Altın bir para birimi ve en değerli madenlerdendir. Eşyaların bir semeni olarak yaratılmıştır. En eski çağlardan günümüze kadar kıymetini ve değerini korumuştur. Altın, devletlerin iktisadının temelini ve devlet bankalarının varlıklarının dayanağını oluşturmaktadır. O, değeri sürekli olarak artan bir metadır. İslam hukuku altınla muameleye özgü birçok hüküm ortaya koymuştur. Altın kendi cinsi ile mübadele edildiğinde fazlalığın haram olduğu ribevî mallardandır. Fakat süs eşyası olarak işlenmesi altını ribevî mal olmaktan çıkarır mı? İşlenmiş altının, fakihlerin para mı yoksa ticaret eşyası mı veya senet mi olduğu hususunda ihtilaf ettikleri günümüz kağıt paralar karşılığında satılması câiz midir? Çünkü o paralar haddi zatında bir para birimi, ticaret eşyası veya senettir. Buna ek olarak piyasa çevrelerinde işlem gören paraların, işlenmiş altınla vadeli ve taksitli mübadelesinin hükmü nedir? Fakihlerin -hakkında birçok hadisin varit olduğu- aralarında altının da bulunduğu altı sınıfın ribâ olduğundan haram olduğu hususunda ittifak etmişlerdir. Bunlar altı ribevî mal olarak adlandı- rılmakta ve aralarında illet birliği olan başka mallar bunlara kıyas edilmektedir. Âlimler bu malların illeti konusunda ihtilaf etmişlerdir. Keza fakihler işlenmiş altının ribevî mal olup olmadığı, kendi cinsi ile mübadele edildiğinde ribevî mallar için geçerli olan hemen teslim-tesellüm etme (kabz), eşitlik (mümaselet) ve peşin (hulul) şartlarının geçerli olup olmadığı konusunda ihtilaf etmişlerdir. Aynı şekilde muasır fakihler, kağıt paraların keyfiyeti konusunda ihtilafa düşmüşlerdir. Kağıt paralarda ribânın gerçekleşip gerçekleşmediği, altın ve gümüşteki ribâ illetinin kağıt paralar için geçerli olup olmadığı bu hususlardan bazılardır. Konumuzun esasını teşkil eden altının vadeli veya taksitle satılmasının hükmüne ulaşmak için bu hususlar incelenmiş ve hükümleri ele alınmıştır.
الذ ُ هب عملة نقدية ومعدن من أنفس المعادن، خلق ليكون ثمناً للأشياء، حافظ على قيمته منذ أقدم العصور إلى وقتنا الحاضر، وهو أساس اقتصاد ٍ الدول، ومرتكز أرصدة بنوكها، فهو مال نام ّ ، خصته الشريعة الإسلامية بأحكام كثيرة في التعامل به، فهو من الأموال الربوية التي يحرم التفاضل به عند تبادله بجنسه، ولكن بسبب صنعته حلياً هل يتغير صفته ويخرجه عن كونه مالاً ربوياً؟ وهل يصح بيعه بالأوراق النقدية المعاصرة التي اختلف الفقهاء في حقيقتها لكونها عملة بحد ذاتها أو بأنها عروض أو سندات؟ وبالتالي ما هو حكم ما يجري في كثير من أوساط أسواق العملات ببيع الذهب المصوغ مؤجلاً أو بالتقسيط؟ مع العلم أن من الأصول التي اتفق الفقهاء عليها حرمة الربا في الأصناف الستة -والذهب منها- التي وردت ّ فيها أحاديث كثيرة، وتسمى الأموال الربوية الستة، ويقاس عليها غيرها مما ً تشاركها في علتها، ولكنهم اختلفوا في علة حرمة الربا فيها، واختلفوا أيضا في دخول الذهب المصوغ تحت كونه مالاً ربوياً، وتجري عليه أحكام الربا من اشتراط التقابض والتماثل والحلول عند تبادله بجنسه، وكذلك اختلف الفقهاء المعاصرون في تكييف الأوراق النقدية وهل تجري فيها الربا وتشارك في علة ربا الذهب والفضة أم لا؟ هذه المسائل تم دراستها ومعرفة حكمها، للتوصل إلى ما يُبنى عليها مسألتنا وهي حكم بيع الذهب المصوغ مؤجلاً أو بالتقسيط.
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 3 Sayı: 2 |