Koniçeli Kâzım Paşa

Yıl 2008, Cilt: 17 Sayı: 2, 15 - 34, 01.06.2008

Mehmet Korkut Çeçen

Öz

Koniçeli Kâzım Pasha is an influental poet with different features of him for 19th century Turkish Literature The poet grown in classical Turkish poetry tradition is able to integrate the traditional structure with his age Beside many ghazal and odes Pasha who has poems in different poetic forms is well known with his elegies and satires In this work the biography and unmentioned manuscripts in sources are examined and the literary side of the poet is tried to be illuminated with the information in hand Key Words: Koniçeli Kâzım Pasha 19th Century Turkish Literature Divan Literature Satire Elegy

Anahtar Kelimeler

-

KONİÇELİ KÂZIM PAŞA

Öz

Koniçeli Kâzım Paşa, 19. yüzyıl Türk Edebiyatı’nda farklı özellikleriyle dikkati çeken
bir şairdir. Klasik Türk şiiri geleneği içinde yetişen şair, geleneksel yapıyı çağıyla
buluşturabilmiştir. Çok sayıda gazel ve kasidesi yanında, değişik nazım şekillerinde
şiirleri olan Paşa, daha çok mersiye ve hicivleri ile tanınmıştır. Bu çalışmada Kâzım
Paşa’nın biyografisi ile kaynaklarda bahsedilmeyen yazma eserleri tanıtılmış ve eldeki
bilgilerle şairin edebî kişiliği aydınlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Koniçeli Kâzım Paşa, 19.Yüzyıl Türk Edebiyatı, Divan Edebiyatı, Hiciv, Mersiye

