Üniversite Öğrencilerinin Spora Katılım Motivasyonlarının Yaşam Doyumları Üzerine Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 65 - 76, 30.12.2024

Çağatay Dereceli , Ercan Zorba , Ebru Dereceli , Fetullah Kaşka Nisanur Canikli Temel

https://doi.org/10.36415/dagcilik.1532356

Öz

Bu çalışma üniversite öğrencilerinin spora katılım motivasyonlarının yaşam doyumları üzerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılında bir devlet üniversitesinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmuştur. Katılımcılara dijital yöntemler kullanılarak oluşturulan anket formları ulaştırılmıştır. 249 anket formu değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde kişisel bilgi formu, ikinci bölümünde Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen, Dağlı ve Baysal (2016) tarafından Türkçeye uyarlanan "Yaşam Doyumu Ölçeği" ve üçüncü bölümünde ise Mallett ve arkadaşları (2007), tarafından geliştirilen, Demir (2022) tarafından Türkçeye uyarlanan "Sporda Motivasyon Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcıların yaşam doyumu ile motivasyonun çeşitli boyutları arasında, özellikle özdeşleşmiş düzenleme, dışsal düzenleme ve sporda motivasyonun yaşam doyumu üzerinde pozitif etkileri olduğu, ancak sporda motivasyonun toplam puanının yaşam doyumu üzerinde negatif bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet ve gelir durumu değişkenleri ile sporda motivasyon ve yaşam doyumu arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemişken, yaş değişkeninde motivasyonsuzluk boyutunda anlamlı farklılaşma saptanmış ve düzenli spor yapan katılımcıların lehine anlamlı farklılaşmalar gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

