Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin iletişim Becerileri ile Öğretmenlik Tutumlarının incelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 20 Sayı: 2, 49 - 61, 01.06.2011

Doç. Dr. Songül Tümkaya

Öz

The main purpose of this research is; evaluate the relation between communication skills and attitude to teaching of the students of primary school teaching and examine the variability’s if it differs or not according to gender type of education class and the will to choose the profession and the reason in a meaningful way The sum of students whom attended to this study is 355 195 female and 160 male whom are studying at different grades at Çukurova University Department of Primary Education Teaching For collecting the needed data “The Scale of Communication Skills” and “The Scale of Attitude to Teaching” has been used The indications determine that the communication a skills does not differ due to gender but the attitude to teaching is meaningfully in favor of females Secondary education students have relatively high communicational skills than the first education students The attitude of the students being teachers does not show difference due to their type of education The results show that the communication skills and the attitude of being teachers of fourth grade students differ meaningfully in a positive direction A meaningful disparity has been detected communicational skills and attitude to teaching between the students whom choose the profession willingly It has been detected that “The ones choose the profession because they love it” have meaningfully high communicational skills and attitude to teaching than the ones whom have any other reasons Keywords: Primary school teaching Communication skills Attitude to teaching

Anahtar Kelimeler

-

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN İLETİŞİM BECERİLERİ İLE ÖĞRETMENLİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, sınıf öğretmenliği öğrencilerinin iletişim
becerileri ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin ortaya
konulması ve bu değişkenlerin cinsiyet, öğretim türü, sınıf, mesleği seçme isteği ve
nedenine göre anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırmaya
Çukurova Üniversitesi Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalında öğrenim gören ve farklı
sınıflara devam eden, 195 kız, 160 erkek olmak üzere toplam 355 öğrenci katılmıştır.
Verilerin toplanmasında “İletişim Becerileri Ölçeği” ile “Öğretmenliğe İlişkin Tutum
Ölçeği” kullanılmıştır. Bulgulardan öğrencilerin iletişim becerilerinin cinsiyete göre
değişmediği, öğretmenliğe ilişkin tutumlarının ise kızlar lehine anlamlı bir şekilde
farklılaştığı saptanmıştır. İkinci öğretim öğrencilerinin iletişim becerileri, birinci
öğretim öğrencilerinkinden anlamlı bir şekilde yüksek çıkmıştır. Öğrencilerin
öğretmenlik tutumlarının ise öğretim türüne göre farklılaşmadığı anlaşılmıştır. Sonuçlar,
sınıf düzeyine göre, öğrencilerin iletişim becerileri ile öğretmenliğe ilişkin tutumlarının
dördüncü sınıf öğrencileri lehine anlamlı bir şekilde farklılaştığını göstermiştir. Mesleği
isteyerek seçip seçmeme durumuna göre iletişim becerileri ile öğretmenliğe ilişkin
tutumlar arasında, mesleği isteyerek seçen öğrenciler lehine anlamlı bir fark
saptanmıştır. “Mesleği sevdiği için” seçenlerin iletişim becerileri ve öğretmenliğe
ilişkin tutumları mesleği diğer nedenlerle seçenlerden anlamlı bir şekilde yüksek
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmenliği, İletişim becerileri, Öğretmenlik tutumu

