The Studies Renovation of al-Kalam from Tanzimat to Present-day II

Yıl 2013, Cilt: 16 Sayı: 43 (16-12-2013), 87 - 104, 16.12.2013

Rabiye Çetin

Öz

This article is a part take of the renovation works of Kelam which have been continued from Tanzimat to the present day. During this period, the main reason of renovation of theology science is Quran’s emphasis and accordingly the necessity of review the tradition. In this context, this project, aimed at the unification of sociology with theology is a Ictimai Ilm-i Kalam project of Şerafeddin Yaltkaya. Also, in this context, the opinions of Hüseyin Atay and Bekir Topaloğlu, the prominent scientists in the republic period, will be addressed. The opinion which all three scientists have in common is to emphasize theology based on the Qur’an. In addition, their knowledges about the producing solutions for the problematic issues on the renovation of tradition, with which people nowadays are confronted, will be discussed

Anahtar Kelimeler

Quran, Kalam, Ictimai Ilm-i Kalam, Religion, Culture

Tanzimattan Günümüze Kelamı Yenileme Çalışmaları II

Öz

Bu makale Tanzimattan günümüze kadar süren kelam’ı yenileme çalışmalarının devamı niteliğindedir. Bu dönemde kelam ilminin yenilenmesinin temelini Kur’an vurgusu ve buna bağlı olarak geleneğin gözden geçirilmesi ihtiyacı oluşturmaktadır. Bu bağlamda kelamın sosyoloji ile birleştirilmesini amaçlayan Şerafeddin Yaltkaya’nın dayanan îctima-i İlmi Kelam Projesidir. Ayrıca bu çerçevede Cumhuruiyet döneminde yetişen iki önemli âlim Hüseyin Atay ve Bekir Topaloğlu’nun görüşleri ele alınmıştır. Her üç alimin ortak noktası Kur’an merkezli kelam vurgusudur. Buna ilaveten günümüzde kelamın yenilenmesinde insanların karşılaşttıkları problemlere çözüm üretme noktasında ortaya koydukları birkim de ele alınmıştır

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Kelam İçtimai İlm-i Kelam, Din, Kültür

