ÖRNEK OLAY: STARBUCKS’TAKİ AKADEMİSYEN

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 2, 704 - 719, 20.10.2024

Gülsüm Hekimoğlu

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1417073

Öz

Bu makalede kahve içmek, yemek sosyolojisinin yapısalcı yorumları ışığında, Batman şehrindeki Starbucks’ın akademisyen müşterileri üzerinden çözümlenmiştir. Nitel yöntemle edinilen bulgular betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Lezzetli kahvesi nedeniyle tercih ettiklerini belirttikleri Starbucks, üniversite hocalarının şehirdeki ‘üçüncü mekânıdır’. Onlar için Starbucks bir ölçüde Batılılığı ve modernliği anlatmaktadır. Çalışmada erişilen bulgulara göre; Starbucks, kentteki akademisyenlerin sosyal ve psikolojik gereksinimlerini karşılama fonksiyonu da görmektedir. Bununla bağdaşık olarak erişilen önemli bir diğer sonuç da, akademisyenlerin kendilerini bu mekânda ve bu mekân üzerinden ayrıştırma eğilimleri olmuştur. Görüşmecilerin büyük çoğunluğu Starbucks’a bir maksat atfetme eğilimindedir. Akademisyenler Starbucks’a olan rağbeti; kültürlenmiş beğeni-eğitilmemiş beğeni dikotomisiyle kategorize etmektedir. Çalışmanın eriştiği önemli bir diğer bulgu da, Starbucks’ın katılımcılarına uyguladığı sessiz bir dayatmanın varlığı olmuştur. Burası açıldığı ilk günlerde bir ‘Batman Starbucksıdır’. Ancak zamanla mekân ‘diğerlerini’ elemiş ve kendi kimliğini oturtmayı başarmıştır. Akademisyenlere göre buraya gelenlerin pek çoğu aslında metayı ziyaret etmekte ve Starbucks üzerinden kimliklerini ‘dekore etmeye’ çalışmaktadır. Batman Starbucks’ta “alt tarafı bir kupa kahve içmek” gibi görünen davranış aslında bir dizi dayatma, denetim ve değer içeren toplumsal bir görüngüdür.

Anahtar Kelimeler

Gösterişçi Tüketim, Yemek Sosyolojisi, Starbucks, Akademisyen.

CASE STUDY: ACADEMİCİAN AT STARBUCKS

Öz

In this study, drinking coffee is analyzed through the academic customers of Starbucks in the city of Batman, in the light of constructivist interpretation of the food sociology. The obtained qualitative findings were analyzed through descriptive analysis. Starbucks, which is prefered because of its delicious coffee, is the third place of university professors in the city. For them, Starbucks represents Westernness and modernity to some extent. According to the findings of the study; Starbucks also functions to meet the social and psychological needs of academics in the city. Another important result reached in conjunction with this was the tendency of academics to differentiate themselves through this space. Majority of interviewees tend to attribute a purpose to Starbucks. Academics categorizes the popularity of Starbucks with the dichotomy of cultured admiration-uneducated admiration. Another important finding of the study was the existence of a silent imposition that Starbucks imposed on its participants. In the first days of its opening, this place was a 'Batman Starbucks'. However, over time, the place eliminated the 'others' and managed to establish its own identity. According to academics, many of those who come here are actually visiting the commodity and trying to 'decorate' their identities through Starbucks. The behavior that seems like "just drinking a cup of coffee" at Starbucks in Batman is actually a social phenomenon that includes a series of impositions, controls and values.

