estrin (2000), “The Determinants of Foreign Direct Investment in Transition Economies” , William Davidson Institute Working Paper, No.342, October 2000.
• BILLINGTON, N. (1999), “The Location of Foreign Direct Investment: An Empirical Analysis”, Applied Economics, 31, 65-76.
• BULUT, Mustafa(2009); Yatırım İkliminin Geliştirilmesinde Vergi Politikalarının Rolü: Türkiye Örneği T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2009/388 Ankara
• CHAKRABARTI, A. (2003), “A Theory of the Spatial Distribution of Foreign Direct Investment”, International Review of Economics and Finance, 12 (2), 149-169.
• COSKUN Recai, (2001) "Determinants of direct foreign investment in Turkey", European Business Review, Vol. 13 Iss: 4, pp.221 – 227 http://www.emeraldinsight.com/doi/abs/10.1108/EUM0000000005536 ISSN: 0955-534X Online from: 1989
• DEĞER, M. K., S. EMSEN ve C. GERNİ, “Doğrudan Yabancı Yatırımların Belirleyicileri: Geçiş Ekonomileri Üzerinde Nedensellik Testleri ve Panel Veri Analizleri (1990 - 2002)”, Uluslararası Ekonomi Konferansı, 11 – 13 Eylül, TEK, Ankara, 2006, s. 2.
• DEMİREL Onur(2006), Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyümeye Etkileri ve Türkiye Uygulaması T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü iktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2006
• DUNNİNG, J.H. (1981), “Explaining the International Direct Investment Position of Countries: Towards a Dynamic or Developmental Approach”, Weltwirtschaftliches Archiv, 117, pp. 30–64.
• Dunning, J.H. (1994), “Re-evaluating the benefits offoreign direct investment”, Transnational Corporations,Vol. 3, No. 1, pp. 23–51.
• HYMER, S. H. (1960), The International Operations of National Firms: A Study of Foreign Direct Investment, M.I.T. Doctoral Dissertation, Cambridge, Massachusetts.
• KARLUK, R. (2001), Türkiye’de Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Katkısı: Ekonomik İstikrar, Büyüme ve Yabancı Sermaye, TCMB Yayınları, 97-115
• KAR, Muhsin ve Tatlısöz, Fatma (2008), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Hareketlerini Belirleyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi”, KMU İİBF Dergisi, Yıl.10, sayı 14.
• KAZGAN, G (1988), Ekonomide Dışa Açık Büyüme, 2. Basım, Altın Kitaplar, İstanbul.
• KİNDLEBERGER, C. P. (1971), American Business Abroad: Six Lectures on Direct Investment, Third Edition, Yale University Press.
• KOYUNCU Fatma TURAN(2010), Türkiye’de Seçilmiş Makroekonomik değişkenlerin Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Üzerindeki Etkisinin Yapısal Var Analizi: 1990-2009 Dönemi Anadolu Üniversitesi Ekonomi Bilimleri Dergisi Cilt 2, Sayı 1, 2010 Issn: 1309-8020 (Online)55
• KRUGER, A. O. (1987), “Debt, Capital Flows, and LDC Growth”, The American Economic Review, Vol. 77, pp: 160-163.
• KULA Ferit(2003), Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Etkinliği: Türkiye Üzerine Gözlemler, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 2, 2003 141, Erciyes Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü
• LUCAS, R. E. Jr (1988), “On the Mechanics of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, Vol. 22, pp:3
• HEİNZ WEİHRİCH(1982), The TOWS matrix—A tool for situational analysis Volume 15, Issue 2, April 1982, Pages 54-66
• MCCULLOCH, R. (1993), “New Perspectives on Foreign Direct Investment”,K. A. Froot (der.), Foreign Direct Investment içinde, University of Chicago Press, Chicago, 37-53.
• MORISSET, J., PIRNIA, N., ALLEN, N. J. and WELLS, L.T. “Using Tax Incentives to Compete for Foreign Investment”, Foreign Investment Advisory Service, Occasional Paper 15, 1997.
• MORISSET, J., PIRNIA, N., ALLEN, N. J.and WELLS, L. T. “How Tax Policy and Incentives Affect Foreign Direct Investment”, Foreign Investment Advisory Service, Occasional Paper 15, 1999.
• MORISSET, Jacques. “Using Tax Incentives to Attract Foreign Direct Investment”, The World Bank Group Private Sector and Infrastructure Network, Note Number 253, 1990.
• North, D.C. 1990. Institutions, institutional change, and economic performance. Cambridge:Cambridge University Press.
• ÖZCAN Burcu, ARI Ayşe(2010), Doğrudan Yabancı Yatırımların Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz: OECD Örneği, Ekonometri ve İstatistik Dergisi Sayı:12 2010 65–88 http://eidergisi.istanbul.edu.tr/sayi12/iueis12m4.pdf;Erişim tarihi,08/11/2015
• PISTORESI, B. (2000), “Foreign Direct Investment and Factor Localization:Latin America and South East Asia”, Rivista di Politica Economica,90, 27-44.
• ROOT, F. ve A. AHMED, (1979), “Empirical Determinants of Manufacturing Direct Foreign Investment in Developing Countries”, Economic Development and Cultural Change 27, 751-767.
• SCAPERLANDA, A.E. ve L.S. MAUER (1969), “The Determinants of U.S.Foreign Direct Investment in the E.E.C.”, American Economic Review, 59, 558-568.
• SCHMITZ, A. ve J. BIERI (1972), “EEC Tariffs and U.S. Direct Investment”, European Economic Review, 3, 259-270.
• SHAMSUDDIN, A.F. (1994), “Economic Determinants of Foreign Direct Investment in Less Developed Countries”, The Pakistan Development Review, 33, 41-51.
• TUSELMANN, H.J. (1999), “German direct foreign investment in Eastern and Central Europe:relocation of German industry?’’, European Business Review, Vol. 99 No. 6.
• WORLD BANK (1997), Private Capital Flows to Developing Countries – The Road to Financial Integration, World Bank Policy Research Report. Washington, D.C, The World Bank.
• YAPRAKLI Sevda(2006), Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Belirleyicileri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz; D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi Cilt:21 Sayı:2, Yıl:2006, ss:23-48