Warehouse Location Determination with GIS within the Scope of Disaster Logistics: Example of Kilis Province

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 14 - 33, 27.01.2025

Büşra Kaya Zelzele , Mustafa Ergün

https://doi.org/10.21324/dacd.1438317

Öz

Natural disasters include events that significantly affect human life. Today, the damage caused by natural disasters is increasing due to factors such as climate change and unplanned construction. Turkey is located in a geography where different types of disasters are frequently experienced. These disasters can cause loss of life and property, social and economic damages. Disaster management aims to minimize the damages of disasters, provide rapid intervention and ensure the safety of society. The development of science and technology helps us understand the causes of disasters and develop protection strategies. Geographic Information Systems (GIS) are a powerful tool in reducing disaster damages. Determining logistics warehouse locations by evaluating factors such as risk analysis, infrastructure status, and analysis of transportation networks before disasters plays an active role in disaster management. This study focuses on determining logistics warehouse locations within the scope of disaster logistics using a GIS-based analysis method, and contributes to logistics planning processes for disasters by determining safe logistics warehouse locations with analytical tools and spatial data integration. Within the scope of the study, safe warehouse locations were determined in Kilis province with analyses supported by expert opinions and literature review during the site selection process.

Anahtar Kelimeler

Logistics , Geographical Information Systems , Disaster , Warehouse Location Selection , Disaster Management

Afet Lojistiği Kapsamında CBS ile Depo Yeri Belirleme: Kilis İli Örneği

Öz

Doğal afetler, insan yaşamını önemli ölçüde etkileyen olayları içerir. Günümüzde iklim değişikliği ve plansız yapılaşma gibi etkenlerle doğal afetlerin verdiği zararlar artmaktadır. Türkiye, farklı afet türlerinin sıkça yaşandığı bir coğrafyada bulunmaktadır. Bu afetler, can ve mal kayıplarına, sosyal ve ekonomik zararlara neden olabilir. Afet yönetimi, afetlerin zararlarını en aza indirme, hızlı müdahale ve toplumun güvenliğini sağlama amacı taşır. Bilim ve teknolojinin gelişmesi, afetlerin nedenlerini anlamamıza ve korunma stratejileri geliştirmemize yardımcı olmaktadır. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), afet zararlarını azaltmada güçlü bir araçtır. Afetler öncesinde risk analizi, altyapı durumu, ulaşım ağlarının analizi gibi faktörleri değerlendirerek lojistik depo yerlerini belirlemek, afet yönetiminde etkin bir rol oynar. Bu çalışma, CBS tabanlı bir analiz yöntemi kullanarak afet lojistiği kapsamında lojistik depo yerlerinin belirlenmesi üzerine odaklanmakla birlikte analitik araçlar ve mekânsal veri entegrasyonuyla güvenli lojistik depo yerlerini belirleyerek afetlere yönelik lojistik planlama süreçlerine katkı sağlamaktır. Çalışma kapsamında Kilis ilinde yer seçimi sürecinde uzman görüşleri ve literatür taramasıyla desteklenen analizlerle, güvenli depo yerleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lojistik , Coğrafi Bilgi Sistemleri , Afet , Depo Yeri Seçimi , Afet Yönetimi

