Yetîmî ve Şiir Dünyası

Yıl 2005, Cilt: 14 Sayı: 1, 253 - 269, 01.06.2005

Dr. Zehra Göre

Öz

The aim of this work is to inform about the poetry world by studying the life of Yetîmî who lived in 16 th C but could not become famous and his literary personality Yetîmî whose original name was Ali came from Istanbul He dealt with a lot of jobs but none of them were permanent He was obliged to Sheikh Cemâl from Karaman He joined navy by the help of Seydî Ali Reis Yetîmî died in 1553 in poverty After investigations two works of Yetîmî has been determined We have two copies of his Divan Apart from that work there is another work named Lüccetü’l Ahyâr that we haven’t got now and it tells he holy wars of Oruç Reis and Barbaros Hayreddin Yetîmî’s life and environment influenced his literary personality He used a clear and understandable Turkish He tried to say short and sweet without making art He was considered same with Hayâlî in that period The poems that he wrote using navy terminology are the most attractive side of his literary personality Key Words: Yetîmî Yetîm Yetîm Ali Çelebi navy terminology Yetîmî’s Divan Lüccetü’l Ahyâr qalandars abdals

Anahtar Kelimeler

-

YETÎMÎ VE ŞİİR DÜNYASI

Öz

Bu çalışmanın amacı, 16. yüzyılda yaşamış, ancak ismini duyuramamış bir şâir olan
Yetîmî’nin hayatını ve eserlerini inceleyerek şiir dünyası hakkında bilgi vermektir.
Asıl adı Ali olan Yetîmî İstanbulludur. Birçok meslekle uğraşmış, hiçbirisinde
devamlı olamamıştır. Karamanlı Şeyh Cemâl’e bağlanmıştır. Seydî Ali Reis’in
vasıtasıyla donanmaya katılmıştır. M. 1553’de hayatı yoksulluk içinde son bulmuştur.
Şâirin iki eseri tespit edilmiştir. Bunlardan Divan’ın iki nüshasına ulaşılmıştır.
Bu eserden başka, bugün elimizde olmayan Barbaros Hayreddin ile Oruç Reis’in
gazalarını anlatan Lüccetü’l-Ahyâr adlı bir mesnevisi vardır.
Yetîmî’nin edebî kişiliğinin oluşmasında hayatının ve çevresinin etkisi vardır.
Sade ve anlaşılır bir Türkçe kullanmıştır. Sanat yapmadan az ve öz söylemeye gayret
etmiştir. Yaşadığı dönemde Hayâlî ile bir tutulmuştur. Gemici terimlerini kullanarak
yazdığı şiirleri ise edebî kişiliğinin en ilgi çekici yanını teşkil etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yetîmî, Yetîm, Yetîm Ali Çelebi, Yetîmî Divanı, Lüccetü’l-Ahyâr gemici terimleri, kalenderîlik, abdâl