GIDA PERAKENDECİLİĞİNDE ALGILANAN HİZMET KALİTESİNİN SÜPERMARKET VE İNDİRİM MARKETLERİ KAPSAMINDA KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 1, 183 - 205, 30.04.2021

Volkan Udul Erdem Akkan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.833310

Cited By: 2

Öz

Perakende sektörünün her geçen gün gelişmesi ve giderek artan mağaza sayıları, günümüzde tüketicilere mağaza tercihi konusunda oldukça fazla alternatif sunmaktadır. Bu durum, tüketicileri seçici bir konuma getirmekle beraber perakendecileri ise, sundukları hizmetin kalitesini arttırarak rekabet avantajı sağlamaya yöneltmiştir. Bu çalışmada, algılanan hizmet kalitesinin çeşitli sektör raporlarına göre sürekli büyüyen süpermarketler ve indirim marketleri özelinde farklı algılanıp algılanmadığı ile her iki perakendecinin müşterilerinin demografik özelliklerine göre söz konusu değişkenler açısından bir farklılık olup olmadığı Mersin ili merkez ilçelerinde yaşayan tüketiciler (n=500) örnekleminde belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre süpermarket müşterilerinin hizmet kalitesi algılarının indirim marketlerinden daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Algılanan hizmet kalitesinin bazı boyutlarının, süpermarketlerde gelir gruplarına ve market alışveriş sıklığına göre; indirim marketlerinde ise medeni durum ve eğitim durumuna göre farklı algılandığı; cinsiyet ve market alıveriş harcama tutarlarının her iki perakendeci türünde de algılanan hizmet kalitesi açısından farklılık yaratmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Algılanan hizmet kalitesi, Gıda perakendecileri, süpermarketler, indirim marketleri

Kaynakça

• A101, (2018). A101 Mersin İlçe mağaza sayıları. http://a101aktuelurun.com/a101- magazalari/mersin/, Erişim tarihi: 17/01/2019.
• Acar, N. (2009). Perakendecilikte mağaza atmosferinin müşteri sadakatine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Akbay, C. ve Jones, E. (2005). Food consumption behavior of socioeconomic groups for private labels and national brands. Food Quality and Preference, 16 (7), 621-631.
• Aksu, G., Eser, M. T., & Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Antalyalı, Ö.L. 2010. Varyans Analizi, Şeref Kalaycı (Editör), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 5. Basım, Ankara: Asil Yayın Dağıtım, 131- 182.
• Arı, K. (2014). Perakende mağaza imajı ve tüketici temelinde incelenmesi: Ankara ilinde bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Arısoy, D. Ş. (2017). Sağlık hizmetlerinde hizmet kalitesi ve hizmet kalitesinin SERVQUAL yöntemi ile ölçülmesine yönelik bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Arslan, Y., ve Yavuzyılmaz, O. (2017). İndirim marketleri ve süpermarketlerin marka denkliği algılarının kıyaslanmasına yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9 (4), 571-588.
• Ateş, A. (2014). Tüketici tarafından algılanan değerin market performansı üzerine etkisi: Türkiye’de zincir marketler (gıda) üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Avcılar, M. Y., ve Yakut, E. (2016). Tüketicilerin indirim mağazası tercihlerinin analitik hiyerarşi süreci ve bulanık analitik hiyerarşi süreci yöntemleri ile tespiti: Osmaniye ilinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (2), 17-40.
• Aydın, K. (2010). Perakende yönetiminin temelleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım Tic. Şti.
• Baş, D. (2015). Çok gruplu yapısal eşitlik modeli ile indirim marketi ve süpermarket için müşteri sadakatini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• BİM. (2018). Mersin İlçe mağaza sayıları https://www.bim.com.tr, Erişim tarihi: 17/01/2019
• Black, William C., Barry, J. Ba & Hair, Joseph F. (2013). Multivariate Data Analysis, Pearson Education Limited.
• Bulur, Z. (2017). Perakende mağaza tercihini etkileyen faktörlerin tüketici demografik özelliklerine göre farklılaşması üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Carrefoursa.com. (2018). En yakın CarrefourSA. https://www.carrefoursa.com/tr/storefinder, Erişim tarihi: 17/01/2019
• Citil, M. (2014). Perakendecilikte mağaza atmosferinin tüketici karar alma sürecine etkisi: Türk çorap pazarına bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS uygulamalı). (8. bs). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çatı, K. (2007). Süpermarketlerin tercih edilmesinde etkili olan faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (22), 150-168.
• Çelik, H. (2011). Alışveriş merkezlerinde hizmet kalitesi algısı ve bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (3), 433-448.
• Çiftçi Baştürk, M. M. (2002). Tüketicileri süpermarket/hipermarket tercihlerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi: İzmir örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Dabholkar, P. A., Thorpe, D. I., & Rentz, J. O. (1996). A Measure of service quality for retail stores: scale development and validation. Journal of the Academy of Marketing Science, 3-16.
• Deloitte, (2020). Perakende sektörünün küresel güçleri. https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/consumer-business/Report_GPR2020_Updated%2011%20Feb.pdf, Erişim tarihi: 20/10/2020
• Deloitte, (2019). Perakende sektörünün küresel güçleri. https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/consumer-business/articles/global-powers-of-retailing-2019.html, Erişim tarihi: 22/02/2019
• Diallo M. F., (2012). Effects of store image and store brand price-image on store brand purchase intention: application to an emerging market. Journal of Retailing and Consumer Services, 19, 360-367.
• Duman, T., ve Yağcı, M. İ. (2006). Süpermarket müşterilerinin devamlı alışveriş niyetlerini etkileyen faktörler: bir model denemesi. ODTÜ Geliştirme Dergisi, 33, 87-116.
• Ekinci, İ. (2017, Kasım). İndirim marketleri son 3 yılda yüzde 72 büyüdü. https://www.dunya.com/ekonomi/indirim-marketleri-son-3- yilda- yuzde-72-buyudu-haberi-390090, Erişim tarihi: 21/06/2018
• Bozkuş, Fatoş. (2017, Kasım). İndirim marketleri üretime de giriyor. http://www.ekonomist.com.tr/perakende/indirim-marketleri-uretime-de- giriyor.html, Erişim tarihi: 29/04/2018
• Erciş, A., ve Dağcı Büyük, H. (2016). İndirim marketlerinde müşteri değerinin müşteri tatmini, müşteri sadakati ve ağızdan ağıza iletişime etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (3), 527-545.
• Fortune, (2020). 15 Ekim 2020 tarihinde http://fortune.com/global500/ Erişim tarihi: 15/10/2020
• George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS Statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Gıda ve İçecek Sektörü Raporu (2019), T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi, http://satso.org.tr/DownloadFile.ashx?o=7072a8b3d3be40699127e6f08014b add1d932b54efde43089cb663a990db58ee&bk=1, Erişim tarihi: 22/10/2020
