The Image of the Teacher in Modern Arabic Poetry

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 1, 45 - 62, 22.06.2021

Bekir Mehmetali

https://doi.org/10.30627/cuilah.774180

Öz

The research deals with a topic of great importance in life, and Arab literature, especially poetry from it, which is the topic of the teacher. This human being, and the social element that cannot be neglected, neglecting his vital role in building, building a person, and society in any way. Arab literature did not lose sight of this important and sensitive subject, especially since some of the poets were teachers. They conveyed the teacher's suffering, citing an experience, a realistic feeling, and real suffering. We find in the research that a poet of poetic stature in modern Arabic literature like the Prince of Poets seizes the opportunity to invite him to attend the opening of the House of Supreme Teachers, so he launches a resounding poetic appeal in which he calls for the respect of the teacher, his veneration - and his reverence, and placing him in the high social position, which is his high rank Religious sanctity to his message, so he makes his work similar to, or close to, the work of the prophets and messengers. The teacher at Ahmed Shawky is not just an ordinary employee who performs a certain job that he performs for a simple financial wage that does not satisfy hunger, does not pay poverty, and does not meet a need. The teacher in his philosophy is a human being who was almost a messenger. He thus wants the renaissance of his country, Egypt, and he knows that it will not happen without the teacher’s active participation in it. It cannot be effective, positive if not appreciated, and revered as it deserves. Then we find three educated poets who have tasted suffering, neglect, and inferiorism what most teachers have tasted for decades in modern times in Arab societies. The poet Muhammad Abd Al-Muttalib depicts the teacher’s suffering, and follows the example of Shawky in giving sacredness to his work, and depicts his sacrifice and devotion day and night, pointing to his difficult financial conditions. As for the Algerian poet Mohamed Al-Eid Al Khalifa, he avoids pessimism, complaint, and takes the path of optimism, believing that the future will be for him through his students, who will be the brilliant writers, the eloquent doctors, and the preaching scholars, the truth, the truth, and the truth. In doing so, he is a kind response to his companions who disdained his profession, the teaching profession. His poem came as a poetic mirror, which reflects the attitude of the Algerian society towards the teacher. As for the Palestinian poet Ibrahim Touqan, he seemed agonized that the students were not interested in his efforts, and that they did not respond to him. He answered Shawky's call to honor the teacher, and he saw that he could not be revered as long as he deals with young people who do not respond to his efforts. He tried to object with longing, but we proved that his poem was not the opposite, nor opposition, but rather an emotional poetic response that was not based on veto, satire, or praise, imitation, and admiration. The research presented a clear picture of the teacher in modern Arab poetry, and thus in Arab societies in the modern era.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Portrait, Shawky, Touqan, Al-Khalifa

