“Bitlis Hava Kirliliği Emisyon Envanteri ve Sağlık Etkilerinin Çoklu Lineer Regresyonla Tahmini

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 377 - 380, 31.07.2019

Edip Avşar

https://doi.org/10.21324/dacd.473503

Öz

Doğal Afetler ve Çevre Dergisi’nde yayınlanan "Bitlis Hava
Kirliliği Emisyon Envanteri ve Sağlık Etkilerinin Çoklu Lineer Regresyonla
Tahmini” isimli yayında (Ocak 2019, 5(1): 1-10) Bitlis’te 2015 yılında yakılan
yakıt miktarından hareketle; SO_x, NO_x, PM₁₀ ve
CO parametreleri için kütlesel debiler hesaplanmıştır. Ayrıca Bitlis’te
2012-2015 yılları arasında mevcut hastanelere solunum yoluyla ilgili başvuran
hasta sayıları elde edilmiştir. Hasta sayıları ve emisyon verileri kullanılarak
2015 yılı hasta sayıları tahmin edilmiş ve hesaplanan hasta sayısı ile elde
edilen hasta sayısı arasında yüksek korelasyon görüldüğü belirtilmiştir.
Çalışmada çok önemli hatalar mevcuttur. Hesaplamaya esas alınan kömür miktarı
ve hesaplanan emisyon faktörlerinin bazıları hatalı olup bu nedenle elde edilen
emisyon envanteri tamamen yanlıştır. Bu durumda elde edilen korelasyon değeri
de tamamen rastlantısaldır. Bu makaleden faydalanacak okuyucuların bu hataları
görmesi açısından yapılan tespitler değerlendirme olarak çalışmada verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hava Kirliliği , Emisyon Envanter Hesaplama , Kirleticilerin Sağlıksal Etkileri , Çoklu Lineer Regresyon Analizi

Bitlis Air Pollution Emission Inventory and Estimation of Health Effects by Multiple Linear Regression

Öz

According to the article published in Journal of Natural Hazards and Environment, titled as “Bitlis
Air Pollution Emission Inventory and Estimation of Health Effects by Multiple
Linear Regression” (January 2019, 5(1): 1-10); mass discharges for the
parameters of SO_x, NO_x, PM₁₀ and CO were estimated
by means of 2015 burned coal data in Bitlis. In addition, the number of
patients admitted to hospitals for respiratory diseases in Bitlis between 2012
and 2015 were obtained. The patient numbers and the emission data were used to
estimate the number of patients in 2015 and a high correlation was observed
between the number of patients calculated and the number of patients obtained. There
were very important errors in the study. The amount of coal taken into account
and some of the calculated emission factors were inaccurate, thus, the emission
inventory was completely wrong. In this case, the correlation value was
completely random. In this discussion, the findings of the discussed article
were evaluated so that the readers benefiting from discussed article can see
these mistakes.

Anahtar Kelimeler

Air Pollution , Calculation of Emission Inventory , Healthy Effects of Pollutants , Multiple Linear Regression Analysis

Kaynakça

• ÇŞM, (2016), Bitlis İli 2015 Yılı Çevre Durum Raporu, Bitlis İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, http://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/ editordosya/Bitlis2015.pdf, [Erişim 18 Ekim 2018].
• ÇŞM, (2017), Bitlis İli 2016 Yılı Çevre Durum Raporu, Bitlis İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, http://webdosya.csb.gov.tr/db/bitlis/ icerikler/2016-cevre-durum-raporu-20180226094608.pdf, [Erişim 18 Ekim 2018].
• EEA, (2016), EMEP/EEA air pollutant emission inventory guidebook 2016, Europen Environment Agency, https://www.eea.europa.eu/ publications/emep-eea-guidebook-2016, [Erişim 18 Ekim 2018].
• EKAP, (2018), Elektronik Kamu Alım Portalı, https://ekap.kik.gov.tr/EKAP/Ortak/IhaleArama/index.html, [Erişim 18 Ekim 2018].
• Kaynakoğlu H., (2010), Isınma Kaynaklı Emisyon Envanterinin Hazırlanması, Büyükşehirlerde Hava Kalitesi Yönetiminin Geliştirilmesi Projesi, http://ikonair.cob.gov.tr/ikonair/Files/sunumlar_cal%C4%B1stay/3.%20calistay/%C4%B1s%C4%B1nma %20envanteri.pdf, [Erişim 18 Ekim 2018].
• Odabaş B.B., (2009), Adapazarı İlçesinde Isınma Kaynaklı Emisyonların Analizi ve Envanterlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, http://www.sahakk.sakarya.edu.tr/documents/presentations/Heating_sourced_emissions_ inventory_TEZ.pdf, [Erişim 18 Ekim 2018].
• Turp S.M., Turp G.A., (2015), City of Bitlis 2014 Air Pollution Emission Inventory, Bitlis Eren Univ. J. Sci & Technol. 5(2), 75-80.