motivasyon, öğrenci, spor, yaşam doyumu

Kaynakça

• Abreu, S., Santos, R., Moreira, C., Santos, P.C., Mota, J. & Moreira, P. (2013). Food Consumption, Physical Activity And Socio-Economic Status Related To BMI, Waist Circumference And Waist-To-Height Ratio İn Adolescents. Public Health Nutrition: 17(8), 1834–1849
• Ana-Maria, V. (2015). Study on promoting quality of life through physical exercise. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 180, 1439–1443.
• Antunes, H., Rodrigues, A., Sabino, B., Alves, R., Correia, A. L., & Lopes, H. (2024). The effect of motivation on physical activity among middle and high school students. Sports, 12(6), 154.
• Aydın, A. (2001). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi, Alfa Yayınları, İstanbul, s. 144.
• Aydıner, B.B. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının genel öz yeterlik yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Başar, ve Sarı (2018). Düzenli Egzersizin Depresyon, Mutluluk ve Psikolojik İyi Oluş Üzerine Etkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (3) , 25-34.
• Bauman, A.E., Reis, R., Sallis, J.F., Wells, J., Loos, R., & Martin, B. (2012). Correlates of physical activity: Why are some people physically active and others not? The Lancet, 380(9838), 258–271.
• Belli, E., Bedir, F., & Turan, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin spora yönelik tutumlari ile yaşam doyumlari arasindaki ilişkinin incelenmesi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9), 89-103.
• Boz, E., Kul, M., & Çetintaş, Y. (2024). Milli Takım Düzeyindeki Bedensel Engelli Para-Karate Sporcularının Spora Katılım Motivasyonları ile Yaşam Kalite ve Yaşam Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(1), 59-69
• Buckworth, J., Lee, R.E., Regan, G., Schneider, L.K., & Diclemente, C.C. (2007). Decomposing intrinsic and extrinsic motivation for exercise: Application to stages of motivational readiness. Psychology of Sport and Exercise, 8(4), 441–461.
• Burlui, R.M., & Moisescu, P.C. (2021). The role of physical education in well-being and school performance of pupils. Ştiinţa Culturii Fizice, 2, 149–157.
• Cecchini, J.A., González, C., Carmona, A.M., & Contreras, O. (2004). Relaciones entre clima motivacional, la orientación de meta, la motivación intrínseca, la autoconfianza, la ansiedad y el estado de ánimo en jóvenes deportistas. Psicothema, 16(1), 104–109.
• Çakır, E. (2019). Lise öğrencilerinin fiziksel aktiviteye katılım motivasyonları ile vücut kitle indeksi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(1-A), 30-39.
• Çolak, H., & Ünal, H. (2020). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinde Yaşam Doyumu Ve Umutsuzluğun Madde Kullanma Eğilimine Etkisinin Araştırılması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi (7), 344-357. https://doi.org/10.21733/ibad.685268
• Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin türkçe’ye uyarlanmasi: geçerlik ve güvenirlik çalişmasi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59).
• Demir, H. (2022). Sporda Motivasyon Ölçeğinin Geçerlik Ve Güvenirliği: Türkçe Uyarlama Çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(4), 56-68.
• Dolu, N., Bahür, S., Demirer, F., Kulak, E., & Çam, A. (2016). Fiziksel aktivitenin kognitif fonksiyonlar üzerine etkisi. İzmir Üniversitesi Tıp Dergisi, D(5).
• Ermiş, S.A., & Dereceli, E. (2023). Sporda İmgeleme ve Güdülenme. Spor Bilimleri Alanında Güncel Yaklaşımlar-II, 65.
• Eroğlu, E. (2011). Örgütlerde iletişim kalitesini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 137–149.
• European Commission. (2007). White Paper on Sport. Commission of the European Communities: Brussels, Belgium. Retrieved from http://ec.europa.eu/sport/documents/wp_on_sport_en.pdf (Accessed on 4 March 2021).
• Güvendi, B., & Serin, H. (2019). Sınıf öğretmenliği adaylarının oyun ve fiziksel etkinlikler dersine yönelik tutumları ile fiziksel aktiviteye katılım motivasyonlarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1957-1968.
• Harvey, S.B. ,Øverland, S., Hatch, S. L., Wessely, S. , Mykletun, A., & Hotopf, M. (2017). Exercise and the prevention of depression: results of the HUNT Cohort Study. AmericanJournal of Psychiatry, 175(1), 28-36.
• Ivanović, M., & Ivanović, U. (2018). Gender differences during adolescence in the motives for physical exercise, depression, anxiety, and stress. EQOL Journal, 10(1), 17–27.
• Kaman, M.B., Gündüz, N., & Gevat, C. (2017). Tenis sporcularının spora katılım motivasyonlarının incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 15(2), 65-72.
• Karademir, Y. (2021). Halk oyuncularında grup sargınlığı ve algılanan motivasyonel iklim. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(45), 445-465.
• Khazaee‐pool, M.,Sadeghi, R., Majlessi, F., & Rahimi Foroushani, A. (2015). Effects of physical exercise programme on happiness among older people. Journal of psychiatric and Mental health nursing, 22(1), 47-57.
• Li, X., & Lu, H. (2022). The effect of the subjective social status on well-being: mediating role of balancing time perspective. Chin. J. Clin. Psychol. 30, 116–120.
• Molina-García, J., Castillo, I., & Pablos, C. (2007). Bienestar psicológico y práctica deportiva en universitarios. European Journal of Human Movement, 18, 79–91.
• Morris, T., & Roychowdhury, D. (2020). Physical activity for health and wellbeing: The role of motives for participation. Health Psychology Report, 8(4), 391–407.
• Navarro, J., Escobar, P., Miragall, M., Cebolla, A., & Baños, R. M. (2020). Adolescent motivation toward physical exercise: The role of sex, age, enjoyment, and anxiety. Psychological Reports, 124(3), 1049–1069.
• Özkara, A.B., Kalkavan, A., Çavdar, S. (2015). Spor bilimleri alanında eğitim alan üniversite öğrencilerinin yaşam doyum düzeylerinin araştırılması. International Journal of Science Culture and Sport, 3, 336-346.
• Özkurt, B. ve Küçükibiş, Hf. (2024). 12-18 Yaş Aralığındaki Öğrencilerin Fiziksel Aktiviteye Katılım Motivasyonları Ve Mutluluk Düzeylerinin İncelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 27-37.
• Parlak, N. (2023). Amatör futbolcularda zihinsel antrenmanın zihinsel dayanıklılığa etkisinin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 83-100.
• Proctor, C., Linley, P. A., Maltby, J., & Port, G. (2017). Life satisfaction. Encyclopedia of Adolescence, 2(1), 2165-2176.
• Sevinç, K., & Kapçak, V. (2021). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Spora Katılım Motivasyonlarının ve Öz Yeterlik Düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 3(2), 68-78. https://doi.org/10.51538/intjourexerpsyc.1038957
• Şen, M. (2018). Ortaokul ve lise öğrencilerinin spora katılım motivasyonunun incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Villaquiran, A.F., Cuero, P., Ceron, G.M., Ordoñez, A., & Jácome, S. (2020). Características antropométricas, hábitos nutricionales, actividad física y consumo de alcohol en estudiantes universitarios. Salud UIS, 52(2), 111–120.
• Warburton, D.E.R., & Bredin, S.S. (2016). Reflections on physical activity and health: What should we recommend? Canadian Journal of Cardiology, 32(4), 495–504.
• Warburton, D.E.R., Taunton, J., Bredin, S.S.D., & Isserow, S. H. (2016). The risk-benefit paradox of exercise. British Columbia Medical Journal, 58(4), 210–218.
• Warburton, D.E.R., Whitney-Nicol, C., & Bredin, S.S.D. (2006). Health benefits of physical activity: The evidence. Canadian Medical Association Journal, 174(6), 801–809.
• Weiss, M.R., & Petlichkoff, L.M. (1989). Children’s motivation for participation in and withdrawal from sport: Identifying the missing links. Pediatric Exercise Science, 1(3), 195-211.
• Yıldırım, Y. (2019). Egzersiz yapan ve yapmayan üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite ile yaşam doyum düzeyleri arasındaki ilişki (Master's thesis, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi).