CONTRIBUTIONS OF HALET ÇAMBEL TO OSMANİYE FOLK SCIENCE STUDIES

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 989 - 1005, 01.12.2021

Cengiz Gökşen

https://doi.org/10.32321/cutad.882181

Öz

Halet Çambel was born in Berlin in 1916 and died in Istanbul in 2014. Çambel, the daughter of a distinguished family, had a very good education; studied archeology at the University of Sorbonne in France and grew up in an elite environment. Çambel, a scientist in the field of archeology, carried out excavations and studies in many parts of Anatolia. Among these studies, his works in Osmaniye Kadirli Karatepe region have a special place in his life. Çambel did not leave the region he came from in 1946 until the end of his life. Çambel, a versatile scientist, has carried out various activities in the socio-economic and cultural development of the region in addition to the excavations he has done in the region. In this context, he both made studies on the folklore of the Karatepe region and has been instrumental in other studies. After the touch of his hand, the anecdotes, weavings and handicrafts that originated from the lives of the people of Karatepe became a cultural value rather than ordinary things.
The aim of this study is to reveal the folklore aspect of Çambel, who is a versatile scientist. With this study, the contributions Çambel made to the folklore studies of Osmaniye was examined by integrating with the people of Kadirli Karatepe. Among qualitative research methods, literature review and data analysis methods were used in the study.

Anahtar Kelimeler

Osmaniye, Halet Çambel, Karatepe, Folklore of Osmaniye

HALET ÇAMBEL’İN OSMANİYE HALK BİLİMİ ÇALIŞMALARINA SAĞLADIĞI KATKILAR

Öz

Halet Çambel 1916 yılında Berlin’de doğmuş, 2014 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Seçkin bir ailenin kızı olan Çambel, oldukça iyi bir eğitim görmüş; Fransa-Sorbonne Üniversitesinde arkeoloji eğitimi almış ve elit bir çevrede büyümüştür. Arkeoloji alanında bilim insanı olan Çambel, Anadolu’nun birçok yöresinde kazılar ve çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalar içinde Osmaniye Kadirli Karatepe bölgesinde yaptığı çalışmaların hayatında ayrı bir yeri vardır. Çambel,1946 yılında geldiği bölgeden ömrünün sonuna kadar ayrılmamıştır. Çok yönlü bir bilim insanı olan Çambel, bölgede yapmış olduğu kazılar yanında, bölgenin sosyo ekonomik ve kültürel gelişimi içinde çeşitli faaliyetlerde bulunmuştur. Bu bağlamda Karatepe çevresinin folkloruyla ilgili hem kendisi çalışmalar yapmış hem de başka çalışmalara vesile olmuştur. Onun elinin değmesinden sonra, Karatepelilerin hayatından kaynaklanan fıkralar, dokumalar, el zanaatları sıradan şeyler olmaktan çıkıp birer kültürel değer olmuştur.
Bu çalışmanın amacı, çok yönlü bir bilim insanı olan Çambel’in folklorculuk yönünü ortaya çıkarmaktır. Bu çalışmayla Çambel’in Kadirli Karatepe halkıyla bütünleşerek, Osmaniye halk bilimi çalışmalarına yaptığı katkılar tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden literatür tarama ve veri analizi yöntemleri uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmaniye, Halet Çambel, Karatepe, Osmaniye halk bilimi

Kaynakça

• Arı, İ. (2011). Tarihöncesi sit alanlarında kültür mirası yönetimi. Kültür Mirası ve Müzeler Öğrenci Konferansı 2011 (s. 11-23). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Matbaası. http://www.ek.yildiz.edu.tr//images/images/yayinlar/muzecilikhaftasi.pdf Erişim tarihi: 04.04.2016
• Artun, E. (1995). Yaşayan Adana Karatepeli fıkraları. İpek yolu Uluslararası Halk Edebiyatı Sempozyumu Bildirileri 1-7 Temmuz 1993 (s. 19-55). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Başgelen, N. (2020). Karatepe'nin ecesi arkeolog Halet Çambel'in hayat hikayesi. https://www.arkeolojikhaber.com/haber-karatepenin-ecesi-arkeolog-halet-cambelin-hayat-hikayesi-24449/ Erişim tarihi: 05.10.2020
• Başgelen, N. (2006). Halet Çambel ve Karatepe – Aslantaş. Karatepeli Fıkraları (Başgelen, N., Haz.). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 6-7.
• Bayladı, D. (2003). Uygarlıklar kavşağı Anadolu. İstanbul: Say Yayınları.
• Boratav, P. N. (2006). Karatepe ve karatepeli fıkraları üzerine. Karatepeli Fıkraları (Başgelen, N., Haz.). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 9-13.
• Boratav, P. N. (2008). Az gittik uz gittik, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Çambel, H. (2006). Karatepeli fıkraları (Başgelen, N., Haz.). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Dirican, M. (1997). Yaşamını Anadolu’ya ve arkeolojiye adamış bir bilim kadını: Halet Çambel. Bilim ve teknik, Ekim, 72-80.
• Ersoy, M. A. (1987). Safahat. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Ersoy, R. (2018). Karatepeli fıkraları üzerine halk bilimsel bir inceleme. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Johansen, U. (2005). 50 Yıl Önce Türkiye'de Yörüklerin yayla hayatı (Poyraz, M., Çev.). Ankara. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Karpınar, T. (2019). Bir Cumhuriyet kadını prof. dr. Halet Çambel. Asia Minor Studies, 7 (2), 259-264.
• Keçebaş, K. (2007). Hikâyeleriyle karatepeli fıkraları. Adana: Osmaniye İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
• Kolektif, (2010). Karatepe kabartmalarını boyayalım. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Küçük, İ. (2010). Halet abla destanı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Özdoğan, M. (2014). Aydın, bilim insanı, eğitmen, arkeolog: Halet Çambel. Toplumsal tarih, Mart, 35-39.
• Seyirci, M. (1993). Halet Çambel ve Çukurova kültüründe Karatepe. II. Uluslararası Karacaoğlan ve Çukurova halk kültürü sempozyumu 20-24 Kasım 1991 (s. 287-294). Adana: Adana Valiliği-Çukurova Üniversitesi.
• Türkmenoğlu, A. (2008). Çukurova Kadirli dağ kolu Türkmen ağzı sözlüğü. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Uygur, H. S. (2019). Karatepe ve dünya tarihini değiştiren kadın. https://www.altinrota.org/yazilar/karatepe-ve-dunya-tarihini-degistiren-kadin-halet-cambel/125 Erişim tarihi:17.02.2021
• Yaşar Kemal (2018). Yaşar Kemal’in Kaleminden Halet Çambel. http://www.radikal.com.tr/hayat/yasar-kemalin-kaleminden-halet-cambel-1170468/ Erişim tarihi:31.05.2018.