Metin Tenkidinde Temel Kriterler

Yıl 2012, Cilt: 12 Sayı: 1, 215 - 250, 01.03.2012

Abdülcebbâr Saîd- Çev. Ahmed Ürkmez

Öz

“Metin tenkidinde temel kriterler” başlıklı bu çalışma, hadis alanında metin tenkidinin uygulamalarına teorik ve kavramsal açıdan katkı sağlamaktadır. Yazar, İslam kültüründe eleştirel bakışın tarihsel süreci, tenkidin hadis rivayetlerine uygulanışına dair örnekler gibi meselelere ağırlık vermiştir. Ayrıca kimi teolojik argümanların yanı sıra Arap dilinin temel kurallarını da hadiste metin tenkidi için dayanak olarak göstermekte ve literatür konusunda araştırmacıları bilgilendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, metin, tenkit, usûl

Metin Tenkidinde Temel Kriterler

Öz

Kaynakça

• Azamî, Muhammed Mustafa, Menhecü’n-Nakd inde’l-Muhaddisîn, Riyâd, Mektebetü’l-Kevser, 2. Baskı.
• Bâkıllânî, Ebûbekr, el-Merkabetü’l-Ulyâ fî Men Yestehıkku’l-Kadâ ve’l-Fütyâ, Bey- rut, el-Mektebü’t-Ticârî.
• Büstî, Muhammed b. Hıbbân, Sahîh İbn Hıbbân, Beyrut, Müessesetü’r-Risâle, 2. Baskı.
• Dümeynî, Misfir Gurmullâh, Mekâyis Nakdi Mütûni’s-Sünne, Riyâd, 1984.
• ……………, Mekâyis İbni’l-Cevzî fi Nakdi Mütûni’s-Sünne min Hılâli Kitâbihî el- Mevzûât, Cidde, Dâru’l-Medenî, 1984.
• Düreynî, Fethî, el-Menâhicü’l-Usûliyye fi’l-İctihâd bi’r-Ra’y fi’t-Teşrîi’l-İslâmî, Beyrut, eş-Şeriketü’l-Müttehidetü li’t-Tevzî, 2. Baskı, 1985.
• Ebû Zehre, Muhammed, Mâlik: Hayâtüh, Asruh, Ârâuhü’l-Fıkhıyye, Kâhire, Dâru’l- Fikri’l-Arabî.
• Gazâlî, Ebû Hâmid, el-Mustasfâ min Ilmi’l-Usûl, Beyrut, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
• Hatîb el-Bağdâdî, Ebûbekr Ahmed b. Ali, el-Kifâye fi İlmi’r-Rivâye, Medîne-i Mü- nevvere, el-Mektebetü’l-İlmiyye.
• Itr, Nûruddîn, Menhecü’n-Nakd fî Ulûmi’l-Hadîs, Dımeşk, Dâru’l-Fikr, 1988.
• İbn Kayyimi’l-Cevziyye, Şemsüddîn Ebû Abdullâh, el-Fürûsiyye, Mısır, Mektebetü Âtıf.
• …………………., el-Menâru’l-Münîf fi’s-Sahîhi ve’d-Daîf, thk. Abdülfettâh Ebû Ğudde,
• Haleb, Mektebetü’l-Matbûât, 1983.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmail, İhtisâru Ulûmi’l-Hadîs mea Şerhi’l-Bâisi’l-Hasîs, Kâhire, Mektebetü Muhammed Ali Sabîh, 1958.
• İbn Teymiye, Ahmed, Der’u Teâruzı’l-Akl ve’n-Nakl ev Muvâfakat Sahîhi’l-Menkûl li Sarîhi’l-Makûl, Beyrut, Dâru’l-Künûzi’l-Edebiyye.
• İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman b. Ali, el-Mevzûât, Medîne-i Münevvere, el- Mektebetü’s-Selefiyye, 1386 (h).
• İbnü’s-Salâh, Ebû Ömer Osman b. Abdurrahmân, Mukaddimetü İbni’s-Salâh, Bey- rut, Müessesetü’r-Risâle, 2004.
• İdlibî, Salâhuddîn, Menhecü Nakdi’l-Metn inde Ulemâi’l-Hadîsi’n-Nebevî, Beyrut, Dâru’l-Âfâkı’l-Cedîde, 1983.