Kaynakça

• Ağdaş, M., Özkan, B., & Ballı, H. (2014). Afet lojistiği kapsamında dağıtım merkezi için yer seçimi: SMAA-2 tekniği ile bir uygulama. Beykoz Akademi Dergisi, 2(1), 75–94. https://doi.org/10.14514/BYK.m.21478082.2014.2/1.75-95
• Akbal, H. (2023). Afetlerde lojistik ve tedarik zinciri yönetimi. In A. Durmuş (Ed.), Olağan Dışı Durumlarda Sağlık Yönetimi (pp. 155–185). Efe Akademi.
• Aksoy, E. (2016). Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri kullanarak Antalya ili katı atık depo alanı belirlenmesi [Doktora tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Altun, F. (2018). Afetlerin ekonomik ve sosyal etkileri: Türkiye örneği üzerinden bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(1), 1–15.
• Arca, D. (2012). Afet yönetiminde coğrafi bilgi sistemi ve uzaktan algılama. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 2(2), 53–61.
• Atay, M., Alhamad, M., Çetinkaya, C., & Seçkiner, S. (2023). Suriye mülteci kamplarının ve insani yardım depo konumlarının coğrafi bilgi sistemi (CBS) ve doğrusal programlama ile modellenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 38(3), 633–645. https://doi.org/10.21605/cukurovaumfd.1377216
• Ballı, Y. (2021). İç Anadolu bölgesinde şebekeden deşarj edilen atık su miktarlarının yıllar bazındaki değişim seyri ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) yardımıyla mekansal analizi [Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Bediroğlu, Ş., & Yıldırım, V. (2020). Lojistik merkez yer seçimi için CBS ve ÇKKV arayüzü geliştirilmesi ve Ordu ili pilot bölge çalışması. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(1), 323–334.
• Bilgilioğlu, S. S., & Gezgin, C. (2022). Nevşehir ili uygun katı atık depolama sahalarının coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ve bulanık analitik hiyerarşi süreci (BAHS) yöntemlerinin entegrasyonu ile belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22(4), 836–849. https://doi.org/10.35414/akufemubid.1105426
• Börühan, G., & Ersoy, P. (2013). Lojistik süreçler açısından afet lojistiğinin önemi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 50(578), 75–86.
• Coppola, D. (2006). Introduction to international disaster management. Elsevier.
• Çabuk, S. (2015). CBS’nin yerel yönetimlerde kullanımı ve Kent Bilgi Sistemleri. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(3), 69–87. https://doi.org/10.15659/hartek.15.08.76
• Değerliyurt, M., & Çabuk, S. (2015). Coğrafyayı coğrafi bilgi sistemleri ile tanımlamak. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(33), 37–48. https://doi.org/10.17295/dcd.88722
• Demirci, A., & Karakuyu, M. (2011). Afet yönetiminde coğrafi bilgi teknolojilerinin rolü. Doğu Coğrafya Dergisi, 9(12), 67–100.
• Demirci, A., Bilgiç, E., & Demir, Ö. G. D. (2018). Doğal afetlere karşı hazırlık ve doğal afet lojistiği. In N. Öztürk & A. Aksoy (Eds.), 7. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi (ULTZK) 2018 Bildiriler Kitabı (pp. 197–205).
• Erbaş, M., Bali, Ö., & Durğut, T. (2014, 14–17 Ekim). Tehlikeli madde depo yeri seçiminin coğrafi bilgi sistemleri açısından incelenmesi [Bildiri Sunumu]. 5. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
• Ergün, M., Korucuk, S., & Memiş, S. (2020). Sürdürülebilir afet lojistiğine yönelik ideal afet depo yeri seçimi: Giresun ili örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 144–165.
• Erkal, T., & Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147–164.
• Gülner, B. (2016). Afet lojistiği yönetim sürecinde lojistik merkezlerin teşkili ve yer seçimi için örnek uygulama [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Güngör, H. C., Ayday, C., & Kibici, Y. (2011). Coğrafi bilgi sistemi teknolojisi ile deprem bilgi sistemi uygulaması: Kütahya ili. Journal of Science and Technology of Dumlupınar University, 26, 85–98.
• United States Agency for International Development. (2024). Humanitarian Assistance. United States Agency for International Development (USAID). https://www.usaid.gov/humanitarian-assistance
• Kadıoğlu, M., & Özdamar, E. (2008). Afet zararlarını azaltmanın temel ilkeleri. JICA Türkiye Ofisi.
• Koca, S. (2001). Tedarik zinciri yönetimi ve bir taşıma sisteminin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Köseoğlu, A. M., & Yıldırımlı, H. (2015). Afet lojistiğine bağlı afet yönetimi sorunlarının siyasi etkileri. Akademik Bakış Dergisi, 49, 199–224.