Kaynakça

• Akyüz, Kenan, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgân Cunbur, (1958), Fuzûlî, Türkçe Divan, Türkiye İş Bankası Yay., Ankara.
• Banarlı, N. Sami, (1971), Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C.2, MEB Yay., İstanbul.
• Bilgegil, M. Kaya, (1979), Ziyâ Paşa Üzerinde Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Yay., Ankara.
• Bursalı Mehmed Tâhir, (1333), Osmanlı Müellifleri, C.2, Matba‘a-i ‘Âmire, İstanbul.
• Demir, Recep, (1999), Kâzım Paşa, Hayatı-Eserleri-Şairliği (İnceleme-Metin), Yüzüncü Yıl Üniv. Sosyal Bilimler Enst., Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Eflatun, Muvaffak, (2004), “Müselles ve Mûsâ Kâzım Paşa’nın İki Müsellesi” Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı: 29, Bahar, Ankara, s.89-94.
• Fatîn, (1271), Hâtimetü’l-Eş‘âr, İstanbul.
• Göçgün, Önder, (1999), Namık Kemâl’in Şairliği ve Bütün Şiirleri, AKMB Yay., Ankara.
• Gökalp, Halûk, (2006), Eski Türk Edebiyatında Manzum Sergüzeşt-nâmeler, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens., Basılmamış Doktora Tezi, Adana.
• Gölpınarlı, Abdulbaki, (1955), Divan Şiiri, XIX. Yüzyıl, Varlık Yay., İstanbul.
• Horata, Osman, (2002), “Zihniyet Çözülüşünden Edebî Çözülüşe, Lâle Devrinden Tanzimat’a Türk Edebiyatı”, Türkler, C.11, Ankara.
• İbrahim Alâettin, (1933-1935), “Kâzım Paşa”, Meşhur Adamlar, C.3, İstanbul.
• İbrahim Necmi, (1338), Tarih-i Edebiyât Dersleri, C.2, Matbaa-i Âmire, İstanbul.
• İnal, İ.M.Kemal, (1988), Son Asır Türk Şairleri, C.2, Dergâh Yay., İstanbul.
• İpekten, Halûk, (1991), Şuara Tezkireleri, Atatürk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayını, Erzurum.
• İsmail Habib, (1942), Tanzimattanberi I, Edebiyat Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kâzım Paşa, Dîvân, Milli Kütüphane, 06 Mil Yz. A 2243.
• Kâzım Paşa, Dîvân, Milli Kütüphane, 06 Mil Yz B 200.
• Kâzım Paşa, Dîvân, Milli Kütüphane, 06 Mil Yz FB 175.
• Kâzım Paşa, Dîvân (Külliyât), Milli Kütüphane, 06 Mil Yz B 1015.
• Kâzım Paşa, Eş‘âr-ı Dîvân, DTCF Ktp. Yazma Eserler Blm., İsmail Saib II, 3844.
• Kâzım Paşa, Sernüvişt-nâme-i ‘Âcizî, Yapı Kredi Sermet Çifter Ktp. Y-319, 3b-30a.
• Kâzım Paşa, (?), Dîvân, (?).
• Kâzım Paşa, (?), Dîvân, (?). (49 sayfa)
• Kâzım Paşa, (?), Kasîde-i Garrâ, (?).
• Kâzım Paşa, (?), Kasîde-i Na‘t-ı ‘Ali, (?).
• Kâzım Paşa, (?), Nazîre-i Hümâyûn be-Terkîb-bend-i Rûhî, (?).
• Kâzım Paşa, (?), Nazîre-i Dîger be-tarîk-i ‘âdî, (?).
• Kâzım Paşa, (?), Nazîre-i Hümâyûn be-Sâkî-nâme-i Nef ‘î, (?).
• Kâzım Paşa, (?), Sitâyiş-i İmâm Rızâ Aleyhi’s-selâm, (?).
• Kâzım Paşa, (1289), Mersiye, Süleyman Efendi Matbaası, (?).
• Kâzım Paşa, (10 Muharrem 1293), Mersiye-i Cânsûz, (?).
• Kâzım Paşa, (1296), Riyâz-ı Asfiyâ, Ahter Matbaası, İstanbul.
• Kâzım Paşa, (1299), (Riyâz-ı Asfiyâ), Mersiye-i İmâm Hüseyn, Saruhan Matbaası, (?).
• Kâzım Paşa, (1301), Mekâlîd-i Aşk, İstanbul.
• Kâzım Paşa, (1306), Mekâlîd-i Aşk, Şirket-i Hayriyye-i Sahafiyye, İstanbul.
• Kâzım Paşa, (1325), Mekâlîd-i Aşk, Şirket-i Hayriyye-i Sahafiyye, Edirne.
• Kâzım Paşa, (1328), Dîvân, İstanbul.
• Kocatürk, V. Mahir, (1964), Türk Edebiyatı Tarihi, Edebiyat Yayınevi, Ankara.
• Köprülü, M. Fuat, (1989), Edebiyat Araştırmaları II, Ötüken Yay., İstanbul.
• Levend, A. Sırrı, (1970), “Türk Edebiyatında Fıkra”, Türk Dili, XXIII, 231, Ankara, s.212-214.
• Levend, A. Sırrı, (1973), Dil Üstüne, TDK Yay., Ankara.
• Levend, A. Sırrı, (1998), Türk Edebiyatı Tarihi, C.I, TTK Yay., Ankara.
• Mecmû‘a-i Eş‘âr, Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi, T.811.
• Mehmed Süreyya, (1996), Sicill-i Osmanî, C.3, Yurt Yay., İstanbul.
• Okay, Orhan, (2005), Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, Dergâh Yay., İstanbul.
• Özgül, M. Kayahan, (1988), XIX. Asrın Özel Bir Edebiyat Mahfeli Olarak Encümen-i Şuarâ, Gazi Üniv. Sosyal Bilimler Enst., Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Özgül, M. Kayahan, (1993), “Koniçeli Musa Kâzım Paşa’nın Hicviyeleri”, Türk Kültürü, Sayı.361, Yıl.XXXI, Ankara, s.299-313.
• Özkırımlı, Atilla, (2004), Türk Edebiyatı Tarihi, C.2, İnkılap Yay., İstanbul.
• Parlatır, İsmail, (1988), “Namık Kemal’in “Lazımsa” Redifli Gazelleri ve Nazîreleri”, Ölümünün 100. Yılında Namık Kemal, Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yay., İstanbul, s.161-183.
• Pekolcay, Necla, vd., (1996), İslâmî Türk Edebiyatında Şekil ve Nev‘îlere Giriş, Kitabevi, İstanbul.
• Recâizâde Mahmud Ekrem, (1330), Ta‘lîm-i Edebiyyât, İstanbul.
• Şemseddin Sami, (1314), Kāmûsü’l-A‘lâm, C.5, İstanbul.
• Tanpınar, A. Hamdi, (1982), 19 uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitabevi, İstanbul.
• Topçu, Ayşe, (1969), Tekkelerde Okunan Mersiyeler, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Mezuniyet Tezi, İstanbul.
• Tuman, M. Nâil, (2001), Tuhfe-i Nâilî, Bizim Büro Yay., Ankara.
• Türk Ansiklopedisi, (1974), C.21, MEB Yay., Ankara.
• Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, (1982), C.5, Dergâh Yay., İstanbul.
• Ünver, İsmail, (1988), “XIX. yüzyıl Dîvân Nazım ve Nesri”, Büyük Türk Klasikleri, C. 8, İstanbul, s. 99–300.
• Yetiş, Kazım, (1989), Namık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri ve Yazıları, İstanbul.