Reading of the 90s’ Housing Interiors Through Television Programmes: Gerçek Kesit

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 107 - 119, 28.12.2023

Merve Dilara Yıldızhan

https://doi.org/10.59732/dae.1294532

Öz

With the increase in television channel numbers and their diversity, Turkiye, which was trying to catch up with the world economically, socially and culturally in the nineties, television became the center of the life and the house. Unlike the authoritarian broadcasting approach of the single-channel era, these new channels adopted a freer broadcasting policy and with the help of the programs broadcast on these channels the visibility of the interior of the residence increased. In some programs that were broadcast in the nineties, the interior spaces of the houses that are currently being lived in were used without being reorganized according to the scenario, because of budget restrictions. This situation allows the domestic interior of the nineties to be read through the television programs of the period.
The programme Gerçek Kesit, which is examined within the scope of the study, was broadcast between 1993 and 2006 and some of its episodes were shot in various residences in Bursa, due to its budget. The hypothesis of "The house interior and place-building habits of the nineties can be observed from the television productions of the 90s" has been examined through selected parts of the program. In the study the interior of the house is expressed by the concept of "lived space", which Henri Lefebvre associates with dreams, symbols, meanings and memories in his theory of space. In order to understand the factors affecting the interior of the house in the nineties, after the literature review, the period waw examined and the images taken from the program were evaluated accordingly. At the end of the study, it was observed that television was effective in the house interior organization of the nineties and that individuals adopted common tendencies in the use of space in relation to the conditions of the period.
It is believed that this study will contribute to the studies on the housing interior in Turkey by documenting the housing interior through television, the most popular mass media of the period.

Anahtar Kelimeler

Interior, housing interior, Furniture, Television, 1990s, Gerçek Kesit

DOKSANLI YILLARIN KONUT İÇ MEKANININ TELEVİZYON PROGRAMLARI ARACILIĞIYLA OKUNMASI: GERÇEK KESİT

Öz

Doksanlı yılların ekonomik, sosyal ve kültürel bakımdan dünyayı yakalamaya çabalayan Türkiye’sinde özel televizyon kanallarının açılmasıyla televizyon hayatın ve konutun merkezine yerleşir. Tek kanallı dönemin otoriter yayın anlayışına karşın daha özgür bir yayın politikası benimseyen bu kanallarda yayınlanan programlar sayesinde konut iç mekânının görünürlüğü artar. Doksanlarda yayınlanmış olan programların bazılarında bütçe nedeniyle hâlihazırda içinde yaşanan konut iç mekânları senaryoya göre yeniden kurgulanmadan kullanılmıştır. Bu durum dönemin konut iç mekânının dönemin televizyon programları aracılığıyla okunmasına imkân verir.
Çalışma kapsamında incelenen Gerçek Kesit programı 1993-2006 yılları arasında yayınlanmış ve bütçesi gereği çekimlerinin bir bölümü Bursa’da çeşitli konutlarda yapılmıştır. “Doksanlı yılların konut iç mekânı ve mekân kurma alışkanlıkları doksanlı yılların televizyon yapımlarından izlenebilir” hipotezi programın seçilen bölümleri üzerinden incelenmiştir. Çalışmada konut iç mekânı Henri Lefebvre’nin mekân kuramında hayaller, semboller, anlamlar ve hafızalarla ilişkilendirdiği “yaşanan mekân” kavramı ile ifade edilmiştir. Doksanlı yılların konut iç mekânına etki eden unsurların anlaşılabilmesi için literatür taramasının ardından, dönem incelenmiş ve programdan alınan görüntüler bu doğrultuda değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda doksanlı yılların konut iç mekân organizasyonunda televizyonun etkili olduğu ve dönemin koşullarıyla ilişkili olarak bireylerin mekân kullanımında ortak eğilimler benimsedikleri görülmüştür.
Doksanlı yılların konut iç mekânını odağına alan bu çalışmanın konut iç mekânını dönemin en popüler kitle iletişim aracı televizyon aracılığıyla belgeleyerek, Türkiye’de konut iç mekânı çalışmalarına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İç Mekân, Konut İç Mekânı, Mobilya, Televizyon, 1990lar, Gerçek Kesit

