Buhara'da Cedidcilik-Eğitim Islahatı Tartışmaları ve Abdurrauf Fıtrat (XX. Yüzyıl Başları)

Yıl 1999, Cilt: 1 Sayı: 3, - , 01.06.1999

Seyfettin Erşahin

Öz

XIX. yüzyılın ikinci yarısında Rusların işgali ile Türkistan'ın içinde bulunduğu siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik kriz artmıştır. Bu kriz döneminde Türkistan Türkleri bunalımdan çıkış yolları aramışlar, büyük ölçüde, daha önce Rusya müslümanları arasında başlamış olan cedidcilik akımını ilham kaynağı olarak görmüşlerdir. Her ne kadar Rusya XX. Yüzyıl başına kadar Türkistan'ı cedidcilikten uzak tutmak istemişsiniz de, Tatarlar bu fikirleri bölgeye taşımışlardır. Makalede Buhara cedidciliğini ortaya çıkaran etmenlerden, aşamalarından, eğitim reformu girişimlerinden, Buhara'daki Usul-i Cedid mekteplerinden ve bu gelişmelerin odağında yer alan isimlerden biri olan Abdurrauf Fıtrat hakkında bilgi verilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Cedidcilik, Eğitim, Abdurrauf Fıtrat, Islahat, Türkistan

Jadidism in Buhara- Discussions on Educational Reform and Abdurrauf Fitrat (Early XXth Century)

Öz

With the occupation of the Russians in the second half of the XIX.
century, the political, social, cultural and economic crisis in Turkistan
increased. During this period of crisis, the
Turkestan Turks searched for ways to escape from depression and, to a large
extent, regarded the Cedidcilik (cadidism) movement as a source of inspiration,
which had first started among the Muslims of Russia. Although Russia wanted to
keep Turkistan out of this movement until the beginning of the XX. century but
the Tatars brought these ideas to the region. In this article, it is given information about the factors
that reveal the Buhara cadidism, the stages, the reform reform initiatives, Usul-i
Cedid schools in Buhara and Abulrauf Fitrat, one of the names in the focus of these
developments    

Anahtar Kelimeler

Jadidism, Education, Abdurrauf Fitrat, Reform, Turkestan