CUMHURİYET MODERNLEŞMESİ SÜRECİNDE OSMANİYE’DE EĞİTİMDE ÖNEMLİ BİR ADIM: OSMANİYE (ATATÜRK) LİSESİ(1958-1970)

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 2, 792 - 814, 20.10.2024

Ebru Güher , Mustafa Arisoy

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1497039

Öz

Türkiye, Tanzimat döneminde başlayıp Cumhuriyet’in ilanına kadar geçen süredeki kazanımlarının üzerine, Cumhuriyet dönemi dinamizmlerini ekleyerek her alanda olduğu gibi eğitim alanında da önemli adımlar atmıştır. Tüm yurtta okuma seferberliği ve okullaşma hareketi günümüze kadar önemini korumuştur. Temel eğitim dönemi ile yükseköğretim dönemi arasında önemli bir yere sahip olan ortaöğretim, ergenlik gibi zorlu bir dönemden geçen gençlerin bilgi ve kültür düzeyini yükseltmede önemli bir rol oynamıştır. Cumhuriyet’in ilanı ile başlayan ve tüm yurtta etkisini gösteren çağdaşlaşma hareketi Osmaniye’de etkisini geç de olsa göstermiştir. Özellikle 1950 yılından sonra okul sayısında artış yaşanmaya başlamıştır. Ancak ortaöğretim kurumu olarak liselerin olmayışı Osmaniye ilçe merkezinde eğitim alanında sorunları da beraberinde getirmiştir. Bu nedenle Osmaniye (Atatürk) Lisesi açılan ilk lise olması bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada öncelikli amaç Osmaniye’de ortaöğretime geçiş sürecinde Osmaniye Lisesi özelinde, dönemin lise eğitim-öğretim faaliyetlerini ve lisenin sosyo-kültürel çalışmalarını incelemektir. Çalışma kapsamımız 1958-1970 yılları ile sınırlandırılmış olup, lisenin günümüzdeki genel durumuna da kısaca yer verilmiştir. Kronolojiye bağlı kalarak tarihi çerçeve içerisinde Osmaniye Postası Gazetesi, Yedi Ocak Gazetesi, lisenin arşiv kayıtları başta olmak üzere diğer kaynaklar incelenerek yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmaniye Eğitim Tarihi, Ortaöğretim, Osmaniye Lisesi

A SIGNIFICANT STEP IN EDUCATION DURING THE REPUBLIC MODERNIZATION PROCESS IN OSMANIYE: OSMANIYE (ATATÜRK) HIGH SCHOOL (1958-1970)

Öz

Building upon the advancements made from the Tanzimat period to the declaration of the Republic and incorporating the dynamics of the Republican era, Turkey has taken significant steps in education, as in many fields. The nationwide campaign for literacy and school enrollment has maintained its importance to the present day. Secondary education, which occupies a crucial position between primary education and higher education, has played a vital role in enhancing the knowledge and cultural levels of young people going through the challenging period of adolescence. The modernization movement, which began with the declaration of the Republic and had an impact throughout the country, manifested itself in Osmaniye, albeit later. Notably, the number of schools started to increase after 1950. However, the absence of high schools as secondary education institutions in the Osmaniye district center led to educational challenges. Consequently, Osmaniye (Atatürk) High School holds a significant place as the first high school to be established. This study primarily aims to examine the educational activities of the period and the socio-cultural endeavors of the high school during the transition to secondary education in Osmaniye, focusing specifically on Osmaniye High School. The scope of this study is limited to the period between 1958 and 1970, with a brief overview of the current status of the high school. By adhering to a chronological framework, the present study analyzes and interprets various sources, including the Osmaniye Postası Newspaper, Yedi Ocak Newspaper, and the archival records of the high school.

Anahtar Kelimeler

Osmaniye History of Education, Secondary Education, Osmaniye High School.

