İÇ MEKÂNIN FARKLI BOYUTLARINI YENİDEN İŞLEV ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRMEK: İZMİR HAVAGAZI KÜLTÜR MERKEZİ ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 80 - 96, 21.06.2022

Çiğdem Çetin Erhan Vecdi Küçükerbaş

Öz

Mekân, somut ve soyut yönüyle, bireylere farklı deneyimler sunarken; bunu farklı boyutlar üzerinden yapmaktadır. Sadece fiziksel değil; kavramsal, algısal ve duygusal boyutta kullanıcıların beklentilerini karşılamalıdır. Çalışma kapsamında, farklı boyutların kullanıcı üzerindeki etkisini belirleyen iç mekân parametreleri olan zaman, renk-ışık ve gölge, doluluk ve boşluk, sınırlar, biçimlerin konum ve büyüklükleri, malzeme ve doku, derinlik ve uzaklık parametreleri de ayrıca incelenmekte, mekâna olan katkıları vurgulanmaktadır. Çalışmanın materyali, belirlenen farklı boyutlar ve parametreler üzerinden yeniden işlevle kente kazandırılan tarihi bir yerleşke olan İzmir Tarihi Havagazı Kültür Merkezi seçilmiştir. Çalışmanın amacı; işlev değişikliği yaşamış bir iç mekânın farklı boyutları ile birlikte mekânsal parametrelerini değerlendirerek, kullanıcı ile kurduğu bağı sorgulamaktır. Çalışmanın yöntemini; çok katmanlı literatür taraması, alan çalışması ve anket çalışması oluşturmaktadır. Elde edilen veriler ışığında; kent merkezinde oldukça yoğun bir kentli trafiğine sahip yapının, sadece yapısal değil, kültürel bağlamdaki rolü ve bu role uygun potansiyelinin de oldukça büyük olduğu görülmüş, yeniden işlev ile bu kültürel mirasın yaşatılabilmesi adına farklı boyutların kullanıcıyla olan bağının doğru kurulması gerektiği çalışmanın ele ele aldığı iç mekân parametreleri üzerinden vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İç mekân, Kavramsal, Fiziksel, Algısal, Duygusal boyut

EVALUATING DIFFERENT DIMENSIONS OF THE INTERIOR BY RE-FUNCTION: IZMIR COALGAS CULTURAL CENTER

Öz

While the space offers different experiences to individuals with its concrete and intangible aspects; It does this through different dimensions. Not just physical; conceptual, perceptual and emotional dimensions should meet the expectations of the users. Within the scope of the study, the parameters of time, color-light and shadow, fullness and space, borders, positions and sizes of forms, material and texture, depth and distance, which are the interior parameters that determine the effect of different dimensions on the user, are also examined and their contribution to the space is emphasized. The material of the study, the Izmir Historical Gas Culture Center, which is a historical campus that has been brought back to the city with a re-function over the determined different dimensions and parameters, has been chosen. Purpose of the study; is to question the bond it establishes with the user by evaluating the different dimensions and spatial parameters of an interior that has undergone a functional change. The method of the study; multi-layered literature review, field study and survey work. In the light of the data obtained; It has been seen that the building, which has a very intense urban traffic in the city center, has not only a structural role, but also a very large role in the cultural context and the potential suitable for this role, the interior space that the study deals with, in which the connection of different dimensions with the user should be established correctly in order to keep this cultural heritage alive with re-function. highlighted on the parameters.