Kaynakça

• Altıntaş, S. (2014). 1980'li ve 1990'lı Yılların Mekânsal Panoramasından İstanbul: Kentsel Mekânda “Ayrı”calık ve “Güven”. Birikim. https://birikimdergisi.com/guncel/1123/1980-li-ve-1990-li-yillarin-mekansal-panoramasindan-istanbul-kentsel-mekanda-ayricalik-ve-guven
• Altun, D. A., & Uzun, İ. (2012). Mekan ve Sinema, Yeşilçam Sinemasında Mekan. Mimarlık (336), 50-55. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=380&RecID=2978
• Aydın, İ. (Yazar) & Gülyüz, A. (Yönetmen). (1996). Tatlı Kaçıklar [Televizyon dizisi]. Erler Film (Yapımcı); Atv.
• Aytekin, E. (2020, Mart 23). Dev Arşiv: Gerçek Kesit'in Bugüne Kadar Yayınlanmış Tüm Analizleri Bu İçerikte Toplandı. Https://Onedio.com/. Erişim tarihi Ocak 21, 2023, https://onedio.com/haber/dev-arsiv-gercek-kesit-in-bugune-kadar-yayinlanmis-tum-analizleri-bu-icerikte-toplandi-900636
• Bahtiyar, T. B., & Yaldız, E. (2019). Kemal Sunal Filmlerinden Şaşkın Damat (1975) Filminin Mekânsal Özelliklerinin Sinema ve Mimarlık Ara Kesitinde Değerlendirilmesi. International Journal of the Humanities (Jshsr), 6(42), 2753-2767.
• Bali, R. N. (2016). Tarz-ı Hayat'tan Life Style'a Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar. İstanbul: İletişim Yayınları. Baloğlu, U. (2019). Yaşam Biçimlerinin Televizyon Dizilerinde Yansıtılması: Bizimkiler Örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2875-2897.
• Baudrillard, J. (2010). Nesneler Sistemi. Oğuz Adanır (Çev.) Aslı Karamollaoğlu (Çev.) İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Bugay, U.(Yazar) & Yelence, Y. & Yıldırım, Erkavim (Yönetmen). (1986). Bizimkiler [Televizyon dizisi]. Bugay Yapım, Ar Ajans(Yapımcı); TRT 1, Star Tv, Show Tv.
• Danişmend, M. (2019). Şimdi Neredeler: Cahit Kaşıkçılar (Sarı Bıyık). Cahit Kaşıkçılar ile söyleşi. 15 Şubat 2019. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023, https://www.redbull.com/tr-tr/simdi-neredeler-gercek-kesit-sari-biyik
• Dener, A. (1995). Yazında Mekân. Kuram, 7, 73-79
• Devres, N. (Yazar) & Derya, T. (Yönetmen). (1996). Kara Melek [Televizyon dizisi]. Eylül Tv (Yapımcı); Star Tv.
• Dinçay, D., & Özer, F. (2013). 60 Türk Sinemasında Kentli Konut İç Mekanı. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 149 - 168.
• Dölek vd. (Yazar) & Sınav, O. (Yönetmen). (1993). Süper Baba [Televizyon dizisi]. Kare Ajans (Yapımcı); Atv. Flash TV. (2017a, June 16). GERÇEK KESİT | HEDİYE [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Sr2h-d431UM
• Flash TV. (2017b, June 30). GERÇEK KESİT - ÖLÜM [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=HGiVy7uRZ9g
• Flash TV. (2017c, July 5). Gerçek Kesit | İnsan Kasabı [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=dzjWdhqRq_Y
• Flash TV. (2019, July 25). Gerçek Kesit | Ağır Bedel [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=nV8CWrR5xL0
• Flash TV. (2020a, January 8). GERÇEK KESİT - SAHTE İTİRAFÇI [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=QWZdl1cR68c
• Flash TV. (2020b, January 15). GERÇEK KESİT - KİRACI [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=WxTq7wY0T3g
• Flash TV. (2020c, March 12). GERÇEK KESİT -TEHLİKELİ DOSTLUK [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=494Q9H7g_uw
• Gerçek Kesit. (2020a, March 20). GERÇEK KESİT - ACI HAYAT [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=qoZC9QHSOT8
• Gerçek Kesit. (2020b, March 26). GERÇEK KESİT - TAHAMMÜL [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=6NLrj3sMboY
• Gerçek Kesit. (2020c, August 15). GERÇEK KESİT - BİTMEYEN AŞK [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=AXM5gJKi818
• Gerçek Kesit. (2020d, October 10). GERÇEK KESİT - HIRSIZ [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=uH1fPUCA_8s
• Gerçek Kesit. (2020e, October 17). GERÇEK KESİT - KAYBOLAN GENÇLİĞİM [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=w-jsgQ75690
• Gerçek Kesit. (2020f, October 23). GERÇEK KESİT - DELİCESİNE SEVMEK [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=D_BropUrKEY
• Ghulyan, H. (2017). Lefebvre’nin Mekân Kuramının Yapısal ve Kavramsal Çerçevesine Dair Bir Okuma. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 26(3), 1-29.
