Televizyon Dizilerinin Toplum Üzerindeki Etkisi (Karabük Örneği)

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 185 - 201, 26.06.2019

Y. Sinan Zavalsız , Yüsra Soydaş Dağcı

https://doi.org/10.30627/cuilah.549553

Cited By: 5

Öz

Yakın geçmişte hızla gelişmekte olan kitle iletişim araçları, toplumu
doğrudan hedef alması sebebiyle sosyal değişmeyi derinden etkileyen faktörlerin
başında gelmektedir. Kitle iletişim araçları amaca uygun kullanıldığında
kültürün nesilden nesile aktarılmasını sağlayabilecek bir işleve sahiptir.
Ancak yanlış kullanıldığında, özellikle çocukların ve gençlerin gelişiminde,
dolayısıyla aile ve toplum yapısında bozulmalara neden olabilmektedir.

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte televizyon her eve girmiş, zamanla
televizyon kanalları çoğalmaya başlamıştır. İlk televizyon yayınının 1928
yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde gerçekleştiği düşünülürse, o günden
bugüne kapitalizmin temel ilkelerinden biri olan rekabet, kendini medya
alanında da göstermiş, görsel medyayı hâkimiyeti altına almıştır. Medya,
değişim içerisinde olan toplumu etkileyen en önemli aktörlerden biridir.
Dolayısıyla görsel medya bugün başlı başına bir tüketim kültürü oluşturmaktadır.
Tüketim kültürüne hizmet eden çok sayıda televizyon kanalının ilk sırada
pazarladığı ürünse televizyon dizileridir. Türkiye’de televizyon yayınının ilk
başladığı yıl 1968’dir. O tarihten itibaren televizyonlar her evde başköşeye
oturtulmuş, evin bütün düzeni bu aletlere göre dizayn edilmiştir. 1986 yılına
kadar tek kanaldan yayın yapılmış, ancak bu tarihten sonra kanalların artış
hızını takip etmek mümkün olmamıştır. Televizyon ve özelde televizyon dizileri
tamamen postmodern hayatın bir parçası haline gelmiştir. Diziler hayatın
merkezinde yer almaya başladığından beri kültür, örf adet, alışkanlıklar,
değerler, yaşam biçimi ve aile yapısı değişime uğramıştır.

Türk televizyonlarında yayınlanan dizilerin Türk toplum ve aile yapısına
uygun olup olmadığı, araştırmamızın en önemli sorusudur. Küçük bir kutuda
yayınlanarak tüketilen bu sanal hikâyeler toplumumuzu nereye götürmektedir.
Çalışma kapsamında televizyon dizilerinin Türk toplum yapısında ortaya
çıkardığı etkiler ele alınacaktır. Toplumun, televizyon dizileriyle birlikte
değişen değerleri ile kapitalizmin aracı haline gelen görsel medyaya
teslimiyeti ayrıca irdelenecektir.

Araştırmada farklı yaş kategorilerinden 200 erkek, 200 kadın olmak üzere
toplam 400 denek yer almıştır. Anket uygulanan denekler; 100 kadın, 100 erkek,
50 genç kadın, 50 genç erkek, 50 kız çocuk, 50 erkek çocuktur. Katılımcılar
basit tesadüfî örneklem tekniğiyle Karabük halkından seçilmiştir.

Son yıllarda internetin yaygınlaşması, sosyal medyanın aşırı kullanımı ile
birlikte başta YouTube olmak üzere yeni video izleme platformları ortaya
çıkmıştır. YouTube’da günde 1 milyar saatten fazla video izlenmesi, açılan
kanallarda yayınlanan videoların televizyon dizileri gibi takip edilmesi,
toplumu şekillendirme kabiliyeti tartışma götürmeyen ve milyonlarca kullanıcıya
sahip olan televizyonun bundan sonraki süreçte tahtını internete
kaptırabileceğine de işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Toplumsal Değişim, Televizyon Dizileri, Reklam, Tüketim.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Değişim, Televizyon Dizileri, Reklam, Tüketim