Anahtar Kelimeler

Showoff Consumption, Sociology of Food, Starbucks, Academician

Kaynakça

• Akarçay, E. (2014). Kâh kahvehane kâh café: küreselleşen eskişehir’de kahve tüketimi üzerine kuramsal bir giriş. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, Özel Sayı: 2. 181-202. Erişim linki http://iletisimdergisi.gsu.edu.tr/tr/pub/issue/7382/96649
• Arsel Z. ve Thompson JC (2004). The starbucks brandscape and consumers (anticorporate) experiences of glocalization. Journal of Consumer Research, 31(3), 631-642.
• Baudrıllard, J. (2004). Tüketim toplumu. Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin (Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Becan, C. & Eaghanıoskouı, G. (2019). Gösterişçi tüketim aracı olarak instagramın tüketicilerin satın alma motivasyonuna etkisi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 3 (2), 84 101. Erişim linki https://dergipark.org.tr/en/pub/ejnm/issue/45008/561089?publisher=aydin
• Berg, B. L. ve Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. H. Aydın (Çev.). Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Beşirli, H. (2017). Yemek sosyolojisi: yiyeceklere ve mutfağa sosyolojik bir bakış. Phoenix Yayınevi.
• Birsel, S. (1983). Kahveler kitabı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Bourdieu, P. (1997). Televizyon üzerine. T. Ilgaz (Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015a). Bilimin toplumsal kullanımları, bilimsel alanın klinik bir sosyolojisi için. L. Ünsaldı (Çev.). Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015b). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi. Heretik Yayın.
• Çakır, Y. (2017). İş stresinin beslenme durumu, yeme davranişi, yaşam doyumu ve antropometrik ölçümler ile ilişkisi: akademisyen örneği. (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi). YÖK Tez Merkezi. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/350175/yokAcikBilim_10137967.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Elias, N. (2000). Uygarlık süreci. Ender Ateşmen (Çev.). İletişim Yayınları.
• Görür, N. (2021). Koronavirüs (covid-19) pandemisinin üniversite öğrencileri ve akademisyenlerin yeme alişkanliklari ile gida güvenliği bilgi ve uygulamalarina etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Muş Alparslan Üniversitesi). YÖK Tez Merkezi. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/101685/yokAcikBilim_10332282.pdf?sequence=-1
• Günal, H. (2020). Akademik personelin duygusal iştah durumu, yeme tutumu ve fiziksel aktivite parametrelerinin antropometrik ölçümlere etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi). YÖK Tez Merkezi. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/591976/yokAcikBilim_10331782.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
• Gürbilek, N. (2016). Vitrinde yaşamak 1980’lerin kültürel iklimi. Metis Yayınları.
• Harvey, D. (1973). Social justice and the city. Edward Arnold Publishers.
• Heise, U. (2001). Kahve ve kahvehane. Mustafa Tüzel (Çev.). Dost Yayınları.
• Hekimoğlu, G. (2020). Batman kıraathaneleri, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 0 (43), 379-404. DOI: 10.21497/sefad.756098
• Işın, E. (1995). İstanbul’da günlük hayat. İletişim.
• Jaffee, D. (2007). Brewing justice: fair trade coffee, sustainability, and survival. University of California Press.
• Katz, H. S. (Ed.). (2003). Encyclopedia of food and culture: Volume. Scribner’s Sons.
• Kendirkıran, G. & Batur, B. (2022). The Relationship Between Eating Behavior and Job Satisfaction of Academic Staff, International Journal of Caring Sciences, 15(2), 825.
• Keyman, E. F. ve Lorasdağı Koyuncu B. (2010). Kentler: anadolu’nun dönüşümü, türkiye’nin geleceği. Doğan Kitap.
• Kiple, F. K., & Ornelas, K. C. (Ed.). (2000). The cambridge world history of food. Volume 2. Cambridge University Press.
• Kümbetoğlu, B. (2012). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayıncılık.
• Lake, E. & Oh, M. (2007). The sociology of food and eating, 21. century sociology: a reference handbook. Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck (Ed.). Sage Publications.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın üretimi. I. Ergüden (Çev.). Sel Yayıncılık.
• Marcuse, H. (2010). Tek boyutlu insan: ileri işleyim toplumunun ideolojisi üzerine incelemeler. İdea Yayınevi.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber. F. Koçak Canbaz ve M. Öz (Çev.). Nobel Akademi Yayınları.
• Murcott, A. (1983). Sociology of food and eating. Gower Press.
• Nixon, S. (2003). Exhibiting masculinity. ın: representation: cultural representations and signifying practices. Stuart Hall (Ed.). Page: 291-336. Sage Publications.
• Oldenburg, R. (1999). The Great good place: cafes, coffee shops, book stores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Da Capo Press.
• Simon, B. (2009). The not-so-flat world: exploring the meaning of buying at the ıntersection of the global and the local at a starbucks in singapore. Comparative American Studies, 7 (4): 319-337.
• Turner, V. (1989). The forest symbols. Cornell University Press.
• Veblen, T. (1995). Aylak Sınıf. İ. User (Çev.). Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.