Dünden Bugüne Heybeli Ada Ruhban Okulu Sorunu Ve Etrafındaki Tartışmalar

Yıl 2006, Cilt: 15 Sayı: 2, 383 - 399, 01.06.2006

Yrd. Doç. Dr. Münir Yıldırım

Öz

Halki Theological School is subject that it has to occupy for a long time in Turkish agenda Generally it has been considered that Phanar’s ecumenical movements The Phanar Patriarchate has wanted that it to be opened as a training facility for Orthodox Christianities all over the world But Turkish Constutional Court has not permitted any private theological college in Turkey That the school was in the status of private college which was not legal under the Turkish law Anyway the closure of the school has been based on the Turkish Constutional Court decision Upon closure the Turkish Government offered the Phanar Patriarchate to open the school in compliance with the Turkish law But the Phanar Patriarchate rejected that offer The Phanar Patriarchate has wanted that school to be all of Orthodox Christians seminary under its supervision Meanwhile it completely independant from the Turkish law Consequantly the Phanar Patriarchate wants to be extraterritorial status and to have concession which not only other minorities but also muslim majority has not have Neither the Treaty of Laussanne and other international treaties are clearly concessions in these instruments Key Words: Halki Theological School The Phanar Patriarchate Education of Clergy Minorities Turkish Greek and West World relations

Anahtar Kelimeler

-

DÜNDEN BUGÜNE HEYBELİ ADA RUHBAN OKULU SORUNU VE ETRAFINDAKİ TARTIŞMALAR

Öz

Heybeli Ada Ruhban Okulu, Türkiye gündemini uzun zamandır meşgul eden
konulardan biridir. Bu konu genellikle Fener Patrikhanesinin ekümeniklik iddiası ile
birlikte ele alınmaktadır. Fener Patrikhanesi bu okulu bütün Ortodoks Hıristiyanlar için
uluslararası teoloji okulu olarak faaliyete geçirmek istemektedir. Ancak Türkiye
Cumhuriyeti Anyasasında her ne olursa olsun özel yüksek okullara böyle bir meşruiyet
verilmemektedir. Anayasa özel yüksek okullara izin vermediği için, diğer özel yüksek
okullarla birlikte Heybeli Ada Ruhban Okulu da kapatılmıştır. Diğer taraftan Türk
hükümeti okulun hukuka uygun olarak yeniden açılması amacıyla Patrikhaneye teklif
götürmüş ancak bu öneri Patrikhane tarafından reddedilmiştir. Heybeli Ada Ruhban
Okulunun tekrar açılması konusunda Patrikhanenin öngördüğü model tümüyle kendine
bağlı, Ortodoks Kiliselerinin iştirak ettiği, uluslararası yüksek ruhban eğitimi veren bir
ilahiyat okuludur. Bu bağlamda Patrikhane, Türkiye Cumhuriyeti anayasasının dışında
bir statüde olan “Yüksek Teoloji Okulu” şekliyle eğitim kurumu talep etmektedir.
Türkiye’deki müslüman çoğunluğa dahi tanınmayan böyle bir imtiyazın, anayasal
eşitlik ilkesinin göz ardı edilerek müslüman olmayan vatandaşlara tanınması hukuka
aykırılık olur. Zaten böyle bir imtiyazın Lozan Antlaşmasında ve diğer uluslararası
sözleşmelerde yasal dayanağı yoktur.

