KRİZLERİN TÜRK TURİZM SEKTÖRÜNÜN FİNANSAL DURUMUNA VE PİYASA DUYARLILIĞINA ETKİSİ: 1999-2015 DÖNEMİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2017, Cilt: 26 Sayı: 3, 257 - 271, 21.10.2017

Gamze Vural Halil İbrahim Uçar

Öz

Bu
çalışmada, finansal krizlerin turizm sektörüne etkileri incelenmiştir.  BİST’de işlem gören turizm şirketlerinin
1999-2015 dönemine ait bilanço ve gelir tablosu verilerinden yararlanılarak
hesaplanan 18 finansal oran, sektörün genel finansal yapısını ortaya çıkarmak
amacıyla faktör analizi ile özetlenmiştir. Bu oranlar likidite, kaldıraç,
büyüme ve karlılık olmak üzere dört faktör altında toplanmıştır. 2000
Kasım-2001 Şubat ulusal krizinin ve 2008 küresel krizinin, turizm şirketlerini finansal
yapı bakımından nasıl etkilediği, bu faktörler üzerindeki etkiler incelenerek
ortaya konmaya çalışılmıştır. 2000 Kasım-2001 Şubat Ulusal krizi, Küresel krizle
karşılaştırıldığında, finansal durum açısından turizm sektörünü daha fazla
etkilemiştir.  BİST’de işlem gören turizm
şirketlerinin, 2000 Kasım-2001 Şubat krizi dönemine özgü beta katsayılarının da,
hem 1999-2015 dönemi verileriyle hesaplanan uzun dönem betalarından hem de
küresel kriz dönemi betalarından daha yüksek olduğu saptanmıştır. Türk turizm
sektörünün finansal durum yönüyle ulusal krizden, küresel krize göre daha fazla
etkilendiği görülmüş ve turizm firmalarının genelinin ulusal kriz döneminde
piyasa duyarlılığının daha fazla olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Turizm sektörü, Kriz, Finansal analiz, Piyasa duyarlılığı

Kaynakça

• Alegre J & Sard M. (2015) “When Demand Drops and Prices Rise. Tourist Packages in The Balearic Islands During The Economic Crisis” Original Research Article, Tourism Management, Volume 46, p. 375-385
• Ayaz N.(2016) “Ekonomik Krizlerin Turizm Sektörüne Olan Etkileri Üzerine Bir İnceleme” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi www.esosder.org, Electronic Journal of Social Sciences, ISSN:1304-0278 Güz-2016 Cilt:15 Sayı:59 s.1360-1371 Bahar E., Kaya F ve Keklik F. (2011) “Konaklama Sektöründe Krizle Mücadele Stratejileri”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Yıl:3, Sayı:6, ISSN 1307-9832, s.83-100 Canbaş S. ve Vural G. (2010) Finansal Yönetim, Karahan Kitabevi, 2010, Adana Cellini R. & Cucia T. (2015) “The Economic Resilience of Tourism Industry in Italy: What The ‘Great Recession’ Data Show”, Tourism Management Perspectives, Volume 16, p.346–356 Durgun A. ve Gövdere B. (2011) “2008 Küresel Krizinin Antalya Konaklama İşletmelerine Etkileri Üzerine Bir Analiz”, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Uludağ Journal of Economy and Society Cilt/Vol. XXX, Sayı/No.1, s. 139-159 Gençtürk M., Dalğar H ve Yılmaz T. (2011) “Finansal Krizlerin İşletmelerin Finansman Kararlarına Etkileri: İMKB’de İşlem Gören İşletmeler Üzerinde Bir Araştırma”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, s.187-207 Giray S.,Yorulmaz Ö. Ve Ergüt Ö. (2016) “2008 Küresel Krizinin Turizm İstatistikleri Üzerindeki Etkisinin Çok Değişkenli İstatistiksel Teknikler Ve Topsıs Metodu İle Analizi” Journal of Awareness (JoA), Vol.1, Issue.2, p.45-73 Göçe S.,Yirik Ş. ve Yılmaz Y. (2011) “Türkiye’de Krizler ve Krizlerin Turizm Sektörüne Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.16, Sayı.2, s.493-509. Jucan C.N. & Jucan M. S. (2013) “Travel and Tourism as a Driver of Economic Recovery”, Original Research Article, Procedia Economics and Finance, Volume 6, p. 81-88 Karaçor Z. “Öğrenen Ekonomi Türkiye: Kasım 2000-Şubat 2001 Krizinin Öğrettikleri” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı. 16, s.367-377
• Martin J. E. & Campos-Soria J. (2014) “Economic Crisis and Tourism Expenditure Cutback Decision”, Original Research Article, Annals of Tourism Research, Volume 44, p. 53-73 Mat Ö. ve Akkaşoğlu S. (2015) “Konaklama İşletmelerinin Krizlere Karşı İzledikleri Finansal Stratejileri ve Krizlere Karşı Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Antalya Bölgesinde Bir Alan Araştırması”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:7, Sayı:1, s. 23-32
• Navarro A., Andres Martinez A. & Trinquecoste F. (2015) “The Effect of The Economic Crisis on The Behaviour of Airline Ticket Prices. A Case-Study Analysis of New York- Madrid Route”, Journal of Air Transport Management 47, p. 48-53
• Oprea, G.M. (2010) “The Effects of Global Economic Crisis on The Air Transport of Passengers in Europe and in Romania”, Geojournal of Tourism and Geosites ISSN 2065-0817, E-ISSN 2065-1198 ,Year III, No. 1, Vol. 5, Pages. 52-61, Article No: 05106-40
• Papanikos G.T. (2012) The Greek Economic Crisis as a European Economic and Political Crisis, Round Table Discussion on The Global Crisis and its Regional and National Impacts, 17 March 2012, https://www.atiner.gr/gtp/P2012-01Crisis.pdf Perles-Ribes J. F., Ramón-Rodríguez A. B., Sevilla-Jiménez M. & Moreno-Izquierdo L. (2016) “Unemployment Effects of Economic Crises on Hotel and Residential Tourism Destinations: The Case of Spain” Original Research Article, Tourism Management, Volume 54, p. 356-368 Seçilmiş C. ve Sarı Y. (2010) “Kriz Dönemlerinde Konaklama İşletmelerinin Kriz Yönetimi Uygulamaları Üzerine Bir Araştırma” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt.15, Sayı.1 ss.501-520 Susam N. ve Bakkal U. (2008) “Kriz Süreci Makro Değişkenleri ve 2009 Bütçe Büyüklüklerini Nasıl Etkileyecek?” Maliye Dergisi, Sayı 155, Temmuz-Aralık, s.72-88. Poyraz E.(2011)“Sistematik Riskin Konaklama İşletmelerinin Karlılık Oranları Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesi:Marmaris Altınyunus Turistik Tesisleri A.Ş. Örneği” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:26, Sayı:2, s.67-75 Turan Z.(2011) “Dünyadaki Ve Türkiye’deki Krizlerin Ortaya Çıkış Nedenleri Ve Ekonomik Kalkınmaya Etkisi” Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, s.56-80
• Yıldız Z. ve Durgun A. (2010) “2008 Küresel Ekonomik Krizi Ve Turizm Sektörü Üzerine Etkileri” Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s.95-102 Zurub H., Ionescu A. & Constantin V. D. (2015) “Measuring the Economic Impact of Tourism in European Emerging Markets” Original Research Article, Procedia Economics and Finance, Volume 32, p. 95-102