Okul Yöneticilerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 79 - 91, 15.04.2021

Muharrem Akkum Abdulvahap Çelik Bilal Şen Zühal Toprak Yunus Dündar

Öz

Hizmetkâr liderlik, çalışanların gereksinimlerini gözeten, onlara hizmet etmeyi ve
gelişimlerinde de sürekli destek olmayı bir yaşam felsefesi haline getiren bir liderlik stilidir. Bu
araştırmanın genel amacı, okul yöneticilerin kullandıkları hizmetkar liderlik davranışları ile
öğretmenlerin örgütsel sinizim düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın
evrenini 2020-2021 öğretim yılında Diyarbakır ili merkez Kayapınar ilçesinde görev yapan
1085 öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise basit seçkisiz örnekleme
yöntemiyle seçilen 370 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak
“Hizmetkâr Liderlik Davranışları Ölçeği” ve “Örgütsel Sinizm Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin
analizinde SPSS 22 paket program kullanılmıştır.
Araştırmada betimsel istatistik ve korelasyon analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda, öğretmenlerin örgütsel sinizm ilişkin algıları, bilişsel sinizm boyutu orta düzeye
yakın, duyuşsal ve davranışsal boyutları ise düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir.
Öğretmenlerin algılarına göre okul müderlerin hizmetkar liderlik davranışı düzeyleri ise genel
hizmetkar liderlik ve güçlendirme ve vizyon yüksek düzeyde olduğu, hizmet boyutu ise orta
düzeyde olduğu saptanmıştır. genel hizmetkar liderlik ve alt boyutları ile örgütsel sinizmin
bilişsel boyut arasında negatif yönlü ve yüksek korelasyon olduğu, güçlendirme ve vizyon alt
boyuları ile duyuşsal alt boyu arasında negatif yönlü ve yüksek, genel hizmetkar liderlik ve
hizmet boyutu ile doyuşsal boyut arasında negatif yönlü ve orta düzeyde bir korelasyon olduğu,
genel hizmetkar liderlik ve alt boyutları ile örgütsel sinizmin davranışsal boyutu arasında
negatif yönlü ve orta düzeyde bir korelasyon olduğu saptanmıştır. İlerleyen yıllarda yapılacak
çalışmalarda ilgili kavramların öğretmenler açısından nasıl anlaşıldığı ve ne şekillerde ortaya
çıktığının belirlenmesinde nitel ya da karma araştırma desenlerinden faydalanılması ilgili
kavramların (değişkenlerin) daha iyi bir şekilde anlaşılıp açıklanmasına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Motivasyon, Hizmetkar Liderlik

Kaynakça

• Abraham, R. (2000), "Organizational Cynicism; Basesand Consequences", Genitc, Socialand General Psychology Monographs, 126 (3): ss. 269-292.
• Akdöl, B. (2015). Hizmetkâr Liderlik. Derin Yayınları. İstanbul
• Balay, R., Ahmet, K. A. Y. A., & YILMAZ, R. G. (2014). Eğitim yöneticilerinin hizmetkâr liderlik yeterlikleri ile farklılıkları yönetme becerileri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 229-249.
• Brown, M. ve Cregan, C. (2008), “Organizaiıonal Change Cynicism: The Role of Employee Involvement", Human Resource Management, 47(4), ss. 667–686. Ceylan, A. (2011). Yönetimde İnsan Ve Davranış. Kaan Matbaacılık, İstanbul
• Dean, J. W., Brandes, P. ve Dharwadkar, R. (1998), “Organizational Cynicism”, The Academy of Management Review, 23(2): ss. 341-352. Deviren, İ. & Okçu, V. (2020). İlkokul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(52), 915-932.
• Dağlı, A. ve Han, B. (2015). Sorularla yöneticilik ve liderlik. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Yayınları.
• Doğan, Ü.,& Aslan, H. (2016). Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Müdürlerin Hizmetkâr Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Adanmışlık Düzeyleri Arasındaki İlişki. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 51-68.
• Ekinci, A. (2015). Okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışları ölçeğinin geliştirilmesi ve hizmetkâr liderlik davranışlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179), 341-360.
• Erdem, O. (2009). Liderlik ve Kurum Kültürü Etkileşimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 199- 211.
• Frick, D.M.(2004). Robert K. Greenleaf: a life of servant leadership.San Francisco, Calif. : Berrett Koehler Publishers.
• Günaydın, S.C., Ürü Sanı, F.O., Atan Tarlacı, Ö. ve Yozgat, U. (2016). Hizmetkâr Liderliğin Pozitif Örgütsel Davranış Değişkenleri ile İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 2016 (1), 15-23.
• Kahveci, H. ve Aypay, A. (2013). Hizmetkâr Örgütlerde Örgütsel Liderlik Değerlendirme Ölçeği: Türk Kültürüne Uyarlama, Dil Geçerliği ve Faktör Yapısının İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 19-42.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Tösten, R., Şahin, Ç. Ç., & Han, B. (2018). Kamu Liderliği Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 354-378.