Çukurova Bölgesi’nde İkinci Ürün Susam (Sesamum indicum L.) Tarımında Farklı Ekim Yöntemlerinde Oluşturulan Farklı Bitki Yoğunluklarının Verim Ve Kalite Üzerindeki Etkileri

Yıl 2013, Cilt: 28 Sayı: 1, 23 - 30, 01.06.2013

Halil Bakal Halis Arıoğlu

Öz

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma Alanında 2012 yılında ikinci ürün yetiştirme sezonunda yürütülen bu çalışmada, farklı ekim yöntemlerinin ve ekim sıklıklarının susamda verim ve önemli tarımsal özelliklere etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada; tek sıralı klasik ekim yönteminde ve çift sıralı ekim yönteminde 5, 10, 15, 20 ve 25 cm sıra üzeri olacak şekilde ekim yapılmıştır. Ekimde; Muganlı-57 susam çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; dekardaki bitki yoğunluğu azaldıkça, tohum veriminin belirli bir noktaya kadar arttığı saptanmıştır. Klasik ve çift sıralı ekim yönteminde sıra üzeri mesafenin 15 cm’ den daha fazla olması, dekara tohum veriminde azalmaya neden olmuştur. Dal sayısı, bitki başına kapsül sayısı, bitki boyu ve bin tohum ağırlığı gibi özelliklerin tohum verimini olumlu ve önemli düzeyde etkilediği belirlenmiştir. Dekara en yüksek tohum verimi, 15 cm sıra üzeri mesafesinde ve çift sıra ekim yöntemiyle yapılan ekimlerden elde edilmiştir (112.97 kg/da). Dekardaki bitki yoğunluğu arttıkça, bitki boyu ve protein oranı artmıştır. Fakat her iki ekim yönteminde de birim alandaki bitki yoğunluğu azaldıkça, bin tohum ağırlığı, kapsül sayısı, dal sayısı, yağ oranı ve yağ verimi değerleri artmıştır

Anahtar Kelimeler

Susam, Çift sıralı ekim yöntemi, Tek sıra ekim yöntemi, Ekim sıklığı

The Effect Of Planting Patern and Plant Density on Yield And Yield Components of Second Cropped Sesame (Sesamum indicum L.) Productıon In Cukurova Region

Öz

This study was conducted to determine the effects of different planting methods and plant densities on yield and important agronomical traits of sesame grown as second crop in 2012. In this study, the seeds were planted in 5, 10, 15, 20 and 25 cm intrarow spacing in convertional single row and twin row configurations and also Muganlı-57 sesame cultivar were used. According to the results it was found that seed yield increased to some extent as plant density decreased. İntra row spacing more than 15 cm in conventional and twin row configurations led to an decrease in seed yield per hectare. Number of branches, capsules per plant, plant height, 1000 seed weight significantly and positively corelated wiht the seed yield. The highest seed yield per hectare was obtained from twin row method and 15 cm intra-row spacing. Plant height and protein content increased as plant density increased. However, in both planting configurations 1000 seed weight, number of branches, oil content an oil yield increased as plant density in the unit area decreased

Anahtar Kelimeler

Sesame, twin row planting method, classical planting method, sowing density

Kaynakça

• Arıoğlu, H., 2007. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No 220 s 142 Adana.
• Arıoğlu, H., Güllüoğlu, L. 2009. Yağlı Tohumlu Bitkilerin Üretiminin Önemi Ve Alternatif Enerji Kaynağı Biyodizel. Türktarım Sayı:185. Sayfa:74-80
• Atakişi, İ.K., 1981. Yağ Bitkileri Yetiştirme Ve Islahı Ders Notu Yayınları No:147. Adana.
• Avıla, J., Hernandez, J., Acevedo, T., 1992. Effect Of Sowing Distance Between Rows On Four Sesame (Sesamum İndicum L.) Cultivars. Agronomia Tropical Maracay. 42 (5/6) : 307- 320.
• Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Merkezi (BATEM), 2010. Tarla BitkileriBölümü. http://www.batem.gov.tr/urunler/tarlau runleri/susam/susam.htm
• Baydar, H., 1998. Susamda Verim, Yağ, Oleic Ve Linoleic Tipi Hatların Tarımsal Ve Teknolojik Özellikleri. A.Ü.Z.F. Dergisi 18 (2): 267-272.
• Baydar, H. Ve Turgut, İ., 1999B, Yağlı Tohumlu Bitkilerde Yağ Asitleri Kompozisyonunun Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklere ve Ekolojik Bölgelere Göre Değişimi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23:1, 81-86.
• Behara, Ak., Mıshra, A., Sh,A H.S., 1994. Response Of Summer Sesame (Sesamum İndicum L.) To Row Spacing And Phoshorus. Orissa Journal Of Agricultural Research, 7. Supplement, 99-101
• Bıkram, S., Rao, D. S., Karbır, S., Farod,A A. S., 1988. Effect Of Plant Geometry/Desinty On Yield And Yield Attributes Of Sesame Of Sesame Cultivars. Field Crop Abstracts. 43 (5): 449
• Channabasavanna, A.S., Setty, R.A., 1992. Reponse Of Sesame (Sesamum İndicum L.) Genotypes To Plant Desites Under Summer Conditions. Indian Journal Of Agronomy 37(3):601-602
• Chımanshette, T.G., Dhoble, M.V., 1992. Effects Of Sowing Date An Plant Desity On Seed Yield Of Sesame (Sesamum İndicum L.) Varieties. Indian Journal Of Agronomy 37(2):280-282
• Demir, İ., 1962, Türkiye’de Yetiştirilen Önemli Susam Çeşitlerinin Beşlıca Morfolojik, Biyolojik Vasıfları Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniv. Zir. Fak. Yayın No. 53. Ege Üniv. Matbaası. İzmir.
• Frankel, O. H. And Hawkes, J. G. 1975, Crop Genetic Resources For Today And Tomorrow. International Biological Programme 2. Cambridge University Press.
• Gençer, O., 1993. Genel Tarla Bitkileri Çukurova Ziraat Fakültesi Yayınları No:42, p,62-66. Adana.
• Patel, T. D., Patel, Z. G., Patel, H. C., Patel, B. S., 1998. Investigation On The Optimum Spacing Far Different Varieties Of Sesame Grow İn Summer Season Under South Gujarat Conditions. Field Crop Abstracts. 43(5) : 449.
• Rahnama, A., 2006. Determination Of Optimum Row – Spacing And Plant Density For Uni-Branched Sesame İn Khuzastan Provience. J. Agric. Sci. Technol. 8: 25-33.
• Rao, K. L., Raju, D. V. N., Rao, C. P., 1985. Response Of Sesame To Methıds Of Sowing And Row Spacing Under Rainfed Consitions. India Journal Of Agronımy. 30(4): 516 – 517.
• Salunkhe, D.K., Chavan, J.K., Adsule, R.N., Kadam, S.S., 1991, Sesame in World Oilseeds: Chemistry, Technology and utilization.Van Nostrand and Reinhold, New York, p. 371-402.
• Weıss, E.A., 2000. Oilseed crops. Chaoter 5. Sesame. Blackwell Science Ltd., Oxford, p,131-164
• Yoshıda, H.,Takagı, S., 1997, Effects Of Seed Roasting Temperature And Time On Quality Characteristics Of Sesame (Sesamum İndicum) Oil J.Of Sci.Food Agric. 75: 19-26.