Ceyhan Ovası’nda Hava Fotoğrafları Kullanılarak Arkeolojik Alan Tespiti

Yıl 2006, Cilt: 15 Sayı: 3, 183 - 198, 01.09.2006

Arş. Gör. Faris Demir Doç. Dr. A. Oğuz Dinç Yrd.doç.dr.k.serdar Girginer

Öz

Studies on the cultural inventory of the Ceyhan Plain is not sufficient Moreover due to agricultural practices urbanisation and industrial growth many mounds were partly and or totally destroyed Hence designation of the mounds in the plain by field studies is quite difficult and requires the application of new technologies Thus this study aimed to designate mounds by aerial photographs and process the data on Geographical Information Systems for quick and effective database solutions Panchromatic aerial photographs dating back to 1956 1957 and 1973 were evaluated for the determination of mounds with significant features and the destroyed leveled and buried ones 11 mounds and ancient roads were determined in one test site out of these 8 mounds are newly found and recorded This interdiciplinary study revealed that Archaeometric studies where natural and basic scientific methods are used should be included in Archaeological studies Key Words: Plain of Ceyhan Archaeology Mound Settlements Cartography Ancient Road Geographic Information System

Anahtar Kelimeler

-

Ceyhan Ovası’nda Hava Fotoğrafları Kullanılarak Arkeolojik Alan Tespiti

Öz

Ceyhan Ovası’nda günümüze kadar bölgenin sağlıklı bir arkeolojik kültür envanteri çıkarılamamıştır Bu bölgede yayını yapılmış arkeolojik yerleşmelerin bulunduğu alanlarda tarım hızlı yapılaşma endüstriyel gelişme gibi olumsuz yapılaşmalar nedeniyle höyüklerin kısmen ya da tamamen düzlenmiş olması yerlerinin arazide gezilerek tespitinin mümkün olmaması bizi yeni yöntemler ve teknolojileri kullanmaya yöneltmiştir Bu çalışmada temel amaç; hava fotoğrafları ile höyükleri tespit etmek Coğrafi Bilgi Sistemleri teknolojisiyle de sorgulamalar ve analizlere yönelik hızlı erişilebilir etkin bilgi üretmektir 1956 1957 ve 1973 tarihli pankromatik hava fotoğraflarında belirli bir yükseltisi olan höyüklerin dışında düzlenmiş veya alüvyon altında kalmış yeryüzü yüzeyi seviyesinde sıfır yükseltideki höyükler de tespit edilmiştir Bu çalışmada seçilen bir adet test alanında toplam 11 höyük tespit edilmiştir Bunlardan 8 tanesi yeni bulunmuş olup kayıtlarda geçmemektedir Doğa ve Fen Bilimleri yöntemlerini kullanan arkeometrik çalışmalar arkeolojik araştırmalarda göz ardı edilmemesi gereken bir araştırma yaklaşımıdır Anahtar Kelimeler: Ceyhan Ovası Arkeoloji Höyük Yerleşimler Kartografya Antik Yol Coğrafi Bilgi Sistemi DETERMINING ARCHAEOLOGICAL REGION USING AERIAL PHOTOGRAPHS IN THE CEYHAN PLAIN

Anahtar Kelimeler

Ceyhan Ovası, Arkeoloji, Höyük, Yerleşimler, Kartografya, Antik

Kaynakça

• Demir, F.2002: Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemlerini Kullanarak Ceyhan Ovasında Test Alanlarında Höyüklerin İncelenmesi, ÇÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Arkeometri Anabilim Dalı’nda Hazırlanmış, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Girginer, K.S.2003: “Adana ve Çevresi Kizzuwatna Araştırmaları Projesi: M.Ö.2.Binde Develi ve Tufanbeyli’nin Arkeolojik Önemi”, I.Bütün Yönleriyle Develi Bilgi Şöleni, Develi, 231-249.
• Girginer, K.S.2004: “2002 Yılı Adana İli ve Çevresi Yüzey Araştırmaları (Tufanbeyli) ve Kizzuwatna Araştırmaları I”, 21.AST 1, 311-324.
• Girginer, K.S.2005a: Bir Arkeolojik Araştırmanın Ardından: Saimbeyli, Adana.
• Girginer, K.S.2005b: “2003 Yılı Adana İli ve Çevresi Yüzey Araştırmaları (Saimbeyli)”, 22.AST 2, 159-174.
• Girginer, K.S.-Girginer, Ö.O. vd. 2006: “2004 Yılı Adana ve Kayseri Yüzey Araştırmaları (Sarız ve Kozan)”, 23.AST 2, 293-308.
• Gjerstad, E.1934: “Cilician Studies”, RA 6/III, 155-203.
• Hrouda, B.1998b: “Survey in der Umgebung von Sirkeli Höyük 1994”, Fs.H.Çambel, Light on Top of the Black Hill, Studies Presented to Halet Çambel, (Eds:G. Arsebük,M.J. Mellink,vd.), İstanbul, 427-433.
• Kennedy, D.L.1999-2001: Remote Sensing for Archaeology in the Middle East, (1999- 2001). http://www.arts.uwa.edu.au/Classics/archeology/rsame.html Seton-Williams, M.V.1954: “ Cilician Survey”, AS IV, 121-174.
• Steadman, S.R.1994: “Prehistoric Sites on the Cilician Coastal Plain : Chalcolithic and Early Bronze Age Pottery from the 1991 Bilkent University Survey”, AS XLIV, 85-103.
• Strachan, D.1997: Aerial Survey in 1996. In "Work of the E.C.C. Archaeology Section", (Ed.Bennett), A Essex Archaeology and History 28.
• http://rs6000.univie.ac.at/AARG/worldwide/essex/essex.html
• Şenol, S.-Dinç, U.1994: Kartoğrafya, Adana.