ABDÜLHAK EL-İSLÂMÎ'NİN (XIV.-XV. yy) EL- HUSÂMU'L-MEMDÛD ADLI YAHUDİLİĞE REDDİYESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 51 (19-06-2017), 63 - 86, 19.06.2017

Hatice Dağhan

https://doi.org/10.15745/da.323888

Öz

 Yahudi asıllı mühtedî bir bilgin olan Ebu Muhammed Abdülhak el-İslâmî el-Mağribî, XIV. ve XV. yüzyıllar arasında Fas’ın Sebte şehrinde yaşamıştır. El-İslâmî Müslüman olduktan 16 yıl sonra el-Husâmu’l-Memdû fi’r-Redd ale’l-Yehûd adlı Yahudilik hakkındaki reddiyesini kaleme almıştır. Beş bölümden oluşan bu eserde, beşâiru’n-nübüvve, nesih, tahrif ve tecsim gibi Yahudilik hakkındaki temel reddiye konularının hemen hepsine sistematik bir şekilde yer verilmektedir. Yahudi dinî ve sosyal hayatı hakkında ayrıntılı bilgilerin de yer aldığı reddiyede, diğer reddiyelerde görülmeyen özgün deliller bulunmaktadır. Bu bağlamda el-Husâmu’l-Memdûd, kapsamı geniş bir reddiyedir. Bu makalede, Türkçe akademik bir çalışmaya konu olmayan Yahudi kökenli Müslüman bir âlim ve Yahudilik eleştirisi incelenerek Türkiye'deki akademik çevrelere tanıtılmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Abdülhak el-İslâmî, el-Husâmu'l-Memdûd, Beşâiru'n-Nübüvve, Nesih, Tahrif, Tecsim

The Evaluation of Abd Al-Haqq Al-Islâmî’s (14th-15th century) Polemic Against Judaism: Al-Husâm Al-Mamdûd

Öz

Abū Muḥammad
ʿAbd al-Ḥaqq al-Islāmī al-Maghribī lived in Ceuta, Morocco during the 14^th-15^th
centuries. Towards the
end of 14^th century, at the age of 40, he had converted from Judaism to
Islam. After sixteen years of his conversion, approximately between 1393 and
1396, al-Islāmī wrote his polemic against Judaism in Arabic entitled al-Husām al-Mamdūd fī l-Radd ‘alā al-Yahūd (The Outstretched Sword for Refuting the
Jews) or al-Sayf al-Mamdūd fī l-Radd ‘alā Ahbār al-Yahūd (The Outstretched
Sword for Refuting the Rabbis of the Jews). His work consists of
five chapters and all chapters were presented systematically by ʿAbd al-Ḥaqq
al-Islāmī. Tahrīf (distortion), tabdīl (alteration), naskh (abrogation), tajsīm
(antropomorphism) and bashair al-nubuwwah (predictions for the Prophet
Muhammad) are the main issues of al-Husām
al-Mamdūd.

al-Husām al-Mamdūd informs
us about religious and social life of Jewish society. It has also new data
which never seen before in other polemics. In this respect, al-Husām al-Mamdūd deserves attention.
al-Islāmī used Torah and the Jewish prayer books while he was advocating his
claims about Judaism. He was loyal to the text of Torah most of the time. But
in the texts that predictions for the Prophet Muhammad, he arbitrarily added
words or changed the texts. Therefore, the reader is suspicious about the
authenticity of the other arguments presented in the polemic. In this article,
al-Islāmī’s polemic, in the context of Jewish and Islamic sources, will be
examined and evaluated and he will be introduced to Turkish academia, on whom
no study has yet been carried out in Turkish.

