TRENDS IN THE INDIVIDUAL FINANCIAL INVESTMENT DECISION PROCESS FROM BEHAVIORAL FINANCE PERSPECTIVE: A RESEARCH ON PUBLIC BANK MANAGERS

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 2, 437 - 457, 29.10.2022

Gamze Vural Ali Bulut

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1078653

Öz

Behavioral finance has originated from the extensive the discussions of traditional finance and experimental-empirical studies. Behavioral finance theory explains that decision-making units may be far from rational, are inconsistent in their investment preferences, and act under the influence of psychological and emotional tendencies. In this research it is to examine whether there is a relationship between the behavioral manager types and behavioral tendencies of the middle and senior managers working in public banks in Istanbul and finding out to the extent of this relationship. For this purpose, a survey study was applied to the participants, their demographic characteristics were examined, and their descriptive statistics were analyzed. As a result of the test conducted to determine the behavioral manager types, it was seen that there was no significant difference between the behavioral manager types; although they individually represent one of the types as follower, independent, protective and collector. The effects of psychological bias and cognitive tendencies on managers were evaluated with the behavioral bias identification test. As a consequence of this study, it may be evaluated that, managers have behavioral tendencies such as overconfidence, overestimation, hindsight, loss avoidance, representation.

Anahtar Kelimeler

Behavioral finance, Behavioral biases, Behavioral manager type

DAVRANIŞSAL FİNANS PERSPEKTİFİNDEN BİREYSEL FİNANSAL YATIRIM KARAR SÜRECİNDEKİ EĞİLİMLER: KAMU BANKALARI YÖNETİCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Davranışsal finans, geleneksel finans alanına getirilen kapsamlı eleştiriler ile deneysel ve ampirik çalışmalar ışığında ortaya çıkmıştır. Davranışsal finans teorisi karar birimlerinin rasyonallikten uzak olabildiklerini, yatırım tercihlerinde tutarsız olabildiklerini, psikolojik ve duygusal eğilimlerin etkisi altında hareket edebildiklerini açıklamaktadır. Bu çalışmada, İstanbul’da kamu bankalarında çalışan orta ve üst düzey yöneticilerden oluşan 40 yöneticinin davranışsal yönetici tipleri ile davranışsal eğilimleri arasında bir ilişki olup olmadığı, var ise ne derece olduğu araştırılmaktadır. Bu doğrultuda, katılımcılara anket çalışması uygulanmış, demografik özellikleri incelenmiş, betimsel istatistikleri analiz edilmiştir. Yöneticiler, davranışsal yönetici tiplerinin tespit edilmesi amacıyla yapılan test sonucunda, her ne kadar bireysel olarak takipçi, bağımsız, koruyucu ve toplayıcı tiplerden birini ağırlıklı olarak yansıtıyor olsalar da, davranışsal yönetici tipleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. Davranışsal önyargı tanımlama testi ile psikolojik önyargı ve bilişsel eğilimlerin yöneticiler üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda yöneticilerin, aşırı özgüven, aşırı tahminleme, geri görüş, kayıptan kaçınma, temsilcilik olmak üzere davranışsal eğilimlere sahip oldukları gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