Proje Numarası

yok

صورة المعلِّم في الشعر العربيّ الحديث

Öz

يدرس البحثُ موضوعاً ذا أهميّة كبيرة في الحياة، والأدب العربي، ولا سيّما الشعر منه، وهو موضوع المعلّم. هذا الإنسان، والعنصر الاجتماعيّ الّذي لا يجوز إهماله، وإهمالُ دوره الحَيويّ في البناء، بناء الإنسان، والمجتمع بأية حالة من الأحوال. ولم يغفَل الأدب العربيّ الحديث عن هذا الموضوع الهامّ، والحسّاس، لا سيّما أن بعضاً من الشعراء كانوا معلّمين. فهم نقلوا معاناةَ المعلّم نقلاً صادراً عن تَجربة، وإحساس واقعيّ، ومعاناة حقيقيّة. ونجد في البحث أنّ شاعراً ذا قامةٍ شعريّة في الأدب العربيّ الحديث مثل أمير الشُّعراء يغتنم فرصة دعوته لحضور افتتاح دار المعلّمين العُلْيا، فيُطلِقُ نِداءً شِعريّاً مُدوّياً يدعو فيه إلى احترام المعلّم، وتَبجيله، وتوقيره، ووضعه في المَقام الاجتماعيّ الرَّفيع الذي هو أَهلٌ له، ويُضفي قُدسيّةً دينيّة على رسالته، فيجعلُ عمَلَه شبيهاً، أو قريباً من عمل الأنبياء، والرُّسل. فالمعلّم عند أحمد شوقي ليس مجرَّدَ مُوظَّف عاديّ يُؤدّي وَظيفةً معيّنةً يقومُ بها لقاء أجر ماديّ بسيط لا يسدُّ جوعاً، ولا يَدفعُ فقراً، ولا يُلبّي حاجة. فالمعلّم في فلسفته إنسانٌ كاد أن يكون رسولاً. وهو بهذا يُريد النَّهضة لبلده مِصر، وهو يَعرف أنّها لن تتحقَّق من دون مشارَكة المعلّم الفعَّالة فيها. وهو لا يُمكن أن يكونَ فَعّالاً، وإيجابيّاً إنْ لم يُقدَّر، ويُبجَّل كما يَستحقّ. ونَجدُ بَعد ذلك ثلاثة شعراء مُعلّمين ذاقُوا من المُعاناة، والإهمال، والنَّظرة الدُّونيّة ما يَذوقُه أغلبُ المُعلّمين منذ عشرات السنين في العصر الحديث في المجتمعات العربيّة. ويُصوّر الشاعر محمد عبدالمطلب معاناة المعلّم، ويحذو حذْو شوقيّ في إضفاء القُدسيّة على عمله، ويُصوّر تَضحيته، وإخلاصه ليلَ نهار، مشيراً إلى أوضاعه المادّيّة الصَّعبة. وأمَّا الشاعر الجزائريّ محمدالعيد آل خليفة، فيبتعد عن التَّشاؤم، والتَّذمُّر، ويسلكُ طريق التَّفاؤل، مُؤمِناً بأنّ المستقبلَ سيكونُ له من خلال طلبته الّذين سيكون منهم الأُدباء البارعونَ، والخُطباءُ المُفوَّهونَ، والعُلماءُ الدُّعاةُ إلى الدّين، والحقّ، والقادةُ الذين سيرأسون الجزائرَ. وهو بذلك ردّ ردّاً لطيفاً على أصحابه الّذين ازدروا مهنته، مهنةَ التَّعليم. فجاءت قصيدتُه مرآةً شعريّة، صادقةً عَكَست موقِف المجتمع الجزائريّ من المعلّم. وأمّا الشاعرُ الفِلسطيني إبراهيم طُوقان، فبدا متألّماً لعدم اهتمام الطّلبة بجهوده، وعدم تجاوبهم معه. فردَّ دعوة شوقي إلى تبجيل المعلّم، ورأى أنّه لا يُمكن أنْ يُبجَّل طالما يَتعامَل مع النَّشء الصِّغار الّذين لا يَتجاوبون مع جهوده. وحاوَل أنْ يُعارِض شوقيّاً، لكنّنا أثبتنا أنّ قصيدته لم تكن نقيضة، ولا مُعارَضة بل كانت ردّاً شعريّاً انفعاليّاً لم يَقُم على نَقض، وهِجاء، ولا على مَدح، وتقليد، وإعجاب. لقد قدّمَ البحثُ صورةً واضحة للمعلّم في الشعر العربيّ الحديث، وبالتالي في المجتمعات العربيّة في العصر الحديث.

Anahtar Kelimeler

المعلّم, صورة, طوقان

Proje Numarası

yok

MODERN ARAP ŞİİRİNDE ÖĞRETMEN İMAJI

Öz

Bu makale Arap edebiyatında özellikle de şiir türünde çok önemli bir konu olan öğretmeni ele alır. Toplumsal bir değere sahip olan öğretmeni ihmal ve toplum nezdindeki önemini inkâr etmemek gerekir. Geçen 130 yılda modern Arap edebiyatı bu hassas ve önemli konunun farkına varmış ve bu konuyu şairler şiirlerinde dile getirmiştir. Çünkü birçok şair şiirle meşgul olmasının yanı sıra öğretmenlik ile meşgul olmuştur. Bundan dolayı Arap toplumunda öğretmenin küçümsenmesi, gerekli şekilde takdir edilmeyişi ve onun rolüne değer verilmemesi öğretmenleri üzen bir durum olmuştur. Bu araştırma modern Arap şiirinde öğretmenin imajını sunar ve geçen yüz otuz yılda Arap toplumunun öğretmene bakış açısını yansıtır. Bu bakışı ise Arap dünyasındaki çok önemli şairler üzerinden gerçekleştirir. Bu şairlerin başında ünlü Mısırlı edebiyatçı Ahmed Şevkî gelir. Şevkî, Mısır’da bir öğretmen okulunun açılışına davet edilir ve orada bir kaside okur. Bu kaside de toplumu öğretmene saygı duymaya davet eder ve öğretmeni Peygamber makamına yakın bir makamda tutar. Ona kutsal bir nazar ile bakar. Çünkü öğretmen sadece ücret karşılığında görev yapan bir memur değildir. O, öğretmenliği Peygamberler misali kutsal bir görev olarak görür ve öğretmen insan yetiştirmekle sorumludur. Ne yazık ki Arap toplumu öğretmenlik mesleğine gerekli olan saygıyı göstermemiş ve bu mesleğe önem vermemiştir. Şairin yaşadığı toplum İngiliz işgali altında kalarak medeniyetten ve gelişmelerden uzak kalmıştır. Mısırlı başka bir şair ise Muhammed b. ‘Abdulmuttalib, öğretmenlik yapmış ve şair, öğretmenin toplum içerisinde yaşadığı zorlukları gayet iyi bilirdi. Kendisine göre öğretmen geceleri yatmaz, çocukları aç haldeyken o, öğrencilerine ders hazırlar. Perişan halde yaşar, yoksulluk ve çile çeker, çok şikâyet eder. Buna rağmen toplum öğretmene ve bu mesleğe önem vermez. Cezayirli şair Muhammed el-‘Îd Al Halîfe ise Fransız işgali altında olan Cezayir’de çeşitli yerlerde öğretmenlik yapmış ve arkadaşları kendisinin icra ettiği mesleğini küçümsemesine rağmen devam ederek geleceğe iyimser bakmış ve yaptığı işle iftihar etmiştir. Bir öğretmen olarak geleceği kendisinin şekillendireceğini düşünmüştür. Zira öğrencileri şair, hatip, âlim ve komutan olacaktır. Böylece de şair, dostlarını üzmeden ve onlarla münakaşa etmeden kendisine yönelik olumsuz ifadeleri bertaraf etmiştir. Konumuzla ilgili olan son şair ise Filistinli İbrâhîm Tûkân da öğretmenlik vazifesinde bulunmuştur. Şair, öğrencilerin olumsuz olmasından şikâyet etmiş ve Ahmed Şevkî’nin öğretmene saygı duyulması çağrısını reddetmiştir Çünkü çocuklarla uğraşan bir kişi mübeccel olamaz. Tûkan’ın kasidesi ne bir nakizadır ne de bir muarazadır. Çünkü bu iki türün şartlarını taşımamıştır. Söz konusu çalışma bunu ispat etmeye çalışmıştır. Bu araştırmada söz konusu dört şair aracılığıyla öğretmenin modern Arap şiirindeki imajına yer verilmiş ve Arap toplumu nazarında öğretmenin tutumu belirlenip neden geri kalındığı tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, İmaj, Şevki, Tükan, Al halife

