Protokol Önermelerinden Hareketle Bilim Dilinin Sınırlarına Dair Bir Betimleme Denemesi

Yıl 2022, , 14 - 30, 15.06.2022

Sezergül Yıkmış

https://doi.org/10.48147/dada.58

Öz

Dünyayı anlama bilgisi, bilginin neyi içereceği ve bilim dilinin nasıl olacağına dair sorunlar modern bilimin gelişmesiyle birlikte felsefi araştırmaların odak noktalarından olmuştur. Bilginin deney ve gözlem yoluyla elde edilebileceğini belirten Mantıkçı Pozitivistler, metafiziği bilimin dışına iter ve bilimin nesnelliğine sınır çizmeye çalışır. Bu bağlamda Mantıkçı Pozitivistler doğrulama/onaylama ilkesini nesnellik ölçütü olarak belirlerler. Mantıkçı Pozitivistler; dil, anlam ve doğruluk arasındaki ilişkiden hareketle anlamlı, anlamsız önermeler ayrımına gider. Bu ayrım sonucu bilginin duyu yoluyla doğrulanıp sınanan protokol önermeleri ile aktarılması gerektiğini savunurlar. Viyana Çevresi olarak da adlandırılan Mantıkçı Pozitivistler bu ölçütle birlikte bilimsel olmayanla bilimi ayırmak adına anlamsız sözcük ve tümceleri dilin dışına atarak anlamlı sözcük ve tümcelerden oluşan ortak bir bilim dili oluşturmaya çalışırlar. Belirledikleri ilkelerde eksikler olduğuna dair eleştiriler yapılsa da Mantıkçı Pozitivistlerin alandaki çalışmaları ortak bir bilim dili tasarlamak adına atılmış önemli adımlar biridir.
Çalışmamızda önce modern bilimin ve bilginin metafizikten arındırılma süreci kronolojik olarak ele aldıktan sonra muğlak gündelik dilden bilim diline geçişin nasıl olduğu üzerinde duruldu. Teorik bilgilerin ardından bilimsel çalışmalarda kullanılan tümcelerden hareketle sınırlı sayıda örnek üzerinden mevcut bilim dilinin dilsel tercihleri üzerinde betimleme yapıldı.

Anahtar Kelimeler

BİLİM DİLİ, MANTIÇI POZİTİVİZM, PROTOKOL ÖNERMELERİ

Kaynakça

• Ayhan, Emine (2005) Pozitivist Mantık Anlayışı ve Viyana Çevresine Yöneltilen Eleştiriler, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı.
• Aydemir, Eda (2021) Bazı Bitki Özütlerinin Antibiyotik Dirençli Klinik İzolatlara Karşı Antibakteriyel Aktivitelerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Artvin, Artvin Çoruh Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı.
• Bravo, Işıl Bayar (2007) "Viyana Çevresi'nin Bilim Tasarımı", Kaygı (Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi), S.8, s. 41-50.