Şevli Yapılarda Jeoteknik Ölçüm ve Ölçüm Verilerinin Değerlendirilmesi (Şişli-İstanbul)

Yıl 2020, Cilt: 35 Sayı: 1, 227 - 240, 31.03.2020

Veli Keskin Sedat Türkmen

https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.764951

Öz

Bu çalışma, İstanbul İli Şişli İlçesi, Cumhuriyet Mahallesi, 144 pafta, 994 Ada, 14 parsel üzerinde yer alan çok katlı bir yapının derin temel kazısı sırasındaki jeoteknik ölçümleri içermektedir. Çalışmanın amacı, derin temel kazı çalışmalarının kontrollü sürdürülmesinde farklı ölçüm disiplinine sahip jeoteknik ölçüm aletlerinin birlikte kullanılarak, olası şev hareketlerinin ciddi boyutlara ulaşmadan saptanmasıdır. Proje kapsamında açılan sondajlarla kazı öncesi zemin hakkında bilgi elde edilmiş ve bu bilgilere göre güvenli kazı için gerekli jeoteknik ölçüm aletleri belirlenmiştir. Kazı çalışmaları başlatılmadan önce oluşacak şev yüzeyleri dikkate alınarak çalışma alanı E1kesiti ile başlayan ve E14 kesiti ile sonlanan enine kesitlere ayrılmıştır. Ayrılan her bir kesit üzerinde genişlik ve kazı derinliği dikkate alınarak jeoteknik ölçüm aleti yerleştirilmesi planlanmıştır. Çalışma alanında kazı derinliğinin en fazla olduğu kesitler E1, E2 ve E3 kesitleridir. Kazı çalışmalarına öncelikle kritik olarak görülen E1, E2 ve E3 kesit güzergahında başlanmıştır. Kazı esnasında zeminde meydana gelebilecek yatay yer değiştirmeleri saptamak amacıyla yapı yaklaşım sınırı göz önünde bulundurularak, E1 kesiti için şev gerisi ve kazık arkası olmak üzere derinlikleri 52 m ile 48 m olan inklinometre boruları yerleştirilmiştir. Aynı sistemle E2 kesiti için 47,5 m, 39 m, E3 kesiti için 42 ve 35 m’lik inklinometre boruları yerleştirilmiştir. Yapılan inklinometre ölçümleri sonucuna göre ölçülen maksimum yer değiştirmeler E1 kesiti için 48 mm E2 kesiti için 55 mm ve E3 kesiti için 27,5 mm olarak ölçülmüştür. Çalışmalar yürütülürken şev duraylılığını sağlamak için iksa sistemleri kullanılmıştır. İksa sistemlerinin hareketliliklerini ölçmek amacıyla kuşak yapılarına her üç kesit için her 3 metre de bir adet 100 ton kapasiteli toplamda 39 adet yük hücresi yerleştirilerek iksa sistemlerindeki yük artışları ölçülmüştür. Kesitlerde ölçülen en büyük yük artışı E2 kesitinde12,45 kN (1.245 ton) olarak ölçülmüştür. Yatay hareketliliği ölçmek amacıyla E1, E2 ve E3 kesitlerine 14 adet ekstansometre yerleştirilerek ölçümler yapılmıştır. Yapılan ölçümlerle ölçülen en büyük yer değiştirme E2 kesitinde 4 mm olarak ölçülmüştür. Ölçülen bu değer kesit için risk teşkil etmemiştir. Düşey yer değiştirmeleri ölçmek amacıyla üç kesite birer adet çok sensörlü manyetik oturma kolonu yerleştirilerek ölçümler alınmıştır. Yapılan ölçümler sonucu ciddi bir oturma gözlenmemiştir. Yapılan kazı çalışması boyunca risk teşkil edecek kütle hareketi E4 ve E5 kesitlerinde gözlemlenmiştir. Kazı derinliğinin 15,2 m ile 9,4 m arasında değişen bu kesitlerde kazı yönünde ciddi bir yer değiştirme tespit edilmiştir. Hareketin başlıca sebebi yüzey sularına bağlı ayrışmış birimler içindeki iksaların zemine tutunamaması olarak belirlenmiştir. Ölçülen maksimum yer değiştirmeler ise inklinometre ölçümlerinde E4 kesitinde 30 mm, E5 kesitinde ise 21,5 mm olarak ölçülmüştür. Kesitlere yerleştirilen yük hücresi ölçüm değerlerine göre meydana gelen yük artışları E4 kesitinde 26,38 kN (2,638 ton), E5 kesitinde ise 23,13 kN (2,313 ton) ölçülmüştür. Saptanan aşırı yer değiştirmeler dikkate alınarak bu kesitlerde iksa destek sistemleri güçlendirilerek hareket miktarı kontrol altına alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Jeoteknik ölçüm, Aletsel izleme, Eğimli kazılar, İstanbul, Şişli