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

teşekkür Ederim

Kaynakça

• Abdulmüttalip. Muhammed. el-Divân. 1.Baskı. Cezâir: Matbat el-İtimâd, ts.
• Âl Halife, Muhammed el-İid. el- Divân. Cezâir: Dâr el-Hüdâ, 2010.
• Beccâri, Yunus Sellum. el-Muarâdât fi el-Şiir el-Endelüsi/Dirâse Nekdiyye Müvâzene/. 1.Baskı. Beyrut: Dâr el-Kütüb el-İlmiyye,1429/2008.
• Beredüni, Abdullah. el-amâl el-Şiiriyye el-Kâmile. 1.Baskı. Sanâ: el-Heye el- Âmme lilkitâb, 1423/2002.
• Fâhuri, Mahmud. Müsikâ el-Şiir el-Arabi. Halep; Müdiriyyet el- Kütüb ve el-Metbuat el-Câmiyye, 1416/1996.
• Gökgöz, Turgay. “Bağımsızlık Sonrası Cezayir’de Edebi ve Kültürel Çevre” İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi (1962-2016. İstanbul, 2018.
• Gökgöz, Turgay. "Fransız Sömürgesi Döneminde Tunus Zeytûne Üniversitesi ile Tunus Gazetelerinin Cezayir Kültürel Yaşamı Üzerindeki Rolü” Nüsha Dergisi, sayı. 48, 2019.
• Kasım, Muhammed Mahmud. Tarih el-Muarâdât fi el-Şiir el-Arabi. 1.Baskı. Beyrut: yy, 1983.
• Mehmetali, Bekir. Vazîfetu’l-Anâsiri’n-Nahviyye .1.Baskı. Ankara: İlahiyât, 2020.
• Mustafa, Abdurreuf Zühdi ve el-Asad, Ömer. el-Muarâdât el-Şiiriyye ve Eserühâ fi İgnâ el-Türâs el-Edebi. Mecellet el-Ulum el-İnsâniyye ve el-İctimâyye. Câmiyet el-Şark el-Evsat. Amman C.36, 2009.
• Şâyib, Ahmed. Tarih el-Nekâiz fi el-Şiir el-Arabi. 2. Baskı. Kâhire: Mektebet el-Nahde el-Misriyye, 1954.
• Şevki, Ahmed. el-Şevkiyyât. Kâhire: Müesseset Hindâvi liltalim ve el-Sekâfe, 2012.
• Tebrizi, el-Hatib. Kitâb el-Kâfi fi el-aruz fe el-Kavâfi. Thk. Hessâni Hasan Abdullah. 3.Baskı. Kâhire: Mektebet el-Hânci, 1415/1994.
• Tettâvi, Abdullah. el-Muarâdât el-Şiiriyye/Enmât ve Tecârib/. Kâhire: Dâr Kibâ liltibâ ve el-Neşir, 1998.
• Tokân, İbrahim. el-amâl el-Şiiriyye el-Kâmile. Kâhire: Kelimât Arabiyye lilterceme ve el-Neşir, ts.
• Vesifi Abdurraman Muhammed. el-Nekâiz fi el-Şiir el-Câhili. A.Baskı. Kâhire: Mektebet el-âdâb, 1423/2003.