davranışsal finans, davranışsal önyargı, davranışsal yönetici tipi

Kaynakça

• Aldemir, S. (2015). Davranışsal Finans Açısından Yatırımcı Davranışlarının İncelenmesi: Tokat İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Altaş, İ. (2019). Bireysel Yatırımcıların Yatırım Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Davranışsal Finans Bağlamında Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Altunışık, R. Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS uygulamalı (4. Baskı). Sakarya Yayıncılık.
• Ateş, A. (2007). Finansal yatırımların davranışsal finans açısından değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Atik, M., Yılmaz, B., ve Köse, Y. (2018). Bireysel Finansal Kararlarda Zihinsel Ön Yargıların Etkisi: Mental Muhasebe. Uluslararası İktisadi Ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. UİK Özel Sayısı), 1307-9832, 718.
• Aydın, H., ve Yılmaz Ö. (2018). Online Alışverişte Bilişsel Çelişki Davranışlarının İncelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 334.
• Baker, H. K., ve Ricciardi, V. (2014). Investor Behavior: The Psychology of Financial Planning And İnvesting. Published 2014 By John Wiley & Sons, Inc. Edited By H. Kent Baker, 25.
• Baker, M., Wurgler, J. (2006). Investor Sentiment and The Cross‐Section Of Stock Returns. The Journal of Finance, 61, 1645-1680.
• Barber, B. M., Odean, T. (2001). Boys Will Be Boys: Gender, Overconfidence, and Common Stock İnvestment. The Quarterly Journal Of Economics, 116(1), 263.
• Baş, M. (2019 ). Bağlantılı K Örneklem ile Parametrik Olmayan Cochran Q Testi: BİST 100 Uygulaması. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4, 94-107.
• Böyükaslan, A. (2012). Finansman Bilim Dalı Bireysel Yatırımcıları Finansal Yatırım Kararına Yönlendiren Faktörlerin İncelenmesi: Afyonkarahisar örneği. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Creswell, J. W., Plano Clark, V. L., Gutmann, M. L., & Hanson, W. E. (2003). Advanced Mixed Methods Research Designs. Edit: A. Tashakkori ve C. Teddlie, Handbook Of Mixed Methods in Social And Behavioral Research.
• Çetinkaya, M., ve Özutku, H. (2009). Üst Düzey Yöneticilerin Sahip Olması Gereken Yönetsel Yetkinliklerin Belirlenmesine İlişkin Ampirik Bir Çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26.
• Damke, B. R., Eid Júnior, W., Rochman, R. R. (2014). Which Are The İnvestment Fund Managers İn Brazil Behavioral İnvesting Biases And Their Characteristics. Encontro Brasileiro de Economia e Finanças Comportamentais.
• Davies, P. (2000). Contributions From Qualitative research. Evidence-Based Policy and Practice in Public Services Bristol,( pp. 291-316.), Policy Press,
• Deniz, A., & Erciş, A. (2008). Kişilik özellikleri ile algılanan risk arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine araştırma. Atatürk Üniversitesi İİBD, 22.
• Döm, S. (2003). Yatırımcı Psikolojisi ve İMKB Üzerine Ampirik Bir Çalışma. İstanbul: Değişim Yayınları. Uzunsakal, E, Doğan Y. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması Ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi,
• Ede, M. (2007). Davranışsal Finans Ve Bireysel Yatırımcı Davranışları Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ergün, Bahadır. (2013). Hisse Senedi Piyasalarında Sürü Davranışı: Türkiye Örneği, Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gijsman, S. (2017). Overconfidence İn Your Ability, A Potential Reason For Front-Of-Package İnformation Usage Of Consumers. Master Thesis. Wageningen University, Marketing And Consumer Behavior Department Management, Economics And Consumer Studies.
• Hilton, D., Regner, I., Cabantous, L., Charalambides, L., & Vautier, S. (2011). Do Positive Illusions Predict Overconfidence In Judgment? A Test Using Interval Production And Probability Evaluation Measures Of Miscalibration. Journal Of Behavioral Decision Making, 24(2), 117-139.
• https://Www.Ncss.Com/Wpcontent/Themes/Ncss/Pdf/Procedures/NCSS/Cochrans_Q_Test.Pdf (Cochran Q Test Analizi).
