Yeni Kentli Orta Sınıf Ne Kadar Ortada? Aydın İlinde Katı Atıklar ile Bir Soylulaştırma İncelemesi

Yıl 2024, Cilt: 33 Sayı: 1, 49 - 76, 09.02.2024

Faruk Çam Atahan Demirkol

Öz

Bu çalışma, fiziki olarak yenilenen mekânlarda beklenen soylulaştırmanın toplumsal sosyoekonomik düzeye yansımasını incelemektedir. Soylulaştırma, kentsel dönüşüm kavramından ayrı olarak soylulaştırılan alanlarda yenilenen bina ve kentsel alanların yanı sıra, bu alanlarda yaşanan toplumsal dönüşüme de işaret etmektedir. Soylulaştırma literatüründe söz konusu toplumsal değişimin öncüsü yeni kentli orta sınıf olarak ifade edilmektedir. Yeni kentli orta sınıfın ayırıcı özelliği, erken sanayi toplumlarındaki üretim ve tüketim anlayışından farklı olarak entelektüel üretim ve tüketim ile kimliklerini ifade etmeleridir. Literatürde soylulaştırılan alanlarda yeni kentli orta sınıfla alakalı veriler genellikle bu alanlarda açılan iş yerleri aracılığıyla edinilmektedir. Ancak bu veriler soylulaştırılan mahallelerde ikamet eden toplumsal yapıyı açıklama açısından dolaylı veriler sunması sebebiyle sorunludur. Bu çalışma literatürdeki bu boşluğu gidermek için yeni bir veri elde etme yöntemi olarak meskûn mahallerde bulunan çöp konteynerlerindeki katı atıkların incelemektedir. Kentsel dönüşüme uğrayan Aydın ili Efeler ilçesinin Zafer ve Orta Mahallelerindeki çöp konteynerlerindeki katı atıkların incelenmesi ile, kendini entelektüel üretim ve tüketimleri üzerinden tanımlayan yeni kentli orta sınıfla ilgili birincil veri elde edilmiştir. Bu veriler, sosyoekonomik açıdan sırasıyla en alt ve en üst seviyede yer aldığı ifade edilebilecek olan Efeler ilçesindeki Ilıcabaşı ve Mimar Sinan Mahallelerinde yer alan çöp konteynerlerinden elde edilen verilerle kıyaslanarak, soylulaştırılmış alanlarda ikamet eden sosyal yapının literatürde ifade edilen yeni kentli orta sınıf imajını yansıtıp yansıtmadığı ile ilgili derinlemesine bir analiz yapılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Soylulaştırma, Yeni Kentli Orta Sınıf, Çöp, Katı Atık Analizi, Kentsel Dönüşüm

