INSTRUMENTS OF ANCIENT MESOPOTAMIAN AND ANATOLIAN CULTURE

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 1, 227 - 237, 27.04.2023

Julide Begüm Yalçın Dıttgen

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1241265

Cited By: 1

Öz

In this study, the evolution of instruments in Ancient Mesopotamian and Anatolian cultures was examined starting from the Sumerians up to the Hittite civilization. The instruments as high-ranking cultural assets are not only simple instruments in which sound, loudness, timbre, sound intensity are generated. They are the indispensable elements of rituals, conversation, communication, and more importantly art in Mesopotamia and Anatolia. The importance of instruments as high-ranking cultural assets in the Sumerian period (BC) is proven by the numerous classifications made. Cuneiform script originating from Mesopotamia has been an important type of script spreading out from Asia Minor, used in the writing of various languages from different groups and the most important source in revealing the information about the music and instrument culture of the period was undoubtedly the texts written in cuneiform, as well as the instrument finds and pictorial descriptions. Cuneiform texts give us instrument names rather than instrument types. The lexical (glossary) lists, which are available in two languages, Sumerian-Akkadian, which sometimes include descriptions of instruments, give us the Sumerian and Akkadian names of the instruments. In some cases, besides the instrument names, there are certain clues with occasional addendums regarding the material from which the instrument is made. The most important of the Mesopotamian civilizations, which started to form in the early period in the 12.000 B.C., are respectively; Sumerian, Akkad, Babylonian, Assyrian and Hittite civilizations. The cultural experiences of each of these civilizations naturally transferred influences from their cultures to the next society.

Anahtar Kelimeler

Neolithic Age, Fertile Crescent, Mesopotamia, Anatolia, Sumerian, Akkad, Babylon, Assyrian, Hittite, Asia Minor, Music, Instrument, Cuneiform, Ritual

ANTİK ÇAĞLARDA MEZOPOTAMYA VE ANADOLU KÜLTÜRÜNÜN ÇALGILARI

Öz

Bu çalışmada Antik Mezopotamya ve Anadolu kültürlerinde çalgıların gelişimi Sümerlerden başlayıp Hitit uygarlığına kadar incelenmiştir. Kültürel varlıkların üst seviyesinde olan çalgılar yalnızca sesin, ses yüksekliğinin, tınısının, ses şiddetinin elde edildiği basit çalgılar değildir. Mezopotamya ve Anadolu’da yapılan ritüellerin, sohbetin, iletişimin ve daha da önemlisi sanatın vazgeçilmez unsurlarıdır. M.Ö. Sümerler dönemi, üst seviyedeki kültür varlıkları olarak çalgıların önemini farklı sınıflandırmalar yaparak kanıtlamaktadır. Ön Asya üzerinden yayılarak, değişik guruplara ait dillerin yazımında da kullanılan bir yazı türü olan çivi yazısı Mezopotamya’da doğmuştur ve dönemin müzik ve çalgı kültürüne ilişkin bilgilerin ortaya çıkarılmasında çalgı buluntuları ve resimli tasvirlerin yanı sıra en önemli kaynak kuşkusuz bu çivi yazısından oluşturulan metinler olmuştur. Çivi yazısı metinleri bizlere, çalgı türlerinden çok çalgı isimleri aktarmaktadır. Çalgılarla ilgili tasvirleri de içeren Sümerce-Akkadca olmak üzere, iki dilde var olan leksikal (sözlük) listeler bizlere çalgıların Sümerce ve Akkadca karşılıklarını da vermektedir. Metinlerde bazı durumlarda ise çalgı isimlerinin yanı sıra çalgının hangi malzemeden yapıldığı konusunda ilavelerin yer aldığı görülmektedir. Aynı zamanda Sümerlerden sonra Akkadlar, Babil, Asur ve Hitit Devletleri kendilerinden önce gelen toplulukların müzik ve çalgı bilgilerini geliştirerek Anadolu coğrafyasında kendilerinden sonra gelen halklara önemli eserler bırakmışlardır. Milattan önce 12.000’lerde erken dönemde oluşmaya başlamış Mezopotamya uygarlıklarından önemlileri sırası ile; Sümerler, Akkadlar, Babil, Asur ve Hititler’dir. Bu uygarlıkların toplumlarındaki kültürel yaşantıların her biri doğal olarak bir sonraki toplumlara kültürel yaşamlarından etkiler taşımıştır.

Anahtar Kelimeler

Neolitik Çağ, Bereketli Hilal, Mezopotamya, Anadolu, Sümer, Akkad, Babil, Asur, Hitit, Ön Asya, Müzik, Çalgı, Çivi Yazısı, Ritüel

Kaynakça

• Çığ, M. İ. (2014). Uygarlığın Kökeni Sumerliler-2 Sümerlilerde Günlük Yaşam. Kaynak Yayınları (5. Basım).
• Dinçol, B. (2003). Eski Ön Asya ve Mısır’da Müzik. Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Duymuş Florioti, H. H. (2014). Asur İmparatorluk Dönemi Kaynaklarında Geçen Müzisyen Kadınlar Hakkında Kısa Bir Not. Tarih Okulu Dergisi, 7(18), 99-102.
• Kısakürek, A. & Esmen Kısakürek, N. (2016), Bizimkiler/İlkler Anadolu Merkezli Dünya Tarihi 1. Kitap
• Önal, Ö. (1972). Harvey Turnbull’un “Sazın Kökeni” Adlı Çalışmasından Yaptığı Çevirinin “Önsözü” nden Alınmıştır.
• Rashid, S. A. (2004). “Mezopotamya ve Anadolu’da Müzik Kültürü” I. Uluslararası Tarihte Anadolu Müziği ve Çalgıları Sempozyumu Kültür Ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Baskısı.
• Say, A. (2022), Müzik Tarihi. Islık Yayınları (8. Basım)
• Sayın, M. (2017). Neolitik Çağ’dan Hititlere Anadolu’da Müzik ve Enstrümanlar. Akademisyen Kitabevi.
• Sipahi, İ. (2014). Son yıllardaki çalışmaların ve buluntuların ışığında Eski Hitit kabartmalı vazoları üzerine değerlendirmeler. Anadolu , (40) , 0-0 . DOI: 10.1501/andl_0000000412
• Standage, T. (2016). 6 Bardakta Dünya Tarihi. Kırmızı Kedi Yayınları (4. Basım).
• Sönmez, D. (2008). Antik Dönemde Anadolu'da Müzik ve Müzik Aletleri. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=CEWSLfweoNgW5eeUzZvg9A&no=HBVsNe1IyTybsOgdIM7Bxg
• Tunçer, B. (2005). Eskiçağ Kilikia Çalgıları. Pan Yayıncılık.