• Gilbert, D. (2003). Retail Marketing Management, Second Edition. London: Printice Hall International.
• Görmez, A. (2017). Türkiye gıda perakendeciliği piyasasında rekabet analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Gürman, A. A. (2006). Dünya perakendeciliğinde globalleşme eğilimleri ve Türk perakendecilik sektörüne etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Hair, Joseph F., Black William C., Babin, Barry J. & Anderson Rolph E. (2010). Multivariate Data Analysis (7th edition): Pearson Education Inc. New Jersey, USA
• Kaya, B. F. (2009). Perakendecilik sektöründe müşteri memnuniyet düzeyinin belirlenmesi: indirim marketleri üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (post-hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 51-64.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders (JMOOD), 6 (1), 47-48.
• Kotler, P. & Armstrong, G. (1996). Principles of Marketing, 7. edition. New Jersey: Prentice Hall Inc. Simon and Schuster/a Viacom Company.
• KPMG (Klynveld Peat Marwick Goerdeler) (2018a). Perakende sektörel bakış, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2018/01/sektorel-bakis-2018- perakende.pdf perakende.pdf, Erişim tarihi: 28/06/2018
• KPMG (Klynveld Peat Marwick Goerdeler) (4 Ocak 2018b). Perakendede start-up gibi düşünen büyüyor. https://home.kpmg/tr/tr/home/medya/press- releases/2018/01/perakendede-start-up-gibi-dusunen-buyuyor.html, Erişim tarihi: 22/01/2019
• KPMG (Klynveld Peat Marwick Goerdeler) (2020). Perakende sektörel bakış. https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/tr/pdf/2020/01/sektorel-bakis-2020- perakende.pdf, Erişim tarihi: 20/10/2020
• Kurşunluoğlu, E. (2009). Mağazalı perakendeciler ve müşteri servisleri. Journal of Yaşar University, 4 (14), 2173-2184.
• Kurt, G. (2008). Mağaza atmosferinin müşteri sadakati oluşturmadaki rolü: büyük ölçekli gıda perakendeciliğinde bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Migros.com.tr, (2018). En yakın Migros. https://www.migros.com.tr/en-yakin- ilçeler/33, Erişim tarihi: 17/01/2019
• Nüfusu.com, (2017). İlçelere göre Mersin nüfusu. https://www.nufusu.com/il/mersin, Erişim tarihi: 17/01/2019
• Oflazoğlu, S. (2003). Ailelerin satın alma davranışlarında süpermarketlere yönelmelerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay. Okumuş, A. (2005). İndirimli mağaza ve süpermarket müşterileri arasındaki farklılıkların beklenti ve memnuniyetlerine göre incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme Dergisi, 34 (1), 105-133.
• Polat, C., ve Külter, B. (2007). Tüketicilerin perakende mağaza tercihini etkileyen faktörler: Niğde ili örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (3), 109-126.,
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodnessof-Fit Measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23-74.
• Tabachnick, Barbara G. & Fidelş, Linda S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı. 6 basımdan çeviri. Çeviri Editörü: Mustafa Baloğlu, Nobel Akademik Yayıncılık.
• TAMPF (Tüm Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu), (2016). Dönüşürken büyüyen Türkiye perakende sektörü. https://www.pwc.com.tr/tr/publications/industrial/retail- consumer/pdf/donusurken-buyuyen-turkiye-perakende-sektoru-raporu.pdf Erişim tarihi: 11/07/2018
• Taşkın, E. (1999). Süpermarket işletmeciliğinde küresel rekabet stratejileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 187-194.
• Tek, Ö. B., ve Demirci Orel, F. (2006). Perakende pazarlama yönetimi. İzmir: Birleşik Matbaacılık.
• Tekgıda-İş Sendikası, http://www.tekgida.org.tr/Oku/18486/Temmuz-Ayi-Dis- Ticareti-Gida-Sektorunun-Dis-Ticaret-Fazlasi-4-Milyar-Dolari-Asti!, Erişim tarihi: 22/10/2020
• Tunçalp, E. (2018, Mart). İndirim marketleri yarışıyor. http://www.retailturkiye.com/ercument-tuncalp/indirim-marketleri- yarisiyor, Erişim tarihi: 22/08/2018
• Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Konferederasyonu (TGDF, 2020). Türkiye Gıda ve İçecek Sektörleri Dış Ticaret Verileri, https://www.tgdf.org.tr/turkiye-gida-ve-icecek-sektorleri-dis-ticaret- verileri/, Erişim tarihi: 22/10/2020
• Twentify, (2017, Ekim). Sektörlerin "IRON MAN" i indirim marketlerde tüketici tercihi, http://www.pazarlamasyon.com/wp- content/uploads/2017/06/Indirim-marketler-raporu.pdf, Erişim tarihi: 13/10/2019
• Varinli, İ. (2011). Marketlerde pazarlama yönetimi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Worldfood (2020), Türkiye’nin Lider Süpermarket Zincirileri, https://worldfood- istanbul.com/Haberler/turkiyenin-lider-supermarket-zincirleri, Erişim tarihi: 13/10/2019
• Yazıcı, A. (2011). Perakendecilikte özel marka kullanımı ve uygulamaları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Yıldırım, H. H., ve Kurtuluş, S. (2008). Yerli ve yabancı indirimli süpermarket zincirleri müşterilerinin bu marketleri değerlemeleri üzerine bir pilot araştırma. KMU İİBF Dergisi, 10 (14).
• Yılmaz, Ö. (2009). Demografik faktörlerin perakendeci markası seçim sürecine etkileri üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.