Kaynakça

• • Akbulut, Ahmet, Sahabe Dönemi İktidar Kavgası, Pozitif Matbaacılık, Ankara 2001.
• • ………., “Kelam Öğretiminde Temel Hareket Noktaları”, Kelâm, Kızılcahamam 20-22 Haziran 2008 Kelâm Öğretimim Sempozyumu, Ankara 2008.
• • Altıntaş, Ramazan, “Sosyal Kelam Projesi: M. Şerafeddin Yaltkaya Örneği”, Dârülfünûn İlahiyat Sempozyumu 18-19 Kasım 2009 Tebliğleri, İstanbul 2010.
• • APA Dictionary of Psychology, edt. Gary R. VandenBos, American Psychology- cal Association, Washington DC 2007.
• • Atay, Hüseyin, Kur’an’da İman Esasları ve Kader Sorunu, Atay ve Atay Yay., Ankara 2009.
• • ……., Kur’an’a Göre Araştırmalar I-III, Atay Yay., Ankara 1997.
• • ……..., Kur’an’a Göre Araştırmalar IV, Ankara 1995.
• • ……..., Kur’an’a Göre Araştırmalar V, Ankara 1995.
• • ……., İslam’ı Yeniden Anlama, Atay Yay., Ankara 2011.
• • ……., “Tanrı’nın Dini İslam ve Kitabı Kur’an” I. Uluslar arası Kur’an’ı Yeniden Düşünme İlmi Toplantısı, Basılmamış Tebliğ, 3-4-5 Mayıs Ankara 2013.
• • Ay, Mahmut, Theo-Etical Admissibility and Limitations of Tampering with Hu- man Nature in Islamic Theology, Islam and Bioetik, edt. Berna Arda-Vardit Risp- ler-Chaim, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 2011.
• • Bakırcı, Mustafa, II. Meşrutiyet Dönemi Din Sosyolojisinin Önemli Bir Kaynağı: İslâm Mecmuası (1914-1918), SÜİFD, C: 17, ss. 177-2010.
• • Bayraktar, Lütfiye Gülay, Kök Hücreye Etik ve Teolojik Bir Yaklaşım, Sinemis Yay, Ankara 2012.
• • Baktır Mehmet, Kelâm Eserleri Günümüz İlahiyat Fakülteleri Hocalarının Çalış- maları, Sivas, 2007.
• • Çelebi, İlyas, “Bekir Topaloğlu”, Çağdaş İslam Düşünürleri, edt. Cağfer Kara- daş, İstanbul 2007.
• • Düzgün, Şaban Ali, Allah, Tabiat ve Tarih, Lotus Yay, Ankara 2005.
• • ………., Takdim, Kelam, Kızılcahamam 20-22 Haziran 2008 Kelâm Öğretimi Sempozyumu, Ankara 2008.
• • ……………, “İnsan Onuru: Kaynağı, Sınırları ve Temellendirilmesi”, Hazreti Peygamber ve İnsan Onuru, DİB Yay., Ankara 2013.
• • ……………, “Kur’an’a Dönüşte Öncü Bir İsim Hüseyin Atay”, Demokrasi Plat- formu, Yıl, 2, S. 8, Güz 2006, ss. 41-70.
• • ………., “Hüseyin Atay, Çağdaş İslam Düşünürleri, edt. Çağdaş İslam Düşünürleri, edt. Cağfer Karadaş, İstanbul 2007.
• • Gökalp, Ziya ,“Fıkıh Ve İctimaiyat”, İslam Mecmuası,C. I, Sayı: 2, İstanbul 1329.
• • ………, “İctima-i Usul-i Fıkh”, İslam Mecmuası, C.I, Sayı: 3, İstanbul 1329.
• • İlahiyat Fakülteleri Kelâm Anabilim Dalı Öğretim Elemanları ve îlmî Çalış- maları, Konya 1997.
• • Onat, Hasan, “Türkiye’de Din Anlayışı ve İslam’ın Geleceği: Prof. Dr. Hüseyin Atay’la Bir Mülakat”, Demokrasi Platformu, Yıl, 2, S. 8, Güz 2006, ss. 1-40.
• • Özervarlı, Mustafa Sait, “Son Donem Osmanlı Düşüncesinde Arayışlar: Mehmed Şerafeddin’in “İctimai İlm-i Kelam”ı”, İslâm Araştırmaları Dergisi, S. 3, 1999.
• • Şenturk, Recep, İslam Dünyasında Modernleşme ve Toplumbilim, İz Yayıncılık, İstanbul,1996.
• • Topaloğlu, Bekir, Kelam İlmine Giriş, Damla Yay., İstanbul trsz.
• • …………, Kelam Araştırmaları Üzerine Düşünceler, İFAV Yay., İstanbul 2004.
• • …………, “İslamî İlimlere Kaynak Olması Açısından Kur’an-ı Kerim”, İslam Düşüncesinde Yeni Arayışlar III, Rağbet Yay., İstanbul 2000.
• • Yaltkaya, M. Şerafeddin, “Din Aklî Değil Makuldür”, İslam Mecmuası, C. III, Sayı:28, İstanbul 1331.
• • …………, “İctima-i İlm-i Kelam: Cenâb-ı Hak Bilinmez Sezilir”, İslam Mecmuası, C.2, Sayı: 15,İstanbul 1333.
• • ………, “İctimaî İlm-i Kelam: Rasul-i Zişan Efendimizin Tanıttığı Uluhiyet”, İslam Mecmuası, C. II, Sayı: 25, İstanbul 1331.
• • …………, “Kelam Savaşları”, Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası, Burha- neddin Matbaası, İstanbul, 1. Kanun 1932.
• • ………., Dinî Makalelerim, İdeal Basımevi, Ankara 1944.