ÖĞRETMEN ADAYLARI İÇİN ÇOK KÜLTÜRLÜ EĞİTİME DUYARLILIK ÖLÇEĞİ: BİR GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 3, 103 - 116, 30.10.2016

Gülşen BÜYÜKŞAHİN Çevik Sibel GÜZEL Yüce , Güler Yavuz

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmen adayları için çok kültürlü eğitime duyarlı bir ölçek geliştirmektir. Çok kültürlü eğitime yönelik alan yazın çalışması sonucunda ölçek maddeleri yazılmış, kapsam ve dil geçerliğine ilişkin uzman görüşü alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; Adıyaman Üniversitesi ve Mustafa Kemal Üniversitesi’nin Eğitim Fakültelerinde okuyan % 63’ü kız, %37’si ise erkek olmak üzere toplam 588 son sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Ölçeğin geliştirilmesi sürecinde öncelikle; kuramsal çerçevesinin oluşturulmuş; ardından teorik içeriğe uygun madde havuzu oluşturularak maddelerin kapsam, dil, ölçme açısından uygunluğu için uzman görüşe başvurulmuş; son olarak geçerlik ve güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Ölçeğe ilişkin yapı geçerliği çalışması için açımlayıcı faktör analizi yapılmış ve güvenirlik çalışması için ise her bir alt boyuta ilişkin iç tutarlılık katsayısı Cronbach alfa katsayısı ile incelenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda 24 madde üç alt boyutta toplanmıştır. Bu boyutlar “öğretim süreci”, “bilgi” ve “tutum” olarak adlandırılmıştır. Alt boyutlara yönelik iç tutarlılık katsayısı sırasıyla 0.86, 0.88 ve 0.67 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak üç alt faktörden oluşan geçerli ve güvenilir bir ölçek elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çok kültürlü eğitim, öğretmen adayları, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Abu-Rayya, H. M.( 2006). Ethnic identity, ego identity, and psychological well-being among mixed-ethnic Arab-European adolescents in Israel, British Journal of Developmental Psychology, 24, 669–679. Aiken, L. R. (1997). Qustionnaires and inventories: Surveying opinions and assessing personality. NewYork: John Wiley & Sons, Inc. APA (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists. 27 Mart 2014 tarihinde http://www.apa.org/pi/multiculturalguidelines/homepage.html adresinden alınmıştır. Baker, G.C. (1981). The teacher and multietnic education. James Banks (Ed.), Education in the 80s-Multietnic Education içinde (pp.33-41). Washington D.C.: National Education Association of the United States. Banks, J. A. (1974). Multicultural education: In search of definitions and goals. Syracuse, New York: National Academy of Education. Banks, J. A. (1993). Multicultural education: historical development, dimensions and practice, Review of the Research in Education, 19, 3-49. Banks, J. A. (2010). Multicultural education: Characteristics and goals In J. A. Banks & C.A. M. Banks (Eds.), Multicultural education: Issues and perspectives (Seventh Edition ed., s. 3-26). United States of America JohnWiley & Sons. Banks, J. A. (2013). An Introduction to multicultural education, Fiftyh Edition (Çev:Hasan Aydın) Anı Yayıncılık, Ankara. Başarır, F. Sarı, M. ve Çetin, A (2014) Öğretmenlerin çok kültürlü eğitim algılarının incelenmesi, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 91-110. Başbay, A.(2014) Çokkültürlü eğitim kapsamındaki derslerinin incelenmesi: Georgia State Üniversitesi Örneği, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,14(2) 585-608. Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2009), Çokkültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri, Eğitim ve Bilim, 34 (152), 30-43. Başbay, A. ve Kağnıcı, Y. (2011). Çok kültürlü yeterlik algıları ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması, Eğitim ve Bilim, 36 (161). Baymur, F. (1994). Genel psikoloji. İnkılap Kitapevi: İstanbul. Bennett, C., Niggle, T., & Stage, F. (1990). Preservice multicultural teacher education: Predictors of student readiness. Teaching and Teacher Education, 6, 243–254. Bennett, C. I. (2011). Comprehensive multicultural education theory and practice. Boston: Allyn & Bacon. Büyükşahin-Çevik, G. (2014). Kültür merkezli psikolojik danışma: Kuramsal bir inceleme, Ege Eğitim Dergisi, (15) 2, 577-596. Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. http://tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2005_cilt3/sayi_2/133151.pdf adresinden 02.03.2014 tarihinde alınmıştır. Campbell, Richard L., Farrell, & Robert V.