Kaynakça

• 7 Nisan Gecesi. (1963, Nisan 9). Osmaniye Postası, s. 1.
• Adana Valiliği. (1967). Adana il yıllığı. Adana Valiliği.
• Adana Valiliği. (1973). Adana il yıllığı. Adana Valiliği.
• Akyüz, Y. (2008). Türk eğitim tarihi. Pegem Akademi Yayınları.
• Arı, M.E. (2023). Osmaniye özel lisesinin ilk öğrencileri açılış gününde öğretmenleriyle birlikte. Mehmet Emin Arı Arşivi.
• Arı, M.E. (2023). Osmaniye özel lisesinin yönetim kurulu fotoğrafı. Mehmet Emin Arı Arşivi.
• Arısoy, M. (2022). Osmaniye eğitim tarihi (1923-1970).[Yüksek Lisans Tezi]. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi.
• At Yarışları. (1961, Nisan 21). Osmaniye Postası, s. 4.
• Atatürk Anadolu Lisesi Müdürlüğü. (2023). Osmaniye.
• Atatürk Anadolu Lisesi. (2022, Mayıs 30). Osmaniye Atatürk Lisesi tarihçesi. osmaniyeataturkanadolulisesi.meb.k12.tr
• Atatürk Anadolu Lisesi. (2023, Eylül 14). Osmaniye Atatürk Anadolu Lisesi 2023 yılı istatistiki bilgiler. osmaniyeataturkanadolulisesi.meb.k12.tr
• Başaran, İE (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ekinoks Yayınevi.
• Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü. (1973). Milli eğitimde 50 yıl. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası.
• Başgöz, İ. (1999). Türkiye’nin eğitim çıkmazı ve Atatürk. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Batır, B. (2018). 1940 sonrasında eğitim. M. Gündüz (Ed.), Kronolojik ve tematik Türk eğitim tarihi (s.151-174). İdeal Kültür Yayıncılık.
• Belediye Binanın Tamamını Liseye Devretti. (1959, Ekim 9). Osmaniye Postası, s. 1.
• Binbaşıoğlu, C. (2009). Başlangıçtan günümüze Türk eğitim tarihi. Anı Yayıncılık.
• Bu Yıl liseye İmtihanla Parasız Öğrenci Alınacak, Lisenin Orta Kısmına Rağbet Fazla. (1962, Eylül 11). Osmaniye Postası, s. 1.
• Celal Taşkıran ve Eseri. (1960, Aralık 23). Osmaniye Postası, s. 1.
• Çaba Çıktı.(1963, Mayıs 17). Osmaniye Postası, s. 1.
• Dil Bayramı.(1962, Eylül 28). Yedi Ocak, s. 1.
• Düziçi- Osmaniye Özel Lisesi Spor Karşılaşmaları. (1961, Aralık 12). Osmaniye Postası, s. 2.
• H. Salih Taşdemir Lise Müdürü Oldu.(1961, Eylül 12). Yedi Ocak, s. 1.
• İlan Lise Kurma ve Yaşatma Cemiyeti Başkanlığından.(1958, Ağustos 19). Yedi Ocak, s. 2.
• Karaduman, R. (2024, Mart 14). Celal Taşkıran Kimdir?. https://mutilcemiz.net/celal-taskiran/
• Kayıt Yenileme.(1963, Mayıs 10). Osmaniye Postası, s. 2.
• Kompozisyon Yarışması. (1964, Haziran 6). Ülkü, s.1
• Kuşci, A. (2021). Türk eğitim tarihi (1923-1950). İksad Yayınevi.
• Lise Binası İçin Bağışlar. (1960, Ekim 13). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Binası İçin Bağışlar. (1961, Ocak 3). Osmaniye Postası, s. 2.
• Lise Binası İçin Vilayet İki Yüz Bin Lira Veriyor. (1961, Ocak 10). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Bir Sergi Açtı. (1962,Mayıs 22). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Cemiyetinin Faaliyetleri. (1959, Temmuz 7). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Cemiyetinin Köy Gezileri. (1959, Haziran 30). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Cemiyetinin Yıl Dönümü Münasebetiyle. (1958, Mayıs 27). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Kurma ve Yaşatma Cemiyeti İdare Heyetinden.(1958, Mayıs 9). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Kurma ve Yaşatma Derneği’nin Kurulması. (1957, Mayıs 24). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Kurma ve Yaşatma Derneği’nin Kurulması. (1957, Mayıs 28). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Müdürlüğüne S.Taşdemir Tayin Edildi. (1961, Eylül 12). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lise Müdürü. (1961, Ağustos 25). Osmaniye Postası, s. 2.
• Lise Temsil Kolunun Gecesi.(1970, Ocak 5). Osmaniye, s. 1.
• Lisemiz Dün Parlak Bir Merasimle Tedrisata Başladı. (1958, Nisan 8). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemiz İçin Geniş Bir Yardım Kampanyası Açıldı. (1959, Haziran 26). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemiz Pazartesiye Tedrisata Başlıyor. (1958, Nisan 4). Osmaniye Postası,s. 1.
• Lisemiz.(1958, Nisan 11). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizde Kütüphane ve Laboratuvar Kuruluyor. (1959, Mart 24). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizde Nakil ve Tayinler. (1960, Eylül 27). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizde Şiir Okuma Yarışması. (1961, Aralık 8). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemize Hamiyetli Vatandaşlarımızın Yardımı. (1959, Haziran 26). Yedi Ocak, s. 1.