Anahtar Kelimeler

Predictions for the Prophet Muhammad (Bashair al-Nubuwwah), Abrogation (Naskh), Distortion (Tahrīf), Antropomorphism (Tajsīm)

Kaynakça

• • Adam, Baki (2010). Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat. İstanbul: Pınar Yayınları.
• • _____ (2011). Yahudilik ve Hıristiyanlık Açısından Kur’ân’ın Tartışmalı Konuları. İstanbul: Pınar Yayınları.
• • _____ (2015). “Yahudilik”. Ed. Baki Adam, Dinler Tarihi El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• • Arslantaş, Nuh (2011). Yahudilere Göre Hz. Muhammed ve İslâmiyet. İstanbul: İz Yayınları.
• • Aydın, Mehmet (1992). “Beşâiru’n-Nübüvve”. DİA, C.5: 549-550.
• • _____ (1998). Müslümanların Hıristiyanlara Karşı Yazdığı Reddiyeler ve Tartışma Konuları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• • Aydın, Fuat (2010). Yahudilik. İstanbul: İnsan Yayınları.
• • Balcı, İsrafil (2016). İsrâ ve Mi’râc Gerçeği. Ankara: Ankara Okulu Yayınları
• • Besalel, Yusuf (2001). “Keruvim”. Yahudilik Ansiklopedisi, C.2: 322. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın.
• • Ceran, İsmail (2004). “Merînîler”. DİA, C.29: 192-199.
• • _____ (2009). “Sebte”. DİA, C.36: 258-260.
• • Çetin, Abdurrahman (2006). “Nesih”. DİA, C.32: 579-581.
• • Dağhan, Hatice (2016). Abdülhak El-İslâmî’nin el-Husâmu’l-Memdûd fi’r-Redd ale’l-Yehûd İsimli Reddiyesinin Analizi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniv. SBE, Konya.
• • El-Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail (1907). el-Câmiu’s-Sahîh. İstanbul: Dâru’t-Tıbati’l-Âmire (8 cilt).
• • El-İslâmî, Ebu Muhammed Abdülhak (1998). es-Seyf el-Memdûd fi’r-Redd alâ Ahbâri’l-Yehûd. Ed. Esparanza Alfonso, Madrid: Consejo Superior De Investigacion es Cientificas.
• • _____ (2001a). el-Husâmu’l-Memdûd fi’r-Redd ale’l-Yehûd. tahk. Abdülmecid Hayali, Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• • _____ (2001b). el-Husâmu’l-Memdûd fi’r-Redd ale’l-Yehûd. Tahk. Ömer Vefîk ed-Dâûk, Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye.
• • El-İskenderî, Saîd b. Hasan (1903). “The Kitâb Masâlik An-Nazar of Sa’îd Ibn Hasan of Alexandria. Edited for the First Time and Translated with Introduction and Notes”. Ed. Sidney Adams Weston, Journal of the American Oriental Society, 24/2: 312-383.
• • El-Mağîlî, Muhammed bin Abdülkerîm (2005). Risâletu fî’l-Yehûd. Tahk. Abdürrahîm Binhâddet, Ömer Binmîrat, Rabat: Dâru Ebî Gurâg li’t-Tibâati ve’n-Neşr.
• • El-Mağribî, Samuel bin Yahya bin Abbas (1964). İfhâmu’l-Yehûd ve Kıssatü İslâmi’s-Samuel ve Ru’yahü. Ed. Moshe Perlmann, New York: Proceedings of the American Academy for Jewish Research.
• • Erkal, Mehmet (1993). “Cizye”. DİA, C.8: 42-45.
• • Et-Taberî, Ali bin Rabben (1973). Kitâbu’d-Dîn ve’d-Devle. Tahk. Adil Nuveyhad, Beyrut: Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde.
• • Et-Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerîr. Târîhu’t-Taberî. Tahk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, Dâru’l-Meârif, 2.Baskı.
• • Fayda, Mustafa (2005). “Muhammed”. DİA, C.30: 408-423.
• • Firestone, Reuven (1990). Journeys in Holy Lands. Albany: State University of New York Press.
