In Ibn Khaldun’s Victor and Defeated Dichotomy The Analysis of The Power Relation

Yıl 2023, Sayı: 6, 3 - 24, 20.03.2023

Habib Celaleddin Kartal , Özcan Güngör

https://doi.org/10.5281/zenodo.7753192

Öz

In this article, consequences of the winning and losing the struggle between the societies that entered the power struggle are discussed for both societies based on Ibn Khaldun’s opinions on the reactions of the defeated society. The constant change of victor and defeated in history is related to the concept of power itself. It is stated that the constant change of power in the process also changes the powerful. As a result of the power struggle that has been progressing in almost every century throughout history, two different societies called "victor and defeated" have emerged. This dual structure that emerged based on power, has also been affected by the phenomenon of "power delusion", another product of power. In this way, the history has become a scene where the trio of power struggle, power transformation and power delusion are repeated. According to Ibn Khaldun, the defeated society develops three types of reactions under the power struggle that has existed throughout history. The defeated either believes that the power holder has reached the perfection and serves the power because of his deception of soul or explains the reason of his defeat with the culture and religion of the power holder. As a third option he gives up -throws in the towel- on everything with the laziness and learned helplessness revealed by the defeat. It is seen that this situation is an important criterion about each state, which will battle for power struggle, taking the risk of being defeated, how to base the rebirth on what point and what method should be followed for the key of liberty. In this article, the problem is analyzed by making indirect observations in the macro context, scanning and examining a sufficient number of resources.

Anahtar Kelimeler

The Sociology of Religion, The Power Struggle, Ibn Khaldun, Power Delusion, Culture

İbn Haldun’un Galip-Mağlup Dikotomisinde Güç İlişkisinin Sosyolojik Analizi

Öz

Bu makalede, İbn Haldun’un mağlup toplumun tepkileri ile ilgili görüşleri temelinde, güç mücadelesine giren toplumlar arasında mücadeleyi kazanmanın ve kaybetmenin her iki toplum açısından ortaya çıkardığı sonuçlar ele