Kaynakça

• Atkinson, R. (2002). Does gentrification help or harm urban neighbourhoods?: An assessment of the evidence-base in the context of new urban agenda (Vol. 5). Bristol: ESRC Centre for Neighbourhood Research.
• Atkinson, R. (2003). Introduction: Misunderstood Saviour or Vengeful Wrecker? The Many Meanings and Problems of Gentrification. Urban Studies, 40(12), 2343-2350. https://doi.org/10.1080/0042098032000136093
• Atkinson, R. (2004). The evidence on the impact of gentrification: new lessons for the urban renaissance?. European journal of housing policy, 4(1), 107-131.
• Atkinson, R., & Bridge, G. (2010). Globalisation and the new urban colonialism. The gentrification debates, 51-61.
• Bolt-Evensen, K., Vik, F. N., Stea, T. H., Klepp, K.-I., & Bere, E. (2018). Consumption of sugar-sweetened beverages and artificially sweetened beverages from childhood to adulthood in relation to socioeconomic status – 15 years follow-up in Norway. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 15(1), 8. https://doi.org/10.1186/s12966-018-0646-8
• Burris, Val. 1995. The discovery of the new middle classes. İçinde: Arthur J. Vidich, ed., The new middle classes. Life styles, status claims and political orientations, ss. 15-54. New York: New York University Press.
• Clerval, A. (2022). Gentrification and social classes in Paris, 1982-2008. Urban Geography, 43(1), 34-58.
• Dennison, G. J., Dodd, V. A., & Whelan, B. (1996). A socio-economic based survey of household waste characteristics in the city of Dublin, Ireland. I. Waste composition. Resources, Conservation and Recycling, 17(3), 227–244. https://doi.org/10.1016/0921-3449(96)01070-1
• Douglas, M. (2002). Purity and Danger. London: Routledge.
• Egunjobi, T. O. (1986). Problems of solid waste management in Nigerian urban centres. Development and the Environment, NISER, Ibadan, 303–318.
• Fagan, G. H. (2003). Sociological reflections on governing waste. Irish Journal of Sociology, 12(1), 67-84.
• Florida, R. (2017). The new urban crisis: How our cities are increasing inequality, deepening segregation, and failing the middle class-and what we can do about it. Hachette UK.
• Gille, Z. (2012). Sociology of Waste. İçinde: Zimring, C. A. ve Rathje, W. L. (Eds.). (2012). Encyclopedia of consumption and waste: the social science of garbage (ss. 833-837). Sage.
• Hamnett, C. (2003). Gentrification and the middle-class remaking of inner London, 1961-2001. Urban studies, 40(12), 2401-2426.
• Kawai, K., & Tasaki, T. (2016). Revisiting estimates of municipal solid waste generation per capita and their reliability. Journal of Material Cycles and Waste Management, 18(1), 1–13. https://doi.org/10.1007/s10163-015-0355-1
• Kos, D. (1999). Refuse Treatment or a Contribution to a “Sociology of Garbage”. Urbani izziv, 10(1), 113-117.
• Lange, H., & Meier, L. (2009). Who are the new middle classes and why are they given so much public attention? The new middle classes: Globalizing lifestyles, consumerism and environmental concern, 1–26.
• Ley, D. (1994). Gentrification and the politics of the new middle class. Environment and planning D: Society and space, 12(1), 53-74.
• Ley, D. (1996). The New Middle Class and the Remaking of the Central City.
• Ley, D. (2003). Artists, aestheticisation and the field of gentrification. Urban studies, 40(12), 2527-2544.
• Mabogunje, A. L. (1968). Urban Development in Nigeria. London: University of London Press. Search in.
• McGuire, M. L. (2011). “How to Sit, How to Stand”: Bodily Practice and the New Urban Middle Class. A Companion to the Anthropology of India, 115–136. doi:10.1002/9781444390599.ch6
• Mehdipanah, R., Marra, G., Melis, G., & Gelormino, E. (2018). Urban renewal, gentrification and health equity: a realist perspective. The European Journal of Public Health, 28(2), 243-248.
• O’Brien, M. (1999). Rubbish-power: towards a sociology of the rubbish society. İçinde: J. Hearn ve S. Roseneil (Eds.) Consuming Cultures: Power and Resistance. London: Macmillan
• Park, R., Burgess, E. W., & McKenzie, R. D. (1984). The city: Suggestions for the study of human nature in the urban environment.
• Sandıkçı, Ö., & İlkuçan, A. (2007). Soylulaştırma olgusunun tüketim ve pazarlama açılarından analizi: İstanbul Cihangir örneği.
• Shaker, R., & Rath, J. (2019). The coffee scene in Glasgow’s West End: On the class practices of the new urban middle classes. City, Culture and Society, 17, 1–7.
• Short, J. R. (1989). Yuppies, yuffies and the new urban order. Transactions of the Institute of British Geographers, 173-188.
• Smith, N. (1996). The new urban frontier: Gentrification and the revanchist city. Psychology press.
• Smith, N. (2005). The new urban frontier: Gentrification and the revanchist city. Routledge.
• Suthar:, & Singh, P. (2015). Household solid waste generation and composition in different family size and socio-economic groups: A case study. Sustainable Cities and Society, 14, 56–63. https://doi.org/10.1016/j.scs.2014.07.004
• Thompson, F. E., McNeel, T. S., Dowling, E. C., Midthune, D., Morrissette, M., & Zeruto, C. A. (2009). Interrelationships of Added Sugars Intake, Socioeconomic Status, and Race/Ethnicity in Adults in the United States: National Health Interview Survey, 2005. Journal of the American Dietetic Association, 109(8), 1376–1383. https://doi.org/10.1016/j.jada.2009.05.002
• Thompson, M. (2017). Rubbish Theory: The Creation and Destruction of Value - New Edition. Pluto Press. https://doi.org/10.2307/j.ctt1rfsn94
• Veblen, T., & Galbraith, J. K. (1973). The theory of the leisure class (C. 1899). Houghton Mifflin Boston.
• Wang, J., & Lau: S. Y. (2009). Gentrification and Shanghai’s new middle-class: Another reflection on the cultural consumption thesis. Cities, 26(2), 57-66.
• Warde, A. (1991). Gentrification as consumption: issues of class and gender. Environment and Planning D: Society and Space, 9(2), 223-232.
• Zukin: (1980). A decade of the new urban sociology. Theory and Society, 9(4), 575–601.
• Zukin: (1987). Gentrification: culture and capital in the urban core. Annual review of sociology, 13(1), 129–147.
• Zukin: (2010). Gentrification as market and place. İçinde: The gentrification debates (ss. 37-44). Routledge.