Zorunlu-Kitlesel Göç Olgusuna Sosyolojik Bir Yaklaşım: Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar Örneği

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 53 (15-06-2018), 121 - 148, 15.06.2018

Mehmet Cem Şahin Salih Aydemir

https://doi.org/10.15745/da.421604

Cited By: 1

Öz

Göç; ister bireysel ve gönüllü olsun, ister kitlesel ve
zorunlu olsun birçok sorunu beraberinde getiren bir süreçtir. Göç basit bir
mekân değişikliği değil, göç edenin zihninde başlayıp mekân değiştirme ile
devam eden bir sosyal olgudur. Sosyal ve kültürel çevreyi değiştirir ve göçmeni
yeni bir ilişkiler ağına sokar. Göç, sağlıktan eğitime, barınmadan istihdama,
ekonomiden örgütlenmeye bir dizi uyum, değişim ve dönüşüm gerektiren süreçtir.

Son yıllarda Suriye’den Türkiye’ye doğru gerçekleşen zorunlu
ve kitlesel göç; hem göç eden Suriyelileri, hem de göçü kabul eden Türk
vatandaşlarını olağanüstü göç koşulları ile yüzleşmek zorunda bırakmıştır.
Ancak bu yakın geçmişte yaşanmış en büyük göç hareketi, hareketin büyüklüğüne
oranla minimum düzeyde sorunlarla yürütülmektedir. Bunu sağlayan faktörler iki
toplumun ortak tarih, inanç ve kültürel değerlere sahip olması, akrabalık ve etnik
aidiyet ilişkileri, bütün bunların ötesinde devlet desteği ve sivil toplum
katkılarıdır. Bu kitlesel ve ani
göçün ilk beş yılında Türkiye’de hükümet yetkililerinden yerel yönetimlere,
bürokrasiden tüm sivil toplum kuruluşlarına kadar herkes bir yardım
seferberliğine girişmiştir. Yapılan bu yardım ve dayanışmanın temel dinamiğini
ensar-muhacir kardeşliği söylemi oluşturmuştur. Türkiye adeta ensar–muhacir
kardeşliğinin modern zamanlarda yeniden üretilebileceğini kanıtlamıştır. Daha
sonraki yıllarda ise bu göç, daha rasyonel bir biçimde ekonmik ve sosyal gerçeklere
göre şekillenmeye başlamıştır.

Bu çalışmada Suriye’den Türkiye’ye doğru yaşanan kitlesel ve
zorunlu göç; sorunlar, çözümler, uyum ve toplumsal bütünleşme açısından ele
alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Sığınmacılık, Suriye’li Sığınmacılar, Geçici Koruma, Uyum, Toplumsal Bütünleşme

A Sociological Approach to the Phenomenon of Forced-Mass Migration: The Case of Syrian Asylum Seekers in Turkey

Öz

Migration is a process that brings about numerous problems regardless if it is forced and mass or voluntarily and individual. It is not simply a move from one place to another, but it starts in the mind of immigrant and continues with the move to a new place. It alters the social and cultural sets and relocates the immigrant into a peculiar web of connection. It is a process that requires adaptation, change and transformation about the issues from health to education, from housing to employment and from economy to organization     

In recent years, the forced and mass migration from Syria to Turkey has compelled both the immigrant Syrians and the hosting Turks to face the unprecedented conditions of migration. However, this largest migration of the recent past has been handled with minimum problems in contrast to its vast size. The factors that have realized such outcomes are the common values in historical, cultural and social matters, close kinship and ethnic relations between two nations and most importantly the support provided by the Turkish government and the contribution made by indigenous NGOs. During the first five years of this mass and sudden immigration, almost all sides in Turkey from the government officials to the local authorities as well as the bureaucracy and all non-governmental organizations have been undertook a donation campaign. It has been constituted a basic dynamics for the discourse of the fraternity between ansar/the helper and mukhajir/the immigrant that help and solidarity. So to speak, Turkey proved that the fraternity of the helper and the immigrant could be re-constructed in modern times. As to the later years, this immigration has started to shape more rationally in accordance with economical and social facts.

This study deals with the forced-mass migration from Syria to Turkey from the points of problems, solutions, adaptation and integration.

Anahtar Kelimeler

Immigration, Social Integration, Adaptation, Asylum Seekers, Syrian Asylum Seekers, Temporary Protection

