Orta Asya’da Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları: Politikaları Stratejileri Ve Teşvikler Üzerine Değerlendirme

Yıl 2006, Cilt: 15 Sayı: 2, 251 - 266, 01.06.2006

Çağatay Karaköy

Öz

The fact that weak economies are more fragile creates problems in funding these gaps from time to time and often leads to financial and balance of payment crisis in economies In light of crisis experiences many countries tended to finance the savings and foreign exchange gaps with direct foreign capitals sounder and more useful for the economy rather than fluid funds leading to crisis These efforts of attracting direct foreign capital inflows have given rise to the literature of determinants of direct foreign capital In this respect this study searches into the effects of direct foreign capital investments on developing and transition economies examining seven Central and Western Asia transition economies namely Azerbaijan Georgia Armenia Kazakstan Kyrgyzstan Tajikistan and Turkmenstan This study tries to determine which ones are more important among the determinants of direct foreign capital for some transition economies experiencing both economic and political liberalisation Key words: Foreign Direct Investment Determinants of Foreign Direct Investment Transition Economies ÖZET Zayıf ekonomilerin daha kırılgan bir yapıda oluşu açıkların fonlanmasında zaman zaman sorunlar yaratmakta ve ekonomilerin sıklıkla finans ve ödemeler bilançosu krizleri yaşamasına sebebiyet vermektedir Kriz deneyimleri ışığında çoğu ülke tasarruf ve döviz açığını krizlere yol açan akışkan fonlamayla değil daha sağlam ve ekonomiye daha fazla yarar sağlayan doğrudan yabancı sermaye çekmekle karşılamaya yönelik politika arayışına yönelmiştir Bu noktada doğrudan yabancı sermaye çekme çabaları da doğrudan yabancı sermaye belirleyicileri adı altında bir literatürün doğmasına neden olmuştur Dolayısıyla bu çalışmada Azerbaycan Ermenistan Gürcistan Kazakistan Kırgızistan Tacikistan Türkmenistan gibi Merkezi ve Batı Asya geçiş ekonomilerden yedi ülke ele alınarak az gelişmiş ve geçiş sürecindeki ekonomilerde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının etkileri araştırılmıştır Hem siyasal hem de ekonomik anlamda liberalizasyon uygulamaları içerisinde olan geçiş ekonomilerinin bir kısmında doğrudan yabancı sermaye belirleyicilerinden hangisinin daha önemli olduğu belirlenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

-

ORTA ASYA’DA DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI: POLİTİKALARI, STRATEJİLERİ VE TEŞVİKLER ÜZERİNE DEĞERLENDİRME

Öz

Zayıf ekonomilerin daha kırılgan bir yapıda oluşu, açıkların fonlanmasında
zaman zaman sorunlar yaratmakta ve ekonomilerin sıklıkla finans ve ödemeler
bilançosu krizleri yaşamasına sebebiyet vermektedir. Kriz deneyimleri ışığında, çoğu
ülke, tasarruf ve döviz açığını krizlere yol açan akışkan fonlamayla değil, daha sağlam
ve ekonomiye daha fazla yarar sağlayan doğrudan yabancı sermaye çekmekle
karşılamaya yönelik politika arayışına yönelmiştir. Bu noktada, doğrudan yabancı
sermaye çekme çabaları da doğrudan yabancı sermaye belirleyicileri adı altında bir
literatürün doğmasına neden olmuştur. Dolayısıyla bu çalışmada Azerbaycan,
Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan gibi Merkezi
ve Batı Asya geçiş ekonomilerden yedi ülke ele alınarak az gelişmiş ve geçiş
sürecindeki ekonomilerde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının etkileri
araştırılmıştır. Hem siyasal hem de ekonomik anlamda liberalizasyon uygulamaları
içerisinde olan geçiş ekonomilerinin bir kısmında, doğrudan yabancı sermaye
belirleyicilerinden hangisinin daha önemli olduğu belirlenmeye çalışılmıştır

Kaynakça

• Gujarati;Damodar N ‘Bacis Econometrics’, McGraw-Hill, Singapore, 1995. p.719
• Mascarenhaas,Briance International Strategies of Non-Dominant Firms,Journal of International Business Studies 17, no. 1, 1986, s.s. 1-25.
• MacKinnon James G; ‘Critical Values for Cointegration Test, in Long-Run Econometric Relationships: Readings in Cointegration’, (ed) Robert F. Engle and Clive W.J. Granger, Oxford Pres, New York, 1991. pp. 266-276.
• Ö. Selçuk EMSEN: ‘Ekonomik Krizler Ve Türkiye Deneyimi’, Beta Basım Yayım Dağıtım Aş. İstanbul 2003. ss.197-198.
• Ö.Selçuk Emsen, M.Kemal Değer, ‘Geçiş Ekonomileri ve Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermayenin Dinamikleri’ Atatürk Üniversitesi yayınları No: 953. Erzurum , 2005.s.149-160.
• Porter,Michael E. The Competitive Advantage of Nations, London: MacMillan. Prahalad, C.K. 1990,s.s. 117-22. and Gary Hamel The Core Competence and the Corporation, Harvard Business Review, May, 1990, s.s. 71-91..
• Walter Enders; ‘Applied Econometric Time Series’, John Willey & Sons, İnc., New York. 1995. pp. 256,259
• Worldbank Development İndicators CD-2005 .