• Hasol, D. (1975). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. İstanbul: Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları. İğit, R. (2021). Türkiye'de Modernleşme Hareketleri Paralelinde Salon Mekanı ve Mobilya Tasarımları Üzerine Dönem Sineması Üzerinden Bir Analiz. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi / Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
• Keskin, Z. (Yazar) & Aydın, O. & Yasalar, T. (Yönetmen). (1996). Çılgın Bediş [Televizyon dizisi]. Ayhan Aybek (Yapımcı); Kanal D, Show Tv.
• Konduk vd.(Yazar) & Yelence, Y. (Yönetmen). (1986). Perihan Abla [Televizyon dizisi]. İstanbul Tv (Yapımcı); TRT 2.
• Konduk vd. (Yazar) & Kaynak, F. (Yönetmen). (1992). Mahallenin Muhtarları [Televizyon dizisi]. Replik Yapım (Yapımcı); Kanal 6, Atv, Kanal D, Star Tv.
• Lefebvre, H. (2019). Mekan Üretimi. Işıl Ergüden (Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık
• Müjde vd. (Yazar) & Yalçın, O. (Yönetmen). (1994). Kaygısızlar [Televizyon dizisi]. 3 Nokta Film (Yapımcı); Kanal D, Star Tv, Kanal 6.
• Müjde, G. (Yazar) & Dağçınar, B. (Yönetmen). (1997). Baskül Ailesi [Televizyon dizisi]. Erler Film (Yapımcı); Star Tv.
• Müjde vd. (Yazar) & Burhan, Ü. (Yönetmen). (1998). Ruhsar [Televizyon dizisi]. ANS Productions (Yapımcı); Kanal D.
• Okumuş vd. (Yazar) & Seriner, Y. (Yönetmen). (1995). Çiçek Taksi [Televizyon dizisi]. Erler Film (Yapımcı); Atv.
• Okuyucu, Ş. E. (2019). Erken Cumhuriyet Döneminde Mekansal Değişimlerin Popüler Yayınlar Üzerinden Okunması: Konutta İç Mekan Deneyimlenmesi . Online Journal of Art and Design, 7(1), 86-131.
• Ödekan, A. (1999). Üç Kuşağın Eşyaları. O. Baydar, & D. Özkan (Ed.), 75 Yılda Değişen Yaşam içinde (s. 237-244) İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Pérouse, J.-F. (2011). İstanbul’la Yüzleşme Denemeleri: Çeperler, Hareketlilik ve Kentsel Bellek. İstanbul: İletişim.
• Seçim, M. Ö. (2017). Bir Pazarlama Taktiği Olarak Realty Show’larda Gizli Reklam Uygulamaları:Gerçek Kesit Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 115-129.
• Sevim, S. (2016). Türkiye’de Yerli Televizyon Dizileri: Film Enflasyonundan Dizi Enflasyonuna. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(31), 288-301.
• Şahin, P., & Şener, S. M. (2018). Türkiye’de Konut Söylemlerinde Yaşanan Değişimin Reklamlar Üzerinden Analizi-İstanbul Örneği. İdealkent, 9(23), 258-291.
• Şumnu, U. (2017). Önemli Bir Mimarlık Tarihi Belgeleme Aracı Olarak Sinema Filmleri: Sivri Akıllılar ve Nebioğlu Tatil Köyü. Sanat Yazıları(37), 349-360.
• Şumnu, U. (2021). Başrolde Mimarlık:Türkiyede Modern Mimarlık ve Modern Evler. Betornart(68), s. 18-27.
• Şumnu, U., & Çağlar, C. (2020). DOCOMOMO (Dü.), Türkiye’de Modern İç Mekânlar Sempozyumu. içinde İstanbul.
• Talu, N. (2012). Bir Arzu Nesnesi Olarak Ev. N. A. Altun, & R. Ojalvo (Ed.), Arzu Mimarlığı: Mimarlığı Düşünmek ve Düşlemek içinde (s73-118). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tulum, H. (2020). Mimari Belgelemede Türk Sinemasının Rolü: Tarabya Oteli analizi. Sanat Yazıları, 4(43), 433-456.
• Tulum, H. (2023). Türk Sinemasının İç Mekanları: 1960-1980 Aralığına Dair Bir Okuma. Mimarlık ve Yaşam, 8(1), 21 - 43.
• Türer, N. (2015). Televizyon Merkezli Mobilyalar Üzerine Bir Kullanıcı Araştırması. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü,İstanbul.
• Tünaş, E. (Yazar) & Efekan, Ü. & Gürsu, T. (Yönetmen). (1997). Böyle mi Olacaktı [Televizyon dizisi]. Erler Film (Yapımcı); Atv
• URL 1- (n.d.). Gerçek Kesit. www.sinematurk.com. Erişim tarihi Ocak 21, 2023, https://www.sinematurk.com/film/9785-gercek-kesit
• URL 3- [Müge ve Gülşen'le 2.Sayfa]. (2022, Mart 10). 128. Bölüm [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=zPjZBG_FzY4&t=0s
• URL 2- (n.d.). Gerçek Kesit: Manyak. www.imdb.com. Erişim tarihi January 21, 2023, https://www.imdb.com/title/tt8053258/
• Uzunarslan, Ş. (2010). Cumhuriyet'in İlk Yirmi Yılında Mimarlık Alanındaki Gelişmelerin Mekân ve Mobilyaya Yansımaları. E. Altan, & B. İmamoğlu (Dü) içinde, Cumhuriyet'in Mekânları Zamanları İnsanları (s. 169-186). Ankara: Dipnot Yayınları
• Zaman, R. (2022, March 10). Invention, Evolution and Creative Destruction of Television - THE WAVES. THE WAVES. https://www.the-waves.org/2020/07/08/invention-evolution-and-creative-destruction-of-television/