SÜNBÜLZÂDE VEHBÎ’NİN KOCA RAGIP PAŞA’YA YAZDIĞI IYDİYE KASİDE

Yıl 2016, Cilt: 25 Sayı: 4, 83 - 96, 30.10.2016

H. Dilek Batislam

Öz

Sünbülzâde Vehbî XVIII. yüzyıl Divan şairlerindendir. Maraşlı olan Vehbî, ilköğrenimini burada tamamladıktan sonra İstanbul’a gitmiştir. İstanbul’da yazdığı kasideler ve tarihler sebebiyle dönemin önemli şahsiyetlerinin meclislerine girme imkânı bulmuştur. Memuriyet hayatına müderrislikle başlayıp kadılıkla sürdüren şair, hacegân rütbesi alıp mühimme yazıcılığı da yapmıştır. Çeşitli devlet dairlerinde görevlendirilen şairin döneminin devlet adamlarıyla da yakınlığı olmuştur.

Koca Ragıp Paşa, XVIII. yüzyıl Divan şiirinin hikemî şiir anlayışını sürdüren önemli bir şair ve devlet adamıdır. Şairliği ve devlet adamlığı nedeniyle XVIII. yüzyılın ilgi ve saygı gören simalarından biridir. Divan sahibi Koca Ragıp Paşa’nın Divanı’ndaki şiirler arasında kasidelerin az yer alması dikkati çeker. Şair, fazla kaside yazmamakla birlikte çağdaşı ya da dostu olan başka şairler onun devlet adamı kimliğine bağlı olarak kendisine kaside sunmuşlardır. Koca Ragıp Paşa’ya kaside sunan şairler arasında Sünbülzâde Vehbî’nin yanı sıra kaynakların çoğunda şairin yakın dostları olarak adları sıklıkla anılan Haşmet ve Fıtnat Hanım da bulunmaktadır.

Bu makalede, Sünbülzâde Vehbî’nin çağdaşı Koca Ragıp Paşa için yazdığı 29 beyitlik ıydiyye kaside incelenip değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sünbülzâde Vehbî, Koca Ragıp Paşa, Kaside, Iydiyye.

Kaynakça

• Aydemir, Y, (2002), “Türk Edebiyatında Kaside”, Bilig Yaz, S. 22, s. 133-168. Aydıner, M, (2007), “Râgıb Paşa” mad., DİA, C.34, Diyanet Vakfı Yayınevi, İstanbul, s. 403-406. Çavuşoğlu, M, (1986), “Kasîde”, Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı II (Divan Şiiri), S. 415-416-417, TDK Yay., Ankara, s. 17-77. Demirbağ, Ö, (1999), Koca Râgıb Paşa ve Dîvân-ı Râgıb, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Van. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VIII, (2013), Kasîdeye Medhiye: Biçime, İşleve ve Muhtevaya Dair Tespitler, Hazırlayanlar: Hatice Aynur, Müjgân Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım, Klasik Yayınları, İstanbul. İpşirli, M, (2012), “Vassâf Abdullah Efendi” mad., DİA, C.42, Diyanet Vakfı Yayınevi, İstanbul, s. 559-560. Karavelioğlu, M. A. (2007), “Klasik Türk Edebiyatında Kaside”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Eski Türk Edebiyatı Tarihi I, C. 5, S. 9, Bilim ve Sanat Vakfı, İstanbul, s. 253-270. Kesik, B, (2009), “Koca Râgıb Paşa’nın Şiirlerinde Sebk-i Hindî Tesiri”, Gaziosman Paşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 2, Eskişehir, s.150-169. ________, (2013), “Koca Râgıb Paşa’nın Şiirlerinde Hikemî Tarz”, Ahmet Atillâ Şentürk Armağanı, Akademik Kitaplar, İstanbul, s.435-456. Kurnaz, C, (1993), “Câm” mad., DİA, C. 7, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınevi, İstanbul, s. 41-42. Kuru, S. S, (2010), “Sünbül-zâde Vehbî” mad., DİA, C.38, Diyanet Vakfı Yayınevi, İstanbul, s. 140-141. Mazıoğlu, H, (1992), Nedim'in Divan Şiirine Getirdiği Yenilik, 2. Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara. Mengi, M, (2010), “18. yüzyıl Kasideciliğine ve Gazelciliğine Değişim Penceresinden Bakış”, Divan Şiiri Yazıları, 2. Baskı, Akçağ Yay. Ankara, s.148-162. Özdemir, M, (1999), “İbn-i Abbâd, Ebü’l-Kâsım” mad. DİA, C. 19, Diyanet Vakfı Yayınevi, İstanbul, s. 265-266. Pala, İ, (2001), “Kaside” mad., DİA, C. 24, Diyanet Vakfı Yayınevi, İstanbul, s. 564-566. Sünbül-zâde Vehbî, (2011), Dîvân, (haz. Ahmet Yenikale), Ukde Yayınları, Kahramanmaraş. Şentürk, A. A- Kartal A, (2004), Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yay., İstanbul. Tökel, D. A, (2005), “Türk Cihân Hâkimiyeti İdealinin ve Sosyal Hayatın Önemli Bir Vesikası Olarak Kasideler”, Millî Eğitim Dergisi, Yıl: 33, S. 166, Ankara, s. 1-18. Turan, Ş, (2002), “Kemalpaşazâde” mad. DİA, C. 25, Diyanet Vakfı Yayınevi, Ankara, s. 238-240. Uzun, M, (1999), “Iydiyye” mad. DİA, C.19, Diyanet Vakfı Yayınevi, İstanbul, s. 222-224. Yorulmaz, H, (1998), Koca Ragıb Paşa, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Yüksel, S, (1974), “Koca Ragıb Paşa'nın Bilinmeyen Gazelleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Enstitüsü, Türkoloji Dergisi, C. 6, S. I, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, s. 77-80. ________, (1977a), “Koca Ragıp Paşa'nın Sanatında ve Yaşantısında Haşmet'in ve Fitnat'ın Yerleri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, C. 7, S. I, Ankara, s. 23-33. ________, (1977b), “Koca Ragıp Paşa’nın Ramazâniyyesi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, C. 7, S. I, Ankara, s. 44-46.