• Lisemizin Bir Temsili. (1965, Mayıs 11). Yedi Ocak, s. 1.
• Lisemizin Durumu. (1961, Mart 10). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizin Hatay Gezisi. (1960, Kasım 15). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizin İkinci Kat İnşaatına Başlandı. (1961, Mart 10). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizin Muadeleti Tasdik Edildi. (1960, Şubat 12). Yedi Ocak, s. 1.
• Lisemizin Muadeletinin Tasdiki Birkaç Güne Kadar Bekleniyor. (1960, Ocak 22). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizin Muadeletinin Tasdiki Şehirde Sevinç ve Bayram Havası Yaşattı. (1960,Şubat 12). Osmaniye Postası, s.1.
• Lisemizin Münazarası Çok Heyecanlı Geçti. (1965, Mart 21). Yedi Ocak, s. 1.
• Lisemizin Müsaadesi Onaydan Çıktı. (1958, Mart 14). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizin Temeli Atıldı, Lise İçin Geniş Bir Teberru Kampanyası Açıldı, Lise İçin Şehir İçi Bağış Kampanyası Başlatılmıştır. (1960, Ekim 7). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisemizin Yıldönümü, Lise Cemiyeti Bugün Mevlit Okutacak. (1959, Nisan 7). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisenin Kahramanlık Gecesi Başarılı Geçti.(1962, Ocak 30).Yedi Ocak, s. 1.
• Lisenin Temeli Atılırken. (1960, Eylül 2). Osmaniye Postası, s. 1.
• Lisenin Tertiplediği Şiir Müsabakası Yapıldı. (1959, Ocak 30). Osmaniye Postası, s. 1.
• Millî Eğitim Bakanlığı. ( 2024, Haziran 4). Millî Eğitim Bakanlığının Kısa Tarihçesi. https://www.meb.gov.tr
• Okulumuzun Tarihçesi. (2008). Eskimeyen Dostlar Dergisi, 1(1), 6.
• Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. (2015, Mart 13). Türk eğitim sistemi ve ortaöğretim.meb.gov.tr
• Osmaniye Atatürk Lisesi Mezunları. (2008). Eskimeyen Dostlar Dergisi, 1(1), 7-11.
• Osmaniye Lisesi Edebiyat ve Kültür Kolu. (1965). Kovan Dergisi, 3(3).
• Osmaniye Lisesi Edebiyat ve Kültür Kolu. (1967). Kovan Dergisi, 4(6).
• Osmaniye Lisesi Şubat Ayında Tedrisata Başlıyor. (1958, Ocak 31).Osmaniye Postası, s. 1.
• Osmaniye Lisesi.(1958, Şubat 5). Yedi Ocak, s. 2.
• Osmaniye Lisesi Diploma Defteri, 1957-1970.
• Osmaniye Lisesi Sınıf Geçme Defteri, 1957-1970.
• Osmaniye Özel Lisesinin Muadeleti Hakkında. (1960, Şubat 8). T.C. Maarif Vekâleti Tebliğler Dergisi, C. 23, 1.
• Osmaniyemiz Liseye Kavuştu. (1958, Nisan 8). Yedi Ocak, s. 1.
• Özalp, R. ve Ataünal, A. (1977). Türk milli eğitim sisteminde düzenleme teşkilatı. Milli Eğitim Basımevi.
• Özel Lise de Kültür Faaliyeti. (1963, Mart 12). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lise Yeni Binaya Taşındı. (1961, Ekim 13). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lise. (1962, Ocak 2). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lise.(1964, Mart 6).Osmaniye Postası, s.1.
• Özel Lisede Spor Yakan Top Maçı. (1962, Aralık 18). Yedi Ocak, s. 2.
• Özel Lisede Ücretler Tespit Edildi. (1961, Ağustos 18). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemiz Hakkında. (1958, Eylül 12).Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemiz İkinci Sömestride Tedrisata Açılacak. (1958, Şubat 14).Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemiz Öğrencilerinin Antakya ve Hudut Boyu Gezisi. (1962, Haziran 11). Yedi Ocak, s. 1.
• Özel Lisemiz Öğrencilerinin Antakya ve Hudut Boyu Gezisi. (1962, Kasım 6). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemizde Anneler Günü Kutlandı. (1963, Mayıs 14). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemizde Münazara. (1959, Mart 17). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemizde Yeşil-Ay Haftası. (1963, Mart 15). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemizin Muadelet Kararı Tebliğ Oldu. (1960, Mart 4). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemizin Muadeleti Tebliğler Dergisinde Yayınlandı. (1960, Aralık 4). Osmaniye Postası, s. 1.
• Özel Lisemizin Zafer Haftası. (1961, Nisan 18).Yedi Ocak, s. 2.
• Özkan, M. (1996). Hacıeminoğlu Necmettin. TDV İslam Ansiklopedisi. C.14, İSAM Yayınları, 502-503.
• Pek Yakında Lisenin Temeli Atılıyor. (1960, Ağustos 19). Osmaniye Postası, s. 1.
• Şiir Yarışması. (1961, Mart 10).Yedi Ocak, s. 1.
• Teşhir Vitrindeki Resimler. (1965, Nisan 27). Yedi Ocak, s. 1.
• Yarbay Hayrettin Tamer’in Konferansı.(1962, Mart 23). Yedi Ocak, s. 1.