Anahtar Kelimeler

Heybeli Ada Ruhban Okulu, Fener Patrikhanesi, Ruhban Eğitimi, Azınlıklar, Türk-Yunan ve Batı Dünyası İlişkileri

Kaynakça

• ALTINDAL, Aytunç, Türkiye ve Ortodokslar, Ankara 2002
• ATALAY, Bülent, Fener Patrikhanesinin Siyasi Faaliyetleri (1908–1923), İstanbul 2000
• BENLİSOY, Yorgo - MACAR, Elçin, Fener Patrikhanesi, Ankara 1996
• BİLGE, Suat, “The Fener Greek Patriarchate”, Journal of International Affairs, Vol: III, Num. 1, March-May 1998
• CANO, Murat, “Türkiye Azınlıklarının Kurumları”, Görüş, Eylül 2002
• ÇELİK, Mehmet, Fener Patrikhanesinin Ökümeniklik İddiasının Tarihi Seyri (325– 1453), İzmir 2000
• ERGİN, Osman, Türk Maarif Tarihi I-II, İstanbul 1977
• EROĞLU, Ahmet Hikmet, “Küresel Güçlerin Mücadelesinde Fener Rum Patrikhanesi”, Asyaavrupa, Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Sa: 1, Aralık 2004
• EROĞLU, Ahmet Hikmet, Ökümenizm ve Fener Patrikhanesi, Ankara 2005.
• GÜNGÖR, Ali İsra, “Heybeli Ada Ruhban Okulu”, Türk Yurdu, Eylül 2003, Cilt: 23, Sayı: 193
• HİEROTHES, Metropolitan of Nafpaktos, The Mind of the Orthodox Church, Translated by Esther Williams, Athens 1998
• MACAR, Elçin, Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi, İstanbul 2003
• MACAR, Elçin, “Laik Türkiye’de Ruhban Yetitirme Sorunu”, 01.04.2005, www.bianet.org
• MACAR, Elçin, “Dünden Bugüne Heybeli Ada Ruhban Okulu Sorunu”, Görüş, Aralık 2003
• MACAR, Elçin-GÖKAÇTI, Mehmet Ali, Heybeli Ada Ruhban Okulunun Geleceği Üzerine Tartışmalar ve Öneriler, İstanbul 2005
• MACAR, Elçin, “Son Kanun Değişikliklerinden Sonra Rum-Ortodoks Patrikhanesi Örneğinde Gayri Müslim Cemaatlerin Durumu”, www.konrad.org.tr/macar.pdf
• ÖZEL, Sibel, “Lozan Antlaşması ve Azınlık Hukuku Çerçevesinde Fener-Rum Patrikhanesinin Hukuki Konumu”, Avrupa Araştırmaları Dergisi, Cilt: XIV, Sa: 1, İstanbul 2006
• ÖZYILMAZ, Emre, Heybeli Ada Ruhban Okulu, Ankara 2000
• ROBERSON, Ronald G., The Eastern Christian Churches, Roma 1990
• SAZAK, Derya, “Bartholomeous ile Patrikhane Üzerine Söyleşi I”, Milliyet 01.12.2005
• SAZAK, Derya, “Bartholomeous ile Patrikhane Üzerine Söyleşi II”, Milliyet 02.12.2005
• SOFUOĞLU, Adnan, Fener Patrikhanesinin Siyasi Faaliyetleri, İstanbul 1996
• ŞAHİN, Süreyya, Fener Patrikhanesi ve Türkiye, İstanbul 1996
• TAŞDEMİRCİ, Ersoy, “Türk Eğitim Tarihinde Azınlık Okulları ve Yabancı Okullar”, Erciyes Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Der. Sayı: 10, Kayseri 2001
• TÜRKMEN, İlter, “Patrikhane Tartışması”, Hürriyet Gazetesi, 01.11.2005
• UYSAL, Nilgün, Zaman Kaybolmaz, “İlber Ortaylı Kitabı”, İstanbul 2006
• WARE, Timothy, The Orthodox Church, London 1964
• YILDIRIM, Münir, “Fener Patrikhanesi ve Ekümenizm: Dinler Tarihi Açısından Bir Analiz”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Der. Cilt: 15, Sayı 1, Adana 2006
• ZERNOV, Nicolas, The Church of Eastern Christians, London 1942 www.bianet.org
• www.ec-patr.org/mones/chalki/turkish.htm
• www.konrad.org.tr/Cok%20dinli%20yasam%20tr/macar.pdf