RAGIB PAŞA KÜTÜPHANESI HAKKINDA YAZILAN TARİH MANZUMELERİ

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 4, 47 - 66, 30.10.2016

Hatice Aynur

Öz

Sadrazam Râgıb Paşa, edebî hâmîliği, yazdığı edebî eserleri, kitaba düşkünlüğü ve özellikle kütüphanesiyle Osmanlı dünyasında onsekizinci yüzyılın ikinci yarısında yöneticilik yapmış kişiler arasında seçkin bir konuma sahiptir. 15 Şabân 1176’da (1 Mart 1763) yapımı tamamlanan Râgıb Paşa Kütüphanesi, binası ve koleksiyonuyla tanınmaktadır. Kütüphane binası üzerinde Türkçe, Arapça ve Farsça yazılmış sekiz adet kitabe bulunmaktadır. Ayrıca, kütüphanenin yapımı üzerine Zihnî, Nevres-i Kadîm, Şehrî, Lebîb ve Yahyâ Tevfîk tarafından Türkçe tarih manzumesi yazılmıştır. Bu manzumelerden Zihnî’nin manzumesi kütüphane binasının üzerindedir. Bu makalede hem binanın üzerinde bulunan kitabeler hem de hakkında yazılan şiirler ilk kez tam ve toplu olarak ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sadrazam Râgıb Paşa, Ragıb Paşa Kütüphanesi, kitabeler, tarih manzumeleri

Kaynakça

• Açıl, B, (ed. 2015), Osmanlı Kitap Kültürü: Carullah Efendi Kütüphanesi ve Derkenar Notlar, İlem Kitaplığı, Nobel, İstanbul. Akkaya, H, (1995-1996), Nevres-i Kadîm ve Türkçe Dîvânı: İnceleme, Tenkidli Metin ve Tıpkıbasım, 2C., MA: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Edebiyatları, Cambridge. Aydar, H, (2009), “Sevâtıu’l-ilhâm.” TDVİA, C. 36, TDV Yayınları, İstanbul. ________, (2007), “Tiryaki Mehmed Paşa’nın Kütüphanesi Yapıldı mı?”, Meral Alpay’a Armağan, Yayına Hazırlayan Hülya Dilek-Kayaoğlu, İstanbul, s. 189-97. ________, (2014), “I. Mahmûd'un (ö. 1754) Kütüphaneleri ve Tarih Manzumeleri”, Kitaplara Vakfedilen Bir Ömre Tuhfe: İsmail E. Erünsal’a Armağan, Hazırlayan Hatice Aynur, Bilgin Aydın, Mustafa Birol Ülker, C. 2, Ülke Armağan, İstanbul, s. 681-734. Ayvansarâyî, H. H, (1281 [1865]) Hadîkatü’l-Cevâmi‘, C.1, İstanbul. _________, H. H, (1985), Mecmu‘â-i Tevârîh, Hazırlayan: Fahri Ç. Derin, Vahid Çabuk, İÜ Edebiyat Fakültesi, İstanbul. _________, H. H, (1565), Mecmu‘â-i Tevârîh. TSMK-Hazine. Cunbur, M, (1963), “Ragıb Paşa Kütüphanesi Hakkında Yabancıların Görüşleri.” Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni 12, s. 1-2 : 17-26. Değirmenci, T, (2012), İktidar Oyunları ve Resimli Kitaplar: II. Osmanlı Devrinde Değişen Güç Simgeleri, Kitap Yayınevi, İstabul. Erünsal, İ. E, (1987), “Şehid Ali Paşa’nın İstanbul’da Kurduğu Kütüphane ve Müsadere Edilen Kitapları.” İÜEF Kütüphanecilik Dergisi: Belge, Bilgi, Kütüphane Araştırmaları,İstanbul, s. 1: 79-87. _________, (2008), Osmanlı Vakıf Kütüphaneleri: Tarihi Gelişimi ve Organizasyonu, TTK, Ankara. Fetvacı, E, (2011), Sarayın İmgeleri: Osmanlı Sarayı’nın Gözüyle Resimli Tarih, Çeviren Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi, İstanbul. İpşirli, M, (2013), “Yahyâ Tevfik Efendi.” TDVİA. C. 43, TDV, İstanbul. Kaya, M, (2001), “Kasîdetü’l-Bürde.” TDVİA, C. 24, TDV, İstanbul. Kurtoğlu, O, (2004), “Lebîb Dîvânı: inceleme-tenkitli metin-sözlük.” Dr. Tezi. Gazi Üniversitesi), Erişim: http://ekitap. kulturturizm. gov.tr / Eklenti / 10623, lebib divanipdf. pdf?0. Küçükkalfa, A, “Ragıp Paşa Kütüphanesi.” Vakıflar: 3, Vakıflar Haftası Armağanı, Vakıflar Bölge Müdürlüğü, İstanbul, [t.y.]: 54-60. Özerol, N, (2010), “Şeyhülislâm Yahyâ Tevfîk Efendi ve Türkçe Şiirleri: İnceleme-Karşılaştırmalı Metin.” Dr. Tezi, İnönü Üniversitesi. Raby, J, (1987), “East and West in Mehmed the Conqueror’s Library.” Bulletin du bibliophile 3 : 296-318. Sezer, Y, (11-13 Haziran 2013), “18. yy. Kütüphane Binaları”, 18. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu: Süreklilik ve Değişim, İstanbul Şehir Üniversitesi. Tanındı, Z, (2004), “Bibliophile Aghas (Eunuchs) at Topkapı Saray.” Muqarnas, s. 21 : 333-343. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com www.ottoman.incriptions.com