Kaynakça

• Aladağ, İ. (2012). Televizyon Dizilerinin Kültürel Yozlaşma Açısından İncelenmesi (Fırat Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Alan Araştırması), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Aydın, Ö. K. (2014). Televizyon Reklamlarında Dizi Karakteri Kullanımıyla Sunulan Tüketim Kültürü Değerleri: Yalan Dünya Örneği. Journal of Yasar University, 9 (36), ss. 6261-638.
• Aziz, A. (1981). Radyo ve Televizyona Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Büyükbaykal, C. I. (2005). Kitle İletişim Araçları ve Toplumsal Yaşam. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (21), ss. 71-75.
• Baudrillard, J. (2011). Simülarklar ve Simülasyon. Çeviri: Oğuz Adanır, Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2004). Tüketim Toplumu. Çeviren: Hazar Deliçaylı & Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Crowley, D. & Heyer, P. (2014). İletişim Tarihi. Çeviren: Berkay Ersöz, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çakır, V. & Kınıt, E. (2009). Televizyon Dizilerinde Ürün Yerleştirme ve Sponsorluğun Sonuçları. Global Media Journal Turkısh Edition, (5), ss. 19-47.
• Dağlı, Ö. & Hacıbektaşoğlu, E. (2015). Televizyon Reklamlarının Çocuk-Aile İlişkisi ve Boş Zaman Kavramı Ekseninde Değerlendirilmesi. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), ss. 183-212.
• Ertunç, F. (2001). Çocuk Dünyasında Reklamın Rolü: Televizyon Reklamlarında Çocuklara Yönelik Düzenlemeler, T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Uzmanlık Tezi.
• Fichter, J. (2001). Sosyoloji Nedir?. Çeviren: Nilgün Çelebi, Ankara: Atilla Kitabevi.
• Girgin, A. (2002). Uluslararası İletişim. İstanbul: Der Yayınları.
• Gürel E. & Alem J. (2005). “Kurgusal Ürün Yerleştirme”, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (20), ss. 133-155.
• Hasekioğlu, S. (2008). Reklam ve İdeoloji: Yazılı Basında Yer Alan Reklamlara Göstergebilimsel Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Karaboğa, T. (2007). Bir Kitle İletişimsizlik Aracı Olarak Televizyon. Sosyoloji Notları Dergisi, (3), ss. 25-35.
• Keskin, M. (2015). Görsel Medya ve Kamuoyu İlişkisi: Televizyonda Siyasi Tartışma Programlarının Söylem Analizleri. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Konukman, E. A. (2006). Medya ve Kültür: Son Dönem Televizyon Dizilerinin Yaşam Tarzı Üzerindeki İmgeleri. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kuyucu, M. (2015). Türkiye’de Tematik Tv Yayıncılığı: Gençlerin Tematik Televizyon İzleme Alışkanlıklarının Televizyon Yayıncılığına Olan Yansımaları. International Journal of Social Science, (3), ss. 249-265.
• Kuzu, A. & Özveren, H. (2011). Tüketilen Tüketici, Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, (1), ss. 61-72.
• Meriç, C. (1986). Kültürden İrfana. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Oktay, A. (1995). Medya ve Hedonizm. İstanbul: Yön Yayınları.
• Oktay, H. T. (2011). Televizyon Dizilerinin Toplumun Milli ve Manevi Değerleri Açısından Değerlendirilmesi; Aşk-ı Memnu Dizisi Örneği, T.C. Radyo Televizyon Üst Kurulu, Uzmanlık Tezi, Ankara 2011.
• Oskay, Ü. (1971). Toplumsal Gelişmede Radyo ve Televizyon. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Özdemir, M. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Aile Değerleri ve Medyanın Aile Değerlerine Etkisi Hakkındaki Görüşleri, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sayılgan, E. (2014). Medya Sektöründe Bir Uzmanlaşma Olgusu Olarak Tematik Kanallar ve İzleyici Çeşitliliğinin Tematik Kanal Oluşumundaki Rolü. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi E-Dergisi, (3), ss. 2-15.
• Şahin, K. (2011). Kültürel Yozlaşmaya Neden Olan Bir Unsur Olarak Televizyon. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), ss. 243-277.
• Tanrıöver, H. U. (2011). Türkiye’de Film Endüstrisinin Konumu ve Hedefleri. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Tanrıöver, H. U. (2012). Türkiye’de Televizyon Yayıncılığı 2011. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Tepecik, S. (2010). Popüler Kültür Unsurlarından Olan Televizyon Dizlerindeki Aile Kurgusu, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Türkiye’de Aile Değerleri Araştırması, ASAGEM, Ankara 2010.
• Usluata, A. (1997). İletişim. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Williamson, J. (2000). Reklamların Dili-Reklamlarda Anlam ve İdeoloji. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Yüksel, A. H. (1990). İletişimin Toplumsal Boyutu Olarak Kitle İletişimi. Kurgu Dergisi, (7), ss. 9-38.