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• AKÇACI, Taner & BULUT, Şehadet (2016) Göç Politikaları ve Sağlık Harcamaları: Kilis İli Örneği, Ortadoğu’daki Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu Sempozyum Bildiri Kitabı, s.387-408, KilisAKER, Tamer, AYATA Bilgin, ÖZEREN Merih, BURAN Behice, BAY, Ayşenur (2002) Zorunlu İç Göç: Ruhsal ve Toplumsal Sonuçları, Anadolu Psikiyatri Dergisi (3):97-103BEŞER, Ayşe (2012) Göç, Kültür ve Sağlık İlişkisi, Kültürlerarası Hemşirelik, İstanbul Tıp Kitabevi, İstanbul.BİLGE, Muhittin (2009) Türk Modernleşmesi ve Sivil Toplum, Binyıl Yayınevi, Ankara.BÜYÜKÖZTÜRK, Şener, KILIÇ ÇAKMAK, Ebru, AKGÜN, Özcan, KARADENİZ, Şirin, ÇAKIR, Sabri (2011) Geleneksel Türk Kültüründe Göç ve Toplumsal Değişme, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (24):129-142DOĞAN, Uğur &ATAY, Emre (2016) Göçün Sağlık Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği, II. Uluslararası Ortadoğu Konferansları, Ortadoğu’da Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Yayını pp:85-92DUMAN, Tuba (2016) Sosyal Uyumu Sağlamak İçin Suriyelilerin Eğitiminin Önemi: Türkiye Örneği, II. Uluslararası Ortadoğu Konferansları, Ortadoğu’da Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Yayını pp:46-54ERDOĞAN, Murat & ÜNVER, Can (2015) Türk İş Dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler Konusundaki Görüş, Beklenti ve Önerileri, TİSK, Ankara, Türkiye.ERDÖNMEZ, Ayhan (2016) Türkiye’ye Kitlesel Göçle Gelen Mültecilere Yönelik Yürütülen Eğitim Öğretim Süreci. Eğitime Bakış Dergisi, Yıl:12, Sayı:36, s. 24-34ESİN, Nihal Melek, ARDIÇ Aysun, NAR, Şerife, Yıldırım Bilge, Sunal Nihal (2014). İstanbul’un Bir Bölgesinde Yaşayan Suriyeli Göçmenlerin Yaşam Koşulları. 17. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Edirne, pp:1390-1391.FİCHTER, Joseph (1994) Sosyoloji Nedir? (Çev: Nilgün Çelebi). Atilla Kitabevi. Ankara.GÜVENÇ, Bozkurt, (1972), İnsan ve Kültür, Sosyal Bilimler Derneği Yayınları, Ankara.İÇDUYGU, Ahmet, ERDER, Sema, GENÇKAYA, Ömer Faruk (2014) Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus-Devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere, Koç Üniversitesi Göç Araştırma Merkezi, İstanbul KAYA, İbrahim & YILMAZ, Eren Esra (2014) Türkiye’deki Suriyelilerin Hukuki Durumu: Arada Kalanların Hakları ve Yükümlülükleri, SETA Raporu.KAYA, Mahmut (2015) Komşuda Misafirlik: Suriyeli Sığınmacılarca Kurulmuş Mülteci Derneklerinin Perspektifinden Türkiye’de Yaşamak, The Journal of Academic Social Science Studies (39):263-279KAYA, Mahmut & DEMİRAĞ, Ebru H. Orhan (2016) Türkiye'deki Suriyeli Kadın Sığınmacıların İş Piyasasındaki Çalışma Koşullarına Sosyolojik Bir Bakış: Şanlıurfa Örneği, Ortadoğu’daki Çatışmalar Bağlamında Göç Sorunu Bildiri Kitabı, s.155-171, KilisKEYMAN, Fuat (2006) Türkiye’de Sivil Toplumun Serüveni: İmkânsızlıklar İçinde Bir Vaha. Sivil Toplumu Geliştirme Merkezi. Ankara KİRMAN, Mehmet Ali, (2016) Din Sosyolojisi Sözlüğü, Karahan Kitabevi, Adana.KULA, Cansu (2015) Uluslararası Belgelerle İltica Hukuku ve Ülkemizdeki Suriyelilerin Hukuki Durumu, Hukuk Gündemi Ankara Barosu Dergileri pp:42-54 Ankara.ORSAM (Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi) (2015) “Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri”, Rapor No: 196.PETERSEN, William (1958), A General Typology of Migration, American Sociological Review, Vol. 23. (3): pp. 256-266SARAÇLI, Murat (2010) Uluslararası Hukukta Yerinden Edilmiş Kişiler, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora tezi AnkaraSETA, (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı) (2016) Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi Temel Eğitim Politikaları, (Analiz Raporu), İstanbulTOPÇU, Sevcan ve BEŞER, Ayşe (2006). “Göç ve Sağlık”, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(3): 37-42.YALÇIN, Cemal (2004) Göç Sosyolojisi, Anı Yayınları, Ankara.YILDIZ, Özkan (2013) Türkiye Kamplarında Suriyeli Sığınmacılar: Sorunlar, Beklentiler, Türkiye ve Gelecek Algısı, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16(1):140-169Elektronik KaynaklarGöç Terimleri Sözlüğü, (2009) Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Yayını http://www.goc.gov.tr/icerik6/goc-terimleri-sozlugu_0_382_727_icerik http://www.goc.gov.tr/files/files/2016_yiik_goc_raporu_haziran.pdf (erişim 01.08.2017)https://www.ihh.org.tr/haber/18-aralik-2010-arap-baharinin-baslangici-1975 (erişim tarihi 06.06.2017)http://www.orsam.org.tr/index.php/Content/Analiz/1478?s=turkmen%7Cturkish (erişim, 08.06.2017) http://www.orsam.org.tr/files/OA/61/11sunaoner.pdf (erişim 08.6.2017)http://www.unhcr.org/tr/ http://www.unhcr.org/turkey/home.php?content=733 (erişim tarihi, 13.07.2017)http://www.unhcr.org/turkey/home.php?content=733 (erişim tarihi, 13.07.2017)http://www.goc.gov.tr/icerik3/gecici-korumamiz-altindaki-suriyeliler_409_558_560 (erişim 20.06.2017)http://www.haberturk.com/gundem/haber/1427703-yaklasik-3-milyon-suriyeli-kayit-altinda# (Erişim 01.08.2017)http://www.unhcr.org/turkey/home.php?content=726 (erişim 01.08.2017)https://www.afad.gov.tr/upload/Node/2373/files/Suriyeli_Siginmacilara_Yapilan_Yardimlar+7.pdf (Erişim tarihi 20.08.2017)http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21584 (erişim tarihi 21.08.2017)https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/index.zul (erişim tarihi 21.08.2017)