“I am a musician above all”: Flamenco, Lorca and Duende

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 5, 42 - 47, 30.10.2023

Doğa Filiz Subaşı

https://doi.org/10.5152/CULT.2023.1362669

Öz

The Spanish playwright, poet and essayist Federico García Lorca, whose life and literary career have been the subject of countless books, studies and theses, is well known for the literary oeuvre he bequeathed during his thirty-eight-year life journey, the tragic early end of his life and his passion for painting, but his close connection with music has remained in the background. In addition to bringing traditional Spanish music to light from the dusty shelves, he also tried to elevate flamenco from the pit of ‘lower class culture’ in which it was imprisoned to an art form that was scientifically discussed and to define the term ‘duende’ used by the masses with his own interpretation. In this study, Lorca’s relationship with flamenco is briefly discussed and the term duende is analysed from Lorca’s perspective. Examples of the current usage of duende, which has become a term used without translation in the international literature, are also given to examine whether it corresponds to Lorca’s interpretation. With this study, it is aimed to increase the recognition of the subject by emphasising Lorca’s closeness with flamenco and his contribution to the term duende.

“Her şeyden öte müzisyenim”: Flamenko, Lorca ve Duende

Öz

Yaşamı ve edebi kariyeri hakkında sayısız kitap basılan, araştırmalar yapılan ve üzerine tezler yazılan İspanyol oyun yazarı, şair ve deneme yazarı Federico García Lorca’nın otuz sekiz yıllık yaşam yolculuğunda miras bıraktığı edebi külliyat, hayatının trajik erken sonu ve resme olan tutkusu çok iyi bilinse de müzikle olan yakın bağı ikinci planda kalmıştır. Geleneksel İspanyol müziğini tozlu raflardan gün yüzüne çıkaran çalışmalar yapmasının yanı sıra flamenkoyu da hapsedildiği ‘alt sınıf kültürü’ çukurundan üzerine bilimsel konuşmalar yapılan bir sanat dalına yükseltmeye ve kitlelerin kullandığı ‘duende’ terimini kendi yorumuyla tanımlamaya çalışmıştır. Bu çalışmada Lorca’nın flamenko ile olan ilişkisine kısaca yer verilmiş ve Lorca’nın gözünden duende terimi incelenmiştir. Uluslararası literatürde çevirisi yapılmadan kullanılan bir terim haline gelen duendenin günümüzdeki kullanım alalarından da örnekler verilerek Lorca’nın yorumuna denk düşüp düşmediği incelenmiştir. Bu çalışma ile Lorca’nın flamenko ile yakınlığına ve duende terimine katkısına vurgu yapılarak konunun tanınırlığının artması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Federico García Lorca, Flamenko, Duende

Kaynakça

• Bağır, Ö. G. T. (2004). F. G. Lorca’nın Töre Konulu Üçlemesinde Trajik Olanın İrdelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 245-251.
• Canpolat, Y. (1990). Federico García Lorca'nın Ozanlığı. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 34 (1-2), 27-33.
• Çelik, H. Ercan Kesal’ın Duende Yazısı Üzerine (https://www.academia.edu/6068223/Lorca_ve_Duende)
• García Lorca, F. (2018). Juego y Teoría del Duende. Estudio y edición crítica anotada de José Javier León. Sevilla: Athaneica.
• García Lorca, F. (2006). Obras completas. III. Barcelona: RBA.
• García-Posada, M. (2005). Introducción. García Lorca, Federico. Obras Completas. I. Barcelona: RBA.
• Güçbilmez, B. (2006). Lorca’da Zamanın Temsili ve Duende. Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, 0(9), 3-14.
• Kabataş Keskı̇n, F. (2021). Garcı́a Lorca'nın “Doña Rosı̇ta la Soltera”sında Kaderı̇n Kızları Moı̇ra’ların Yansıması. DTCF Dergisi, 61(1), 472-486.
• Karaboğa, K. (2002). Tiyatrolu Şair Lorca. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Dergisi, 1, 81-105.
• Karasu, B. (2014). Şiir Çevirileri. T. Tayan (Ed.). İstanbul: Metis Yayınları.
• lker, N. G. (2017). A Lonely Woman Against the Society: Yerma. Current Research in Social Sciences, 3(3), 92-97.
• Ossa Martínez, M. A. d. l. (2012). Federico García Lorca y la música: el flamenco y la música tradicional. Congreso Las fronteras entre los géneros. Flamenco y otras músicas de tradición oral (85-95). Sevilla: Universidad de Sevilla.
• Önalp, E. (1986). Şair ve Yazar Olarak Federico Garcia Lorca. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 227-233.
• Temel, T. (2016). İspanyol Oyun Yazarı Federico García Lorca’nın Kırsal Tragedyalarında “Gölge Kadınlar”. Sanat Dergisi, (30), 40-43.
• Torres Clemente, Elena (2010). Vocaciones cruzadas: músicos y poetas de la Generación del 27. Los músicos del 27, García Gallardo, C. L.; Martínez González, F. Ruiz Hilillo, María (Koord.) (70-92). Granada: Universidad de Granada, CDMA.
• Yanıkkaya, Z. (2006). Federico Garcia Lorca’nın Oyunlarında Toplumsal Cinsiyet. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tiyatro Eleştirisi ve Dramaturji Bölümü Dergisi, 0(9), 15-41.
• Valls Gorina, M. (1962). La música española después de Manuel de Falla. Revista de Occidente. Madrid.
• Yener, E. (2009). Lorca Tragedyalarında Otorite-Özgürlük Çatışması. İ.Ü. Litera Dergisi, 21(2), 61-86.