• Jahanze, A ve Muneer S. (2012). Implication Of Behavioral Finance İn İnvestment Decision Making Process. Information Management Review, p.4-10.
• Johnson, R. B., & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed Methods Research: A Research Paradigm Whose Time Has Come. Educational Researcher, 33/7, 14-26.
• Jureviciene, D., Novickyte, L., Dubinskas, P., Keliuotyte, G. (2013). Personality Types Of Lithuanian Individual Investors, European Scientific Journal (European Scientific Institute).
• Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis Of Decision Under Risk. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 47(2), 263.
• Kahneman, D., Knetsch, J.L ve Thaler R. H. (1991). Anomalies: The Endowment Effect, Loss Aversion, And Status Quo Bias. Journal of Economic Perspectives, 5/1, 193-206.
• Kalaycı, Ş. (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Dinamik Akademi Yayınları.
• Kartal, M., (1998). Bilimsel Araştırmalarda Hipotez Testleri: Parametrik ve Nonparametrik Teknikleri, Şafak Yayınevi, Erzurum.
• Kılıc, S. (2016). Cronbach's alpha reliability coefficient. Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47. doi:10.5455/jmood.20160307122823.
• Kıyılar, M., ve Akkaya, M. (2016). Davranışsal finans. Literatür Yayıncılık.
• Küçüksille, E., ve Usul, H. (2012). Bilişsel Önyargilar Ve Yatirimci Kararlarina Etkileri. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4,28.
• Küden, M. (2014). Davranişsal Finans Açisindan Bireysel Yatirim Tercihlerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi Gediz Üniversitesi İşletme Anabilim Dalı.
• Malmendier, U., Tate, G. ve Yan, J. (2011). Overconfidence and Early-Life Experiences: The Effect Of Managerial Traits On Corporate Financial Policies. The Journal Of Finance, 66/5, 1687-1733.
• Moore, D. A., & Schatz, D. (2017). The Three Faces Of Overconfidence. Social And Personality Psychology Compass, 11(8), 1–12.
• Moore, D. A., & Small, A. (2007). Error And Bias İn Comparative Social Judgment: On Being Both Better And Worse Than We Think We Are. Journal Of Personality And Social Psychology, 92(6), .972–989.
• Morse, J. M. (2003). Principles of Mixed Methods And Multimethod Research Design. In Editors: A. Tashakkori & C. Teddlie Handbook Of Mixed Methods İn Social & Behavioral Research, pp. 189–208. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Odean, T. (1999). Do Investors Trade Too Much? The American Economic Review, 89/5, 1279–1296.
• Pompian, M. (2006). Behavioral Finance And Wealth Manegement: How To Build Optimal Portfolios That Account For Investor Biases. John Wiley And Sons Published, New Jersey.
• Pompian, M. (2008). Using Behavioral İnvestor Types To Build Better Relationships With Your Clients. Journal of Financial Planning, 21/10, 64-76.
• Pompian, M. (2012). Behavioral Finance And İnvestor Types: Managing Behavior To Make Better İnvestment Decisions. Hoboken, NJ: Wiley.
• Sefil S. ve Cilingiroğlu H.K. (2011). Davranışsal Finansın Temelleri: Karar Vermenin Bilissel Ve Duygusal Eğilimleri. İstanbul Ticaret Universitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10/19, 247- 268.
• Shleifer, A. (2003). Inefficient Markets: An Introduction To Behavioral Finance. USA NY Oxford University Press, s.46.
• Sönmez, T. (2010). Davranışsal finans yaklaşımı: İMKB’de aşırı tepki hipotezi üzerine bir araştıma. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Süer, Ö. 2007. Yatırım Kararlarında Makale Alınan Risk Düzeyinin Belirlenmesine İlişkin Ampirik Bir Çalışma. Öneri Dergisi, 7(28), 97-105.
• Şenkesen, E. (2009). Davranışsal Finans Ve Yatırımcı Duyarlılığının Tahvil Verimi Üzerindeki Etkisi: İMKB Tahvil Ve Bono Piyasasında Bir Uygulama. Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tekin, B. (2015). Firmaların Finansal Kararları Üzerinde Davranışsal Önyargıların Etkisi. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Turner, D. W. (2010). Qualitative interview design: A practical guide for novice investigators. The Qualitative Report, 15/3, 754-760.
• Uzunsakal, E, Doğan Y. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi.