Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

War Folklore to Performance Theory (Example of Dipkarpaz Veterans of the 1974 Cyprus Peace Operation)

Yıl 2023, Sayı: 13, 21 - 59, 31.12.2023

Öz

There have been many wars in Cyprus in every period of history. Almost every nation from the Asian continent came to the island and tried to dominate it. The Turks, who tried to establish dominance and whose traces we have seen in Cyprus in almost every period of history, organized the Peace Operation in 1974 in response to the increasing violence and genocidal actions of the Greek Cypriots against the Turkish Cypriots. Generally, memories compiled from veterans who participated in such operations and wars are analyzed by historical science. Voice recordings obtained from source people are written and archived without paying attention to their context and verbal texture. Texts compiled in this way can be used by some branches of science. In this study, the field study conducted with five veterans residing in Dipkarpaz Town of Iskele District was dictated by the Tripartite Research Model of Performance Theory. In addition, based on the knowledge that new groups may emerge with the changing concept of people, the existence of a war folklore belonging to the 1974 Peace Operation was observed and a memorate of folk literature was compiled.

Kaynakça

  • Halil Sadrazam, Birinci Harekât: Temmuz 1974, Lefkoşa: Söylem Yayınları, 2013; İkinci Harekât ve Sonrası: Ağustos 1974, Söylem Yayınevi, Lefkoşa, 2014.
  • İrfan Akay, Kıbrıs Barış Harekatı Anıları, Efe Akademi Yayınları, İstanbul, 2021.
  • İzettin Çopur, 1974 Kıbrıs Barış Harekatı ve Anılar, Kastaş Yayınları, İstanbul 2014.
  • Kahraman Arslan, Bir Kıbrıs Gazisinin Sıradışı Anıları, Minel Yayın, Ankara, 2019.
  • Kıbrıs Barış Harekâtı Şehitlerinin Biyografileri, T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmi Yayınları, Gnkur. Basımevi, Ankara-1976.
  • Mesut Günsev, 20 Temmuz 1974: Şafak Vakti Kıbrıs’ta, Kastaş Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Özkul Çobanoğlu, Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Akçağ Yayınları, 3. b., Ankara 2005, s.265-266.
  • Özkul Çobanoğlu, Türk Halk Kültüründen Memoratlar ve Halk İnançları, Akçağ Yayınevi, Ankara 2003.
  • Ulvi Keser, Ben de Oradaydım: Kıbrıs’tan Gazi Anıları, 2 Cilt, Hiper Yayın, İstanbul, 2021.

Performans Teorisi Bağlamında Savaş Folkloru (1974 Kıbrıs Barış Harekâtı Dipkarpaz Gazileri Örneği)

Yıl 2023, Sayı: 13, 21 - 59, 31.12.2023

Öz

Kıbrıs, tarihin her döneminde birçok savaşa sahne olmuştur. Asya kıtasından neredeyse her millet, adaya gelerek ada üzerinde hakimiyet kurmaya çalışmıştır. Hakimiyet kurmaya çalışan ve tarihin neredeyse her döneminde Kıbrıs’ta izlerine rastladığımız Türkler, 1974 yılında Kıbrıs Türklerine karşı Rumların artan şiddet ve soykırım eylemlerine karşılık Barış Harekâtı düzenlemiştir. Genel olarak bu tür harekât ve savaşlara katılan gazilerden derlenen anılar tarih bilimi tarafından analiz edilmektedir. Kaynak kişilerden elde edilen ses kayıtları bağlam ve sözeldokularına dikkat edilmeden dikte edilmekte ve arşivlenmektedir. Bu şekilde derlenen metinler bazı bilim dalları tarafından kullanılabilmektedir. Bu çalışmada, İskele İlçesine bağlı Dipkarpaz Beldesi’nde ikamet eden beş gazi ile yapılan alan çalışması Performans Teorisi’nin Üçlü Araştırma Modeli’ne göre yapılarak dikte edilmiştir. Bunun yanında, yine değişen halk kavramı ile birlikte yeni grupların ortaya çıkabileceği bilgisinden hareketle 1974 Barış Harekâtı’na ait bir savaş folklorunun varlığı görülmüş ve halk edebiyatına ait bir adet memorat derlenmiştir.

Kaynakça

  • Halil Sadrazam, Birinci Harekât: Temmuz 1974, Lefkoşa: Söylem Yayınları, 2013; İkinci Harekât ve Sonrası: Ağustos 1974, Söylem Yayınevi, Lefkoşa, 2014.
  • İrfan Akay, Kıbrıs Barış Harekatı Anıları, Efe Akademi Yayınları, İstanbul, 2021.
  • İzettin Çopur, 1974 Kıbrıs Barış Harekatı ve Anılar, Kastaş Yayınları, İstanbul 2014.
  • Kahraman Arslan, Bir Kıbrıs Gazisinin Sıradışı Anıları, Minel Yayın, Ankara, 2019.
  • Kıbrıs Barış Harekâtı Şehitlerinin Biyografileri, T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmi Yayınları, Gnkur. Basımevi, Ankara-1976.
  • Mesut Günsev, 20 Temmuz 1974: Şafak Vakti Kıbrıs’ta, Kastaş Yayınları, İstanbul, 1996.
  • Özkul Çobanoğlu, Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Akçağ Yayınları, 3. b., Ankara 2005, s.265-266.
  • Özkul Çobanoğlu, Türk Halk Kültüründen Memoratlar ve Halk İnançları, Akçağ Yayınevi, Ankara 2003.
  • Ulvi Keser, Ben de Oradaydım: Kıbrıs’tan Gazi Anıları, 2 Cilt, Hiper Yayın, İstanbul, 2021.
Toplam 9 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Çeviri ve Yorum Çalışmaları, Genel Türk Tarihi (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Zeki Akçam

Erken Görünüm Tarihi 29 Aralık 2023
Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2023
Gönderilme Tarihi 20 Aralık 2023
Kabul Tarihi 26 Aralık 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Sayı: 13

Kaynak Göster

Chicago Akçam, Zeki. “Performans Teorisi Bağlamında Savaş Folkloru (1974 Kıbrıs Barış Harekâtı Dipkarpaz Gazileri Örneği)”. Kıbrıs, sy. 13 (Aralık 2023): 21-59.