• • Flusser, David (2007). Judaism of the Second Temple Period: Qumran and Apocalypticism (Volume 1). Translated by Azzan Yadin, Jerusalem: The Hebrew University Magnes Press.
• • Gürkan, Salime Leyla (2010). Yahudilik. İstanbul: İsam Yayınları.
• • Harman, Ömer Faruk (2000).“İlyâs”. DİA, C.22: 160-162.
• • _____ (2001). “İsmâil”.DİA, C.23: 76-80.
• • Karesh, Sara E. Karesh and Mitchell M. Hurvitz, Series Editor: J. Gordon Melton, (2006a).
• “Azazel”. Encyclopedia of Judaism (Encyclopedia of World Religions). 39.
• • _____ (2006b). “Yom Kippur”. Encyclopedia of Judaism (Encyclopedia of World Religions). 566-568.
• • Katar, Mehmet (2007). “Tevrat’ın Lut Kıssası Üzerine Bir Araştırma”. AÜİFD, C.48, S.1: 57-76.
• • Köksal, Mustafa Asım (2004). Peygamberler Tarihi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• • Lazarus-Yafeh, Havva (1992). Intertwined Worlds, Medieval Islam and Bible Criticism. New Jersey: Princeton University Press.
• •Mazuz, Haggai (2016). “Additional Contributions of ‘Abd al-Ḥaqq al-Islāmī to the Muslim- Jewish Polemic”. AL-QANTARA, XXXVII 1: 111-128.
• • Meral, Yasin ve Uri Melammed (2012). “Hz. Muhammed’e Dair bir Yahudi Efsanesi: Ma’ase Mahmat Adlı Risâlenin Yeniden Tahkik ve Tercümesi”. AÜİFD, C.53, S.2: 1-21.
• • _____ (2017). Yahudi Düşüncesinde İslam Algısı -İbn Meymûn (Maimonides) Örneği-. Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
• • Mosiman, S. K. (1915). “Ahab”. The International Standard Bible Encyclopaedia. Chicago: The Howard-Severance Company, C.1: 78-80.
• • Nicol, T. (1915). “Chemosh”. The International Standard Bible Encyclopaedia, General Ed. James Orr, Chicago:The Howard-Severance Company, C.1: 601-602.
• • Perlmann, Moshe (1940). “Abd Al-Hakk Al-Islâmî A Jewish Convert”. The Jewish Quarterly Review, New Series, C.31, S.2: 171-191.
• • Robertson, James (1915). “Hosea”. The International Standard Bible Encyclopaedia, Chicago: TheHoward-Severance Company, C.3: 1424-1431.
• • Steinschneider, Moritz (1877). Polemische und Apologetische Literatur in Arabischer Sprache zwischen Muslimen, Christen und Juden. Leipzig.
• • Tarakçı, Muhammet (2010). “Tahrif”.DİA, C.39: 422-424.
• • Taş, Fatıma Betül (2015). “Yahudi Asıllı Mühtedî Bilgin Samuel Bin Yahyâ el-Mağribî’nin (ö. 1175) Yahudiliğe Reddiyesi: İfhâmu’l-Yehûd”. Dini Araştırmalar C.18, S.47: 243-269.
• • Toprak, Mehmet Sait (2012). Talmud ve Hadis: Karşılaştırmalı Bir Araştırma. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• • Ünal, Mustafa (2008).Dinlerde Kutsal Zamanlar.İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• • Üzüm, İlyas (2006). “Mücessime”. DİA, C.31: 449-450.
• • Yavuz, Salih Sabri (2005). “Mi’rac”. DİA, C.30: 132-135.
• • Wasserstein, David J. (2007). “Abd Al-Ḥaqq Al-Islâmî”. Encyclopedia Judaica (Second Edition), C.1: 240.
• • Waardenburg, Jacques (2006). Müslümanların Diğer Dinlere Bakışı. Çev. Fuat Aydın, İstanbul: Ensar Neşriyat.
• • Wilson, R. Dick (1915a). “Ahasuerus”. The International Standard Bible Encyclopaedia, Chicago: The Howard-Severance Company, C.1: 80-81.
• • _____ (1915b). “Artaxerses”. The International Standard Bible Encyclopaedia, Chicago: The Howard-Severance Company, C.1: 260.