Geotechnical Measurement and Evaluation of Measurement Data in Slope Structures (Şişli-İstanbul)

Öz

This study included the geotechnical measurements used throughout the deep foundation excavation of a multi-storey building located on Şişli district, Cumhuriyet District, 144 map, 994 Island and 14 plat in Istanbul. The purpose of the study is to identify possible extreme slope movements before reaching serious dimensions using geotechnical measuring instruments with different measuring disciplines together in the controlled continuation of deep foundation excavation works. The information about the soil before excavation was obtained with drilling within the scope of the project. Hence, the necessary geotechnical measurement tools for safe excavation were determined according to the information obtained. The study area divided into cross sections starting with E1 and ending with E14 considering the slope surfaces that may occur before the excavation works start. It was planned to place the geotechnical measurement tools onto each divided sections considering the width and excavation depth. The excavation depts were greatest for E1, E2 and E3 cross sections. Initially, the excavations have started along these sections accepted as critical ones. In order to determine the horizontal displacements that may occur on the ground during the excavation, inclinometer pipes have been placed for sections including the back of the slope and the back of the pile considering the construction approach limit. The pipes were with a depth of 52 m to 48 m for E1 cross section, 47.5 m and 39 m for E2 cross section, and 42 m and 35 m for E3 cross ection. The inclinometer measurements showed that the maximum displacement measures observed were 48 mm for E1, 55 mm for E2 and 27.5 mm for E3. Retaining systems were used to ensure the slope stability through the study. Load increases in the retaining systems were measured using load cells a capacity of 100 tons for each one and a total number of 39 placed in every 3 meters for each three sections. The greatest increase was measured as 12.45kN (1.245ton) in cross section E2. In order to measure the horizontal mobility, measurements were made by placing 14 extensometers in cross sections E1, E2 and E3. The largest displacement measured was observed as 4mm in the E2 section. This measured value did not pose a risk for the section. In order to measure the vertical displacements, a multisensor magnetic settlement column was placed in three cross sections and measurements were taken. No serious settlement was observed as a result of the measurements. The mass movement which could pose a risk during the excavation work was observed in cross sections E4 and E5. A serious displacement in the direction of excavation was detected in these sections that the depth of excavation varies between 15.2 and 9.4. The main reason for the movement has been determined as the inability of the support systems in the weathered units to adhesion to the soil. The maximum displacements were measured as 30 mm in the E4 cross section and 21.5mm in the E5 cross section. Load increases according to the load cell measurement values placed in the sections were measured as 26.38 kN (2.638 tons) in the E4 cross section and 23.13kN (2.313 tons) in the E5 cross section. Taking into consideration the excessive displacements detected, the support amount is strengthened in these sections and the amount of movement is taken under control.

Anahtar Kelimeler

Geotechnical measurement, Instrumental monitoring, Slope excavations, İstanbul, Şişli

Kaynakça

• 1. Özaydın, K., Yıldırım, M., 2000. İstanbul’un Zemin Koşulları ve Geoteknik Sorunlar Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Bölümü.
• 2. Keskin, V., 2018. Derin Kazı Temelerde Şev Duraylılığının Aletsel Ölçümü ve Ölçüm Verilerin Değerlendirilmesi. Ç.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• 3. Keskin, V., Türkmen, S., 2019. Derin Kazılarda Şev Duraylılığının Aletsel Ölçümü ve Ölçüm Aletlerinin Değerlendirilmesi. Ulusal Mühendislik Jeolojisi ve Jeoteknik Sempozyumu, 03-05 Ekim 2019, Denizli.
• 4. Yüksel, S., Bakılar, G., 2009. Proje Alanı Jeoteknik Etüt ve Sondaj Çalışmaları Temel Etüt Raporu. Elc Group Müş. ve Müh. Ltd. Şti. İstanbul.
• 5. Keskin, V., Çakar, G., 2015. Sinpaş Bomonti Time Projesi Jeoteknik Enstrümasyon Gözlem Raporları (1-40), Geogrup İnşaat A.Ş., İstanbul.
• 6. Digital Inclinometer System Rstinstrument Ltd. Digital mems http://www.rstinsrument.com.