• Limoncu, S., & Bayülgen, C. (2005). Türkiye’de afet sonrası yaşanan barınma sorunları. Megaron, 1(1), 18-27. Milliyet Gazetesi. (2021). Kilis Haritası: Kilis İlçeleri Nelerdir? Kilis İlinin Nüfusu Kaçtır, Kaç İlçesi Vardır? 10 Şubat 2024’de https://www.milliyet.com.tr/egitim/haritalar/kilis-haritasi-kilis-ilceleri-nelerdir-kilis-ilinin-nufusu-kactir-kac-ilcesi-vardir-6310003 adresinden alındı.
• Nebati, E. E. (2024). Afet yönetimi sürecinde medikal depo yer seçimi için etkili faktörlerin değerlendirilmesi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 15(1-Deprem Özel Sayısı), 139–149. https://doi.org/10.54688/ayd.1405883
• Önsüz, M., & Atalay, B. (2015). Afet lojistiği. Osmangazi Tıp Dergisi, 37(3), 1–6. https://doi.org/10.20515/otd.45606
• Özdemir, S. F. (2021). Afet ve acil yardım lojistiğinde yönetsel planlama önerisi: Pandemi uygulaması [Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Özkılıç, E. N. (2020). İstanbul’da deprem sonrası toplanma alanlarının kapasitelerinin ve erişilebilirliklerinin CBS yardımıyla analizi ve değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Palazca, A., & Partigöç, N. S. (2018, 18–21 Eylül). Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ve analitik hiyerarşi süreci (AHS) kullanılarak afet sonrası potansiyel toplanma alanlarının yer seçimi: Denizli kenti örneği [Bildiri Sunumu]. 7. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (VII. UZAL-CBS 2018), İstanbul, Türkiye.
• Pektaş, T. (2012). İlçe bazında afet lojistiği: Başakşehir uygulaması [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Şen, G., & Esmer, S. (2017). Afet lojistiği: Bir literatür taraması. The International New Issues in Social Sciences, 5(5), 231–250.
• Tanyaş, M., Günalay, Y., Aksoy, L., & Küçük, Ö. G. B. (2013). İstanbul ili afet lojistik planı kılavuzu. Lojistik Derneği Yayınları.
• Tanyaş, M. (2004). Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi, ders notları. İ.T.Ü. Endüstri Mühendisliği Bölümü. https://docplayer.biz.tr/2948974-Tedarik-zinciri-yonetimi-ders-notlari-hafta-1-2-3.html
• Tarhan, Ç., & Partigöç, N. S. (2021). Web tabanlı CBS uygulamalarının afet riski azaltmadaki rolü. Resilience, 5(2), 265–279. https://doi.org/10.32569/resilience.1028577
• Topal, B. (2016, 4–6 Kasım). Türkiye afet lojistik yönetim sistemi üzerine bir değerlendirme [Bildiri Sunumu]. 3rd International Symposium on Environment and Morality (ISEM 2016), Alanya/Antalya, Türkiye.
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği. (2024). 6 Şubat 2023 Depremlerinin Birinci Yılı Değerlendirmesi. 10 Şubat 2024’de http://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/6_subat_2023_depremi_degerlendirmesi_1.pdf adresinden alınmıştır.
• Yaprak, Ü. (2015). Afet lojistiğinde stok kontrolüne yönelik veri analizi [Yüksek lisans tezi, Gümüşhane Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Yiğit, İ., Ataol, M., & Dinç, A. (2011). Coğrafya bölümlerindeki CBS eğitimi ve CBS’nin gerekliliği. Marmara Coğrafya Dergisi, 24, 312–331.
• Yurdoğlu, E. (2008). Afet yönetiminde coğrafi bilgi sistemi uygulama örneği [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi
• Loree, N., & Aros-Vera, F. (2018). Points of distribution location and inventory management model for post-disaster humanitarian logistics. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 116, 1–24.
• Rodríguez-Espíndola, O., Albores, P., & Brewster, C. (2016). GIS and optimisation: Potential benefits for emergency facility location in humanitarian logistics. Geosciences, 6(2), Article 18. https://doi.org/10.3390/geosciences6020018
• Zhao, M., & Liu, X. (2018). Development of decision support tool for optimizing urban emergency rescue facility locations to improve humanitarian logistics management. Safety Science, 102, 110–117.
• Timperio, G., Panchal, G. B., Samvedi, A., Goh, M., & De Souza, R. (2017). Decision support framework for location selection and disaster relief network design. Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 7(3), 222–245.
• Timperio, G., Kundu, T., Klumpp, M., de Souza, R., Loh, X. H., & Goh, K. (2022). Beneficiary-centric decision support framework for enhanced resource coordination in humanitarian logistics: A case study from ASEAN. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 167, Article 102909. https://doi.org/10.1016/j.tre.2022.102909