Kaynakça

• Alper, D. (2007). Psikolojik danışmanlar ve sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri-iletişim ve empati becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Akpınar, E., Yıldız, E., ve Ergin, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 56–62.
• Aslan, D. ve Akyol, A.K. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ve mesleki benlik saygılarının incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 51-60.
• Aydın, O. (1993). Sınıf öğretmeni adaylarının psikolojik ihtiyaçları ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Balcı, S. (1996). Danışma becerileri eğitiminin üniversite öğrencilerinin iletişim beceri düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
• Bedel, E.F. (2008). Okulöncesi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve bazı kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4(1), 31-48.
• Bozdoğan, A.E, Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD),8(2), 83-97.
• Bozkurt Bulut, N. (2004). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin iletişim becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 443-452.
• Can, G. (1987). Öğretmenlik meslek anlayışı üzerine bir araştırma(Ankara okullarında). Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 159-170.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P. & Malone, P. S. (2006). Teacher‟ self- efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students‟ academic achievement. A study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473-490.
• Coultas, J.C. & Lewin, K.M. (2002). Who becomes a teacher? The characteristics of student teachers in four countries. International Journal of Educational Development, 22, 243-60.
• Çakır, Ö. (2005). Anadolu üniversitesi açık öğretim fakültesi İngilizce öğretmenliği lisans programı ve eğitim fakülteleri İngilizce öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin mesleğe yönelik tutumları ve mesleki yeterlik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (9), 27-42.
• Çakır, Ö. Kan, A., ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
• Çakır, Ö., Erkuş A. ve Kılıç, F. (2004). Öğretmenlik meslek bilgisi programının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mersin: Mersin Üniversitesi Yayınları.
• Çapa, Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. H.Ü.Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 69-73.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (15), 33–53.
• Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Milli Eğitim Dergisi, 162, 160-167.
• Çiçek-Sağlam, A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 59-69.
• Çiftçi, S. ve Taşkaya, S.M. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik ve iletişim becerileri arasındaki ilişki. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (ss. 509-512), 20 -22 Mayıs 2010 Elazığ.
• Çimen, M. (1988). Cinsiyet ve bazı sosyo-ekonomik değişkenlerin, lise öğrencilerinin mesleki ilgilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 98-111.
• Dilekmen, M., Başçı, Z. ve Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223- 231.
• Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 157-168.
• Erdem, A. R. ve Anılan, H. (2000). PAÜ eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (IV Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu Bildirileri Özel Sayısı),7,144-149.
• Erkuş, A., Sanlı, N., Bağlı M. T., ve Güven, K. (2000). Öğretmenliğe ilişkin tutum ölçeği geliştirilmesi, Eğitim ve Bilim, 116, 27–33.
• Gürbüz, H. ve Kışoğlu, M. (2007). Tezsiz yüksek lisans programına devam eden fen- edebiyat ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Atatürk Üniversitesi Örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 71-83.
• Gürbüztürk, O. ve Genç, S. Z. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 47-62.
• Güven. A. ve Akyüz, M. Y. (2001). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerilerine ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 1(1), 13-22.
• Hacıömeroğlu, G. ve Şahin Taşkın, Ç. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği ve ortaöğretim fen ve matematik alanları (OFMA) eğitimi bölümü öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 77–90.
• Karahan, E. (2003). Öğretmen adaylarının öğretmenlik tutumları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, A., ve Büyükkasap, E. (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 367-380.
• Korkut, F. (1999). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerilerinin değerlendirilmesi. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 4 (ss. 208-218), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Korkut. F. (1996). İletişim becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7), 18-23.
• Köğçe, D., Aydın, M. & Yıldız, C. (2010). Freshman and senior pre-service mathematics teachers‟ attitudes toward teaching profession. The International Journal of Research in Teacher Education, 2(1), 2-18.
• Lasek, J. & Wiesenbergova, S. (2007). Prospective teachers‟attitudes to their profession. The New Educational Review, 13(3-4), 129-136.
• Oral, B. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 15, 88–98.
• Özerbaş, M. A., Bulut, M. ve Usta, E. (2007). Öğretmen adaylarının algıladıkları iletişim becerisi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8 (1), 123-135.
• Pehlivan Baykara, K. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim becerisi algıları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 4(2), 17.23.
• Pehlivan Baykara, K. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyo-kültürel özellikleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 151-168.
• Pehlivan Baykara, K. (2010). Öğretmen adaylarının öğrenme stilleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 9(2), 749-763.
• Rimm-Kaufman, S.E. & Sawyer, B. E. (2004). Primary-grade teachers‟ self-efficacy beliefs, attitudes toward teacheng and discipline and teaching practice priorities in relation to the “responsive classroom” approach. The Elementary School Journal, 104(4), 321-341.
• Saracaloğlu, A.S., Özkütük, N. ve Silkü, A. (2001). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri. X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. Bolu: 7-9 Haziran 2001. Cilt III, 1754-1762.
• Semerci, N. ve Semerci, Ç. (2004). Türkiye‟de öğretmenlik tutumları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 137-146.
• Şen, H.Ş. ve Erişen, Y. (2002). Öğretmen yetiştiren kurumlarda öğretim elemanlarının etkili öğretmenlik özellikleri. G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 99- 116.
• Şeker, A. (2000). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf atmosferi arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Şen, B. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik tutumları ile öğrenme ve ders çalışma stratejileri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tanrıöğen, A. (1997). Buca eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, PAÜ. Eğitim Dergisi, 3, 55-58.
• Tay, B. ve Tay, A.B. (2006). Sosyal bilgiler dersine yönelik tutumun başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1),73-84.
• Temizkan, M. (2008). An evaluation on the attitudes of Turkish teacher candidates their professions. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461-486.
• Üredi, I. ve Üredi, L. (2005). Öğretmen adaylarının sınıf öğretmenliği bölümüne ilişkin tutumlarının incelenmesine yönelik bir program değerlendirme çalışması. EDU7,1(2). <http://www.istekyaşam.com/edu7/>. 14 Mart 2011‟de elde edilmiştir
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12(45), 109- 127.
• Üstün, E., Erkan, S. ve Akman, B. (2004). Türkiye'de okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenliğe ilişkin tutumlarının incelenmesi. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 129-136.
• Üstüner, M., Demirtaş, H. ve Cömert, M. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Örneği). Eğitim ve Bilim, 34(151), 140-155.
• Yalın, H. (2003). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.