• Keylânî, Abdurrahman b. İbrahim, Kavâidü’l-Mekâsıd inde’l-İmâm eş-Şâtıbî: Ardan ve Dirâseten ve Tahlîlen, Amman, el-Mahedü’l-Âlemî li’l-Fikri’l-İslâmî; Dımeşk, Dâru’l-Fikr, 2000.
• Kudât, Emîn, “Nakdü’l-Hadîs beyne Senedi’n-Nakl ve Hukmi’l-Akl”, Mecelletü Dirâsât, yıl: 10, 1989.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, Tefsîru’l-Kurtubî, thk: Ahmed el-Berdûnî, Kahire, Dâru’ş-Şuab, 2. Baskı, 1372 (h).
• Kutub, Seyyid, Fî Zılâli’l-Kur’ân, Beyrut, Dâru’ş-Şurûk, 9. Baskı, 1980.
• Kürdî, İsmail, Nahve Tefîli Kavâidi Metni’l-Hadîs, Dımeşk, Dâru’l-Evâil, 2002.
• Melkâvî, Fethî, “el-Merciiyye ve’l-İtâru’l-Merciî”, Târîhu’l-İttılâ, sayı: 1, yıl: 2005.
• Muhyiddîn Atıyye ve diğerleri, Delîlü Müellefâti’l-Hadîsi’ş-Şerîf el-Matbûa el-Kadîme ve’l-Hadîse, Beyrut, Dâru İbn Hazm, 1995.
• Nevevî, Yahya b. Zekeriyya, Mukaddimetü Şerhi Sahîhi Müslim, Dâru Ebî Hayyân, 1995.
• Neysâbûrî, Müslim ibnü’l-Haccâc, Sahîh-i Müslim, Beyrut, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l- Arabî, 2000.
• Numân, Ebû Hanîfe, el-Âlim ve’l-Müteallim, Haydarâbâd/Deken, el-Matbaatü’l- Hüseyniyye.
• Râzî, Fahruddîn, Esâsü’t-Takdîs, Kâhire, Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, 1986.
• Sâfî, Lüeyy, “el-Vahyü ve’l-Akl: Bahsün fî İşkâliyyet Teâruzı’l-Akl ve’n-Nakl”, İslâmiyyetü’l-Marife, el-Mahedü’l-Âlemî li’l-Fikri’l-İslâmî, yıl: 11, kış 1998.
• Saîd, Hemmâm, “el-Fikru’l-Menhecî inde’l-Muhaddisîn”, Devha, Riâsetü’l- Mehâkimi’ş-Şeriyye ve’ş-Şuûni’d-Dîniyye, Silsiletü Kitâbi’l-Ümme, sayı: 16, yıl: 1987.
• Sanânî, Muhammed b. İsmail, Tevzîhu’l-Efkâr li Meânî Tenkîhi’l-Enzâr, Beyrut, Dâru’l-Fikr.
• Sibâî, Mustafa, es-Sünne ve Mekânetühâ fi’t-Teşrîi’l-İslâmî, Beyrut, el-Mektebü’l- İslâmî, 2. Baskı, 1368 (h).
• Sicistânî, Ebû Davud Süleyman b. Eşas, Risâletü Ebî Dâvûd ilâ Ehli Mekke, Bey- rut, ed-Dâru’l-Arabiyye, 1974.
• Suyûtî, Celâlüddîn, Tedrîbü’r-Râvî fi Şerhi Takrîbi’n-Nevevî, Riyâd, Mektebetü’l- Kevser.
• Şâtıbî, İbrahim b. Musa, el-Muvâfakât fî Usûli’l-Ahkâm, Beyrut, Dâru’l-Fikr.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa, Sünenü’t-Tirmizî, Tahâre, 58, Kâhire, Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1385 (h).
• Yemânî, Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî, el-Envâru’l-Kâşife limâ fî Kitâb ‘Advâ ale’s-Sünneti’n-nebeviyye’ mine’z-Zeleli ve’t-Tadlîli ve’l-Mücâzefe, Beyrut, el-Mektebü’l- İslâmî, 2. Baskı, 1985.
• Zerkeşî, Muhammed b. Abdullah, el-İcâbe li Îrâdi me’s-tedrekethü Âişe ale’s- Sahâbe, Beyrut, el-Mektebü’l-İslâmî, 2. Baskı, 1390 (h).
• Zu’bî, Muhammed Muslih, Nakdü’l-Metn inde’l-İmâm en-Nesâî fi’s-Süneni’l-Kübrâ, Ürdün Üniversitesi, Bilimsel Tez, 1999.