( 1985) The Identification of competencies for multicultural teacher education. Negro Educational Review, 36 (3-4),137 44. Cırık, İ. (2008) Çok kültürlü eğitim ve yansımaları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40. Çoban, A. E., Karaman, N.G., ve Doğan, T. (2010). Öğretmen adaylarının kültürel farklılıklara yönelik bakış açılarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10,1. Damgacı, F. ve Aydın, H. (2013) Türkiye’deki eğitim fakültelerinde görev yapan akademisyenlerin çokkültürlü eğitime ilişkin görüşleri, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 314-331. Erkal, M.E. (1997). Sosyoloji. İstanbul: Der Yayınevi. Gay, G. (2000). Culturally responsive teaching: Theory, research, and practice. New York: Teachers College Press. Günay, R. ve Aydın, H. (2015). Türkiye’de çokkültürlü eğitim ile ilgili yapılan araştırmalarda eğilim: bir içerik analizi çalışması, Eğitim ve Bilim, 40 (178), 1 22. Hermans, P. (2002). Intercultural education in two teacher-training courses in the North of the Netherlands. Intercultural Education, 13 (2), 183-199. Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations: Software of the mind. London: McGraw Hill. Hollins, E. R. (1996). Culture in school learning: Revealing the deep meaning. Mahwah, NJ: Erlbaum. Irvine, J. J., & Armento B. J. (2001). Culturally responsive teaching: Lesson planning for elementary and middle grades. Mc Graw Hill, New York. Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi. Küçük, S. (2011) Kültürler arası öğrenme üzerine Bir kavram- model denemesi ve Türkçe ders kitapları, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, XXIX, 227-260. Launikari, M. & Puukari, S. (2005). Multicultural guidance and counselling. Centre for International Mobility CIMO and Institute for Educational Research ISBN 951 39 2121-2. McGeehan, J. (1982). The relationship of selected antecedent variables to outcomes of training in multicultural education for pre-service teachers. Paper presented at the meeting of the American Educational Research Association, New York. Marshall, H. H. (1992). Redefining student learning: Roots of educational change. Norwood, NJ: Ablex. Moore, K. D. (2001). Classroom teaching styles (5th ed.). New York: McGraw-Hill Higher Education. Ngai, P. B. (2004). A Reinforcing curriculum and program reform proposal for 21st century teacher education: Vital first steps for advancing K-12 multicultural education. Equity & Excellence in Education, 37(4), 321-331. Polat, İ ve Kılıç, E. (2013). Türkiye’de çokkültürlü eğitim ve çokkültürlü eğitimde öğretmen yeterlilikleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 352-372. Polat, S. (2012). Okul müdürlerinin çok kültürlülüğe ilişkin tutumları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 334-343. Reiff, J. C., & Cannella, G. (1992). Multicultural beliefs and conceptual level of early childhood preservice teachers. The Annual Meeting of the Association of Teacher Educators, Orlando, FL: The Association Of Teacher Educators. Saldana, D. C., & Waxman, H. C. (1997). An observational study of multicultural education in urban elementary schools. Equity & Excellence in Education, 30(1), 40-46. Schoorman, D., & Bogotch, I. (2010). Conceptualisations of multicultural education among teachers: Implications for practice in universities and schools. Teaching and Teacher Education, 26, 1041-1048. Sultana, Q. (1994). Evaluation of multicultural education’s understanding and knowledge in freshman level preservice. Annual Meeting of The Mid-South Educational Research Association. ERIC Digest ED 1174138131262. Szabo, S. & Anderson, G. (2009). Helping teacher candidates examine their multicultural attitudes. Educational Horizons, 87(3), 190-197. Teresa A. W. T. A., & Piveral, J.A. (2004). Diversity and the modeling of multicultural principles of education in a teacher education program. Multicultural Perspectives, 6(3), 42-47. Ünlü, İ. ve Örten, H. (2013). Öğretmen adaylarının çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitime yönelik algılarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 287-302. Taylor, G. N., & Quintana, S. M. (2003). Teacher’s multicultural competencies (K-12). In D. B. Pope-Davis, H. L. K. Coleman, W. M. Liu, & R. L. Toporek (Eds.), Handbook of multicultural competencies in counseling and psychology (pp. 511-527). California: Sage. Vermeulen, H. & Slijper, B., (2003) Multiculturalism in Canada, Australie en de Verenigde Staten, ideologie en beleid, 1950-2000, Amsterdam, Aksant. Washington, E. D. (2003). The multicultural competence of teacher sand challenge of academic achievement. In D. B. Pope-Davis, H. L. K. Coleman, W. M. Liu, & R. L. Toporek (Eds.), Handbook of multicultural competencies in counseling and psychology (pp. 495-510). California: Sage Yavuz, G ve Anıl, D. (2010). Öğretmen adayları için çok kültürlü eğitime yönelik tutum ölçeği: Güvenirlik ve geçerlik çalışması, International Conference on New Trends in Education and Their Implications 11-13 November, 2010 Antalya Turkey. Yazıcı, S., Başol, G. ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim tutumları: bir güvenirlik ve geçerlik çalışması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 229-242. Yılmaz, F. ve Yılmaz, S.A. (2012). Çokkültürlülük projesi: E-twinning uygulamalarına ilişkin öğrenci görüşleri, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(8),120-138.