OKUL KÜLTÜRÜNÜN ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK DÜZEYLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 41 - 52, 09.03.2022

Metin Çaçan Yıldırım Barut İbrahim Eken Hasan Gösteriş Cevdet Tunç

Öz

Bu araştırma ile, kamu okullarında görevli öğretmenlerin algılarına göre okul kültürünün
öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır.
Araştırmada, nicel araştırma yöntemi ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma 2020-
2021 eğitim-öğretim yılında yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Diyarbakır ili Bağlar İlçesinde
görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi belirlenirken random
yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya Google form üzerinde link oluşturularak 277 öğretmene
gönderilmiş olup eksiksiz doldurulmuştur. Araştırmada ‘Bilgi Formu, Okul Kültürü Ölçeği ve
Örgütsel Bağlılık Ölçeği’ kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik, korelasyon ve
regresyon analizleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda okul kültürünün destek kültürü, başarı
kültürü, bürokratik kültür ve görev kültürü boyutları duygusal bağlılık ile anlamlı bir ilişki
olduğu tespit edilmiştir. Okul kültürü alt boyutları, öğretmenlerin duygusal bağlılık
düzeylerinin %22’sini açıklamaktadır. Başarı kültürü ise duygusal bağlılığın anlamlı
yordayıcısı değildir. Okul kültürünün destek kültürü, başarı kültürü, bürokratik kültür ve görev
kültürü boyutları devam bağlılık ile anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Okul kültürünün
destek kültürü, başarı kültürü, bürokratik kültür ve görev kültürü boyutları duygusal bağlılık ile
anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Okul kültürü alt boyutları, öğretmenlerin duygusal
bağlılık düzeylerini %13’nü açıklamaktadır. Sadece başarı kültürü normatif boyutunun anlamlı
yordayıcısı olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul kültürü, bağlılık, örgütsel bağlılık.

Kaynakça

• Allen, N. J. and Meyer, J. P. (1990). The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization. Journal of Occupational Psychology. 63 (1): 1-18.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Çetin, M. Ö. (2004). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık. Ankara: Nobel Yayın.
• Çimen, M. ve Deniz, S (2018). Sağlık Kurumları Yönetiminde Örgütsel Davranış Konuları. (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kahveci, G., ve Demirtaş, Z. (2014). Örgüt kültürünün örgütsel yabancılaşmaya etkisi örgütsel güvenin aracılık rolü. Turkish Journal of Educational Studies, 1(3).
• Erkmen, T. (2010). Örgüt Kültürü (1.Basım). İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Esinbay, E. (2008). İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Balıkesir üniversitesi, Balıkesir.
• Gezer, B. (2005). Okul Kültürünün Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkileri (Elazığ ili örneği). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Gülova, A. A. ve Demirsoy, Ö. (2012). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Hizmet Sektörü Çalışanları Üzerinde Ampirik Bir Araştırma. Business and Economics Research Journal, (3) 3, 49-76.
• Gümüş, A. (2013). İlkokul Yöneticilerinde Güçlendirici Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Psikolojik Güçlendirmenin Aracılık Rolü (Ankara ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gürsel, M. (2004). Olumlu Öğrenmeye Uygun Bir Ortam Oluşturma. M. Gürsel, H. Sarı ve B.
• Dilmaç (Editörler). Sınıf Yönetimi. Konya. Eğitim Kitabevi, ss.131-160.
• İpek, C. (1999). Resmi Liseler ile Özel Liselerde Örgütsel Kültür ve Öğretmen Öğrenci İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 5(3), 411-442.
• Kahveci, G., ve Demirtaş, Z. (2014). Örgüt kültürünün örgütsel yabancılaşmaya etkisi örgütsel güvenin aracılık rolü. Turkish Journal of Educational Studies, 1(3).
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Kıyat, G. B. D., Özgüleş, B. ve Günaydın, S. C. (2018). Algılanan Kurumsal İtibar ve İşe Bağlılığın Duygusal Emek Davranışı Üzerine Etkisi: Sağlık Çalışanları Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 21 (3): 473-494.
• Koşar, S., Çalık, T. (2011). Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ile Örgüt Kültürü Arasındaki İlişki. Gazi Üniversitesi, Balıkesir Üniversitesi Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(4), 581-603.
• Polat, Mustafa & Meyda, Cem Harun. “Örgüt Kültürü Bağlamında Güç Eğilimi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Özdeşlemenin Aracılık Rolü”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 25:1, 2011, 153-170.
• Sever, E. (2017). Personel Güçlendirme ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkide, İş Doyumunun Ara Değişken Rolü: Sanayi Sektöründe Bir Araştırma (Yüksek lisans tezi), Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığının Bir Yordayıcısı Olarak Okul Kültürü. Eğitim ve Bilim Dergisi, 35, 156.
• Sökmen, A. ve Kenek, G. (2017). Etkileşimsel Adalet ve Duygusal Bağlılık İlişkisi: Algılanan Örgütsel Desteğin Düzenleyici Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi. 9 (4): 196-214.
• Söyük, S. (2017). Sağlık İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Basım.
• Şişman, M. (2011). Örgütler ve Kültürler (3.Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Tanrıöğen, Z. M. (2013). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Tarzlarının Örgüt Kültürü ile İlişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi), Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Terzi, A. R. (2005). İlköğretim Okullarında Örgüt Kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 43, 423-442.
• Unutkan, G. A. (1995). İşletmelerin Yönetimi ve Örgüt Kültürü. İstanbul: Türkmen Kitapevi.
• Yahyagil, M. Y. (2011). Kültür Kavramı, Örgüt Kültürü ve Türkiye’de Kültürel Dinamikler. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi.