HARRIS-TODARO GÖÇ MODELİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 1, 222 - 234, 22.04.2019

Erkan Aktaş Ahmet Şahin

Öz

Türkiye’de iç göç hareketleri 1950’li yıllarda hızla artmaya başlamıştır
ve bu iç göç hareketleri günümüzde de yoğun bir şekilde devam etmektedir. Bu
çalışmada, Türkiye’de 1970-2014 yılları arası gerçekleşmiş olan kırdan kente
göç hareketleri, Harris-Todaro Göç Modeli ile açıklanmaya çalışılmıştır.
Çalışmada kullanılan veriler 1970-2014 yıllarını kapsamaktadır. Değişkenler;
kriz yılları, eğitim (Taşımalı eğitim) ve tarımda 2000 sonrası yapısal
değişimler kukla değişkenler olmak üzere, kırsal nüfusun toplam nüfusa oranı,
tarımsal katma değerin toplam katma değerdeki payı ve kentsel istihdamdır.
Tarımsal katma değerin toplam katma değerdeki payının ve kentsel istihdamın,
Türkiye’de 1970-2014 yılları arasında gerçekleşmiş olan kırdan kente göç
hareketleri üzerindeki etkilerini tahmin etmede VAR modeli kullanılmıştır.
Değişkenler üzerinde en ektili olan değişkenin tespit edilmesi için Varyans
Ayrıştırması yapılmış ve değişkenler üzerinde etkili olan değişkenlerin
politika aracı olarak kullanılabilir olup olmadığını belirlemek için Etki-Tepki
analizi yapılmıştır. Son olarak, değişkenler arası bulunan ilişkilerinin yönünü
ve kaynağını belirlemek için Granger Nedensellik testi yapılmıştır. Yapılan
analizler sonucunda, Türkiye’de 1970-2014 yılları arası gerçekleşmiş olan
kırdan kente göçler ile kentsel istihdam ve tarımsal katma değerin toplam katma
değerdeki payı ile istatistiki olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Elde
edilen bulgular, Türkiye’de, belirlenen dönemde gerçekleşen kırdan kente
göçlerin, Harris-Todaro Modeli ile açıklanabilir olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’de İç Göçler, Harris-Todaro Modeli, Kırdan Kente Göç, VAR modeli

Kaynakça

• Adaş, C. G., (2001), Etkin Ücret Eklentili Harris-Todaro Modeli, i.ü iktisat fakültesi maliye araştirma merkezi konferansları 39, seri/yıl 2001. Atgür M. & Altay O.N. (2014), Enflasyon ve nominal faiz oranı ilişkisi: Türkiye örneği (2004-2013), Celal Bayar Üniversitesi İİBF- Ekonomi ve Yönetim Dergisi, 22(2), 521-533. Aktaş, E. & Tuncer, İ. & Aydın, M.(2010), 1980 sonrası ekonomik krizlerin Türkiye tarım sektörü üzerine etklileri. IX. Tarım Ekonomisi Kongresi. Bozkurt H. (2007), Zaman Serileri Analizi, Ekin Kitabevi, Bursa. Castles, S. & Mark. J. M. (2008), Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. (Çev. B. U. Bal & İ. Akbulut), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi. Çağlayan, S. (2006), “Göç Kuramları Göç ve Göçmen İlişkisi”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Güz Dönemi, Sayı:17. Çelik, F. (2007). “Türkiye’de İç Göçler: 1980–2000”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 22, Yıl:2007/1. FAO,2018. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO),www.fao.org. Erişim tarihi:15.12.2018. Gezgin, M. F. (1991), “İşgücü Göçü Teorileri”, Sosyoloji Konferansları Dergisi, Sayı:23, İstanbul Üniversitesi. Güllüpınar, F. (2012), “Göç Olgusunu Ekonomik Politik ve Uluslararası Göç Kuramları Üzerine Bir değerlendirme”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:4, 1 - 100. Harris, J. R. & Todaro, M. P. (1970). “Migration, Unemployment and Development: Two Sector Analysis” The American Economic Review, 60(1), 126–142. İçduygu, A. & Ünalan, T. (1998), “Türkiye’de İçgöç: Sorunsal Alanları ve Arastırma Yöntemleri”, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Istanbul. İçduygu, A. & Sirkeci, İ. (1999), “Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri”, Oya Baydar (Ed.), 75 Yılda Köylerden Şehirlere, (249-270), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları. İzci, F. & Turan, M. (2013), “Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 Sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1), s. 117-152. Kumar, V., Leona, R. P., & Gaskins, J. N. (1995). Aggragate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measures. International Journal of Forecasting, 11(3), 361-377. Lee, E. S. (1966), “A Theory of Migration“,Demography,3(1), pp. 47-57. Lewis, G. J. (1982) Human Migration A Geographical Perspective. New York: St. Martin’s Press. Massey, D. S, vd. (1993), “Theories of International Migration: A Review and Appraisal Population and Development Review, Vol. 19 (3). Nasirova, G. (2016), İşgücü Göçü ve İktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Özcan, E. D. (2017), Çağdaş göç teorileri üzerine bir değerlendirme. İş ve Hayat Dergisi Ekonomi Hukuk ve Sosyal Politika, 4, 183–215. Özyakışır, D. (2012), “İç Göç Hareketleri ve Geriye (Tersine) Göçün Belirleyicileri: TRA2 Bölgesinden (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) İstanbul’a Gerçekleşen Göç Üzerine Bir Saha Araştırması”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Erzurum. Pazarlıoğlu, M. V. (2007), “İzmir Örneğinde İç Göçün Ekonometrik Analizi” Yöntem ve Ekonomi Dergisi, Cilt:14, Sayı:1. Petersen, W. (1958), “A General Typology of Migration”, Amerikan Sociological Review, Vol: 23. Savaşan, F. (2007), Uluslararası Göç(Kamu Maliyesi Üzerindeki Etkileri), Gazi Kitabevi, Ankara. Stouffer, A. S. (1940), “Intervening Opportunities: A Theory Relating Mobility and Distance”, American Sociological Review, Volume 5, Number 6. Sunday, Ü. (1972), Nüfusbilim Sözlüğü, Hacettepe Üniversitesi Yayınları. Şahin, H. (2015), “Türkiye’de İç Göçün Sosyo-Ekonomik Dinamikleri: Ağrı İli Örneği” (Doktora Tezi) Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tarı, R. & Bozkurt, H. Y. (2006), “Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin VAR Modelleri ile Analizi (1991.1 -2004.3)”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 4:12–28. Todaro, Michael. P. (1969). “A model of labor migration and urban unemployment in less developed countries” The American Economic Review, 59/138-48. Toksöz, G. (2006), Uluslararası Emek Göçü, Bağlam Yayınları,İstanbul. Yalçın, C. (2004), Göç Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara. TÜİK, 2018. 1927-2000 Genel Nüfus Sayımları Sonuçları ve 2007-2017 ADNKS Sonuçları, www.tüik.gov.tr. Erişim tarihi:15.12.2018.