‘YAPI-FAİL’ BAĞLAMINDA İLİŞKİSEL DİN SOSYOLOJİSİ PARADİGMASI VE SANAL DİNİ CEMAATLER

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 2, 1429 - 1451, 30.09.2020

Yusuf Yaralıoğlu

https://doi.org/10.33415/daad.724324

Cited By: 1

Öz

Bu çalışma sosyoloji tarihinde yapı-fail ilişkisinin tarihsel anlamda günümüze kadar geçirdiği süreci, din sosyolojisi disipliniyle bağlantılı olarak ele almaktadır. Ayrıca çalışma, özel sosyoloji disiplinleri arasında yer alan din sosyolojisi disiplininin artık, küreselleşme ve modernleşme süreçlerinin bir sonucu olarak yaşanan iletişimsel gelişmeler ışığında, toplumsal araştırmalarda karma teorilere yönelmesini ele almaktadır. Bu bağlamda çalışma karma teori olarak ifade edilen ilişkisel sosyoloji ile din arasındaki etkileşimi sanal dini cemaatler bağlamında konu edinmektedir. Çalışmanın amacı ilişkisel sosyolojinin teorik olarak toplumsal ilişkilerden yola çıkmasının, bir yapı olarak dini ve kurumlarını açıklamadaki yöntemini ele almak ve bu durumu yapı-fail ilişkisinin tam anlamıyla çözemediği toplumsal sorunlardan olan sanal bir ortamda kurulan cemaatler üzerinden anlamaktır. Makale tarihsel dokümantasyon yöntemiyle ele alınmış ve makro bakış açısıyla oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İlişkisel Din Sosyolojisi, sosyoloji, din, Sanal Dini Cemaatler, Yapı-FAil

RELATIONAL RELIGION SOCIOLOGY PARADIGM AND VIRTUAL RELIGIOUSCOMMUNITIES IN THE CONTEXT OF 'STRUCTURE-AGENCY'

Öz

This study deals with the process of the relationship between the structure and agency in the history of sociology until today, in connection with the discipline of the sociology of religion. In addition, the globalization of the sociology of religion, which is one of the special sociology disciplines of the study and in the light of the communicative developments as a result of the modernization process, it now addresses its orientation towards mixed theories in social research. In this context, the study focuses on the interaction between relational sociology and religion, which is expressed as a mixed theory, in the context of virtual religious communities. The aim of the study is that relational sociology theoretically originates from social relations, to address the method of explaining religion and institutions as a structure and to understand this situation through the communities established in the virtual world, which is one of the social problems that the structure-agency relationship cannot fully solve. The article was handled with the historical documentation method and was created from a macro perspective.

Anahtar Kelimeler

Relational Religion Sociology, Sociology,, Virtual Religious Communities, Structure-Agency, religion.

Kaynakça

• Akyüz Niyazi, Çapçıoğlu İhsan. “Pozitif Sosyal Felsefe ve Evrimci Din Kuramları”. Din Sosyolojisi El Kitabı, ed. Akyüz Niyazi ve Çapçıoğlu İhsan, 73-87. Grafiker Yayınları, Ankara. 2015.
• Arnhart, Larry. Platon’dan Pinker’e Siyasi Düşünce Tarihi. Çev. Ahmet Kemal Bayram ve Muhammed Erdal Okutan. Adres Yayınları. Ankara. 2018.
• Aslan, Adnan. “Küreselleşme ve Din”, https://Dergipark.Org.Tr/Tr/Download/Article-File/51747 (Erişim Tarihi: 20.12.2019).
• Bauman, Zygmunt. Postmodernlik ve Hoşnutsuzlukları. Çev. İsmail Türkmen. Ayrıntı Yayınları. 3. Basım. İstanbul. 2019
• Bayar, Fırat. “Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye”. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi. 32. Sayısı, Http://Www.Mfa.Gov.Tr/Data/Kutuphane/Yayinlar/Ekonomiksorunlardergisi/Sayi32/Firatbayar.Pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2020).
• Bodur, Hüsnü Ezber ve Çapçıoğlu İhsan. “Sosyolojik Teori ve Din”. Din Sosyolojisi El Kitabı. ed. Akyüz, Niyazi, Çapçıoğlu, İhsan. 111-149. Grafiker Yayınları, Ankara. 2015.
• Bodur, Hüsnü Ezber. “Modern Dünyada Din Sosyolojisi”, Antakiyat/Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (2018). Cilt/Volume:1 Sayı/Number:2, Sayfa/Page: 179-190.
• Coser, Lewis A. Sosyolojik Düşüncenin Ustaları: Tarihsel ve Toplumsal Bağlamlarda Fikirler. Çev. Himmet Hülür vd. De Ki Yayınları. Ankara. 2015.
• Crossley, Nick. Towards Relational Sociology. Routledge Publication. First Published, 2011.
• Çapçıoğlu İhsan, Çapçıoğlu Fatma ve Kalkan Açıksöz Öznur. Nicel ve Nitel Yöntemler Arasındaki Farklar. Bilimsel Araştırma Süreçleri Yöntem, Teknik ve Etiğe Giriş. ed. Özcan Güngör. Grafiker Yayınları. 2018.
• Çiftçi Orhan, Erdem Remziye ve Dilan Çiftçi. “The Turkish Online Journal Of Design”, Art and Communication- Tojdac (April 2017), Volume 7 Issue 2.
• Dijk, Jan Van. The Network Society Social Aspects Of New Media. Sage Publication. Second Edition, s.166. 2006.
• Doğan, İsmail. Sosyoloji Kavramlar ve Sorunlar. Pegem Akademi Yayınları,13. Baskı, Ankara. 2014.
• Durkheim, Emile. “Sosyolojik Yöntemin Kuralları”. Çev. Özcan Doğan. Doğu Batı Yayınları. Ankara. 2016.
• Emirbayer, Mustafa. “Manifesto For A Relational Sociology”, Ajs Volume 103 Number 2 (September 1997): 281–317, By The University Of Chicago.
• Erkal, E. Mustafa. Sosyoloji ‘Toplumbilimi. Der Yayın Evi, 11. Basım, İstanbul.2000.
• Gordon, Marshall. Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü. Bilim ve Sanat Yayınları. Ankara.1999.
• Güler, Yasemin. Sosyoloji Sözlüğü, Yediveren Yayınları, İstanbul. 2018.
• Günay, Ünver. “Türkiye’de Din sosyolojisi: Teorik ve Metodolojik Meseleler”. Toplum Bilimleri Dergisi. Cilt:1-3.Sayı:1-6. Ocak-Haziran 2006/2009.
• Günerigök, Mustafa. “Zygmund Bauman ve Din: Tanrı, İnsan ve Belirsizlik”. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı:13. S.117-140. 2019.
• Güneş, Hasan. Sosyoloji Terimleri Sözlüğü. Ütopya Yayın Evi, 1. Baskı. Ankara. 2015.
• Güngör, Özcan. “Sosyolojik Bir Teori Olarak Sembolik Etkileşimciliğin Ontolojik Temeli ve Din Olgusu”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt: 13. Yıl: 13. Sayı: 1. ss. 57-91.2013.
• Güngör, Özcan. Türkiye’de Dini Gruplar, Tarikatvari, Cemaatvari, Radikal/Selefi, Sivil, Alevi, Caferi, Modernist, Mehdilik ve Sır Temelli Dini Hareketler. Sonçağ Akademi Yayınları, 1.Baskı. Ankara.2019.
• Haberli, Mehmet. Sanal Din. Tarihsel, Kuramsal ve Pratik Boyutlarıyla İnternet ve Din, Açılım Kitabevi, İstanbul.2014.
• İbn-i Haldun. Mukaddime. 1. Cilt, ed. İbrahim İzci. İlgi, Kültür Sanat Yayınları. 4. Baskı. İstanbul.2018.
• Kara, Zülküf. Bauman Sosyolojisi. Ayrıntı Yayınları. Birinci Basım. İstanbul.2013.
• Kongar, Emre. Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği. Remzi Kitabevi Yayınları. İstanbul. 2014.
• Macit, Nadim. “Küreselleşme, Siyaset ve Din”. Dini Araştırmalar. Cilt: 6, S. 17, Ss. 87-115, Http://İsamveri.Org/Pdfdrg/D01949/2003_17/2003_17_Macıtn.Pdf (Erişim Tarihi: 01.12.2019).2003.
• Mensching, Gustav. Soziologie Der Religion. Din Sosyolojisi. Çev. Mehmet Aydın. Nüve Kültür Merkezi Yayınları. 3. Baskı. Konya.2013.
• Münci Kapani. Politika Bilimine Giriş, Bilgi Yayın Evi, 29. Basım, Ankara. S.23. 2012.
• Powell Christopher ve François Dépelteau. İlişkisel Sosyoloji, Ontolojik ve Teorik Yönelimler. Phoenix Yayınevi. Ankara. 2015.
• Robertson, Roland. “Küreselleşme ve Geleneksel Dinin Geleceği”. Çev. İhsan Çapçıoğlu. Dinî Araştırmalar, Cilt: 6, S. 17, ss. 351-360. 2000.
• Şallı, Ayşe. “Modernlik, Gelenek ve Din İlişkisi: Bir Modernleşme Kuramı Eleştirisi”. Kırıkkale İslami İlimler Fakültesi Dergisi (2017). Yıl I, Sayı Iv.
• Uluocak, Şeref. “Tözcülük-İlişkisellik Dikotomisi Açısından İlişkisel Sosyolojik Modellerin Türkiye’de Sosyoloji Pratiği ve Düşünümselliği Açısından Olası Açılımları”. Sosyoloji Konferansları. No: 53 (2016-1) / 101-153.
• Yapıcı Asım ve Yıldırım Münir. “Küreselleşme Sürecinin Dini Kimliklere Etkisi: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme”. Dinî Araştırmalar (2003). Cilt: 6. S. 17. ss. 117-138.
• Yelken Ramazan. Yayımlanmamış Ders Notları. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.2019.
• Yelken Ramazan. Cemaatin Dönüşümü Geç Modern Dönemde Cemaat Sosyolojisi. Vadi Yayınları. 1. Basım, Ankara.1999.