Anahtar Kelimeler

Interior, Conceptual, Physical, Perceptual, Emotional Dimension

Kaynakça

• imaging XIII. (28-31 January 2008) Bildirileri içinde (ss. 1-9). USA: SPIE.
• Altan, İ. (2012). Mimarlıkta Mekân Kavramı. Psikoloji Çalışmaları, 19 (0), 75-88. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/iupcd/issue/9414/118010
• Arslan Avar, A. (2009). Lefebvre’in üçlü –algılanan, tasarlanan, yaşanan mekân- diyalektiği. Dosya 17 Dergisi, 1309 (0704), 7-16.
• Aydın, Dicle & Yaldız, Esra. (2010). Yeniden kullanıma adaptasyonda bina performansının kullanıcılar üzerinden değerlendirilmesi. METU Journal of the Faculty of Architecture, 27 (1), 1-22.
• Ching, Francis. D. K. (2002). Mimarlık biçim mekân ve düzen. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Çetinkaya, Ç. (2015). Yeniden işlevlendirilen endüstriyel mekânların görsel algı değerlendirmesi: İzmir Tarihi Havagazı Fabrikası. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Fleming, Roland W. (2006). Visual perception of materials and their properties. Vision Research, 94, 62–75. https://doi.org/10.1016/j.visres.2013.11.004
• Ho, Yun-Xian., Landy, Michael S., and Maloney, Laurance T. (2006). How direction of illumination affects visually perceived surface roughness. Journal of Vision, June, 634-648. https://doi.org/10.1167/6.5.8
• Kaplan, A. & Hepcan, Ç. (2004). Ege Üniversitesi Kampüsü ‘Sevgi Yolu’nun Görsel (Etki) Değerlendirme Çalışması. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 41 (1), 159-167.
• Kaplan, A., Küçükerbaş, Erhan V., Özkan, B. (1999). Foça Kentsel Yerleşiminde Görsel Etki Değerlendirmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Araştırma Fonu Projesi 96-ZRF-009 No’ lu Proje Raporu. İzmir.
• Karaağaç, F. (2006). İç mekân tasarımında anlam ilişkisine analitik bir yaklaşım: modern ve modern sonrası dönemlerde havalimanı terminali binaları üzerine örneklemeler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kaşlı, B. (2009). İstanbul'da yeniden işlevlendirilen korumaya değer endüstri yapıları ve iç mekân müdahaleleri: Santralİstanbul örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kayın, E. ve Şimşek, E. (2009). İzmir Havagazı Fabrikası Endüstri Kompleksi üzerine yeniden düşünmek. Ege Mimarlık, 3, 14-19.
• Köse, B. & Çalışır, D. (2012). Reused industrial buildings and their interior interventions: A case study in Istanbul: Santralİstanbul”. IE International Conference (28-29 March 2012) Bildirileri içinde. Reinventing Architecture and Interiors: the past, the present and the future, Raversbourne.
• Kroll, A. (2011). AD Classics: Church of the light / Tadao Ando. http://www.archdaily.com/101260/ad-classics-church-of-the-light-tadao-ando.( Erişim Tarihi: 30.03.2014).
• Özbudak, Berivan Y., Gümüş, B., Çetin, Demet, F. (2003). İç Mekân Aydınlatmasında Renk ve Aydınlatma Sistemi İlişkisi. II. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi (08.10.2003 - 10.10.2003 Bildirileri içinde, Diyarbakır.
• Özkan, B. & V. Küçükerbaş, E. (1993). Mimarlık Bilgisi. İzmir: Bilim Ofset Yayınevi.
• Rasmussen, S. E. (2010). Yaşanan Mimari. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Sievers, D. (2014). Sustainable Industries Education Centre. http://www.davidsievers.com/architecture/education/. (Erişim Tarihi: 25.09.2014).
• Şimşek E. (2006). Endüstri yapılarının kültür mirasi olarak irdelendirilmesi ve değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, İzmir.
• Turgay, O. (2009). Mekânin kurgulanmasında ve algılanmasında “bellek” in belirleyici etkisinin analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• Usta, G. (2020). Mekân ve Yer Kavramlarının Anlamsal Açıdan İrdelenmesi. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 10 (1), 25-30. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tojdac/issue/50949/664719 (Erişim Tarihi: 15.04.2022)
• Venedik Tüzüğü (1964). Retrieved from https://www.icomos.org/venicecharter2004/turkish.pdf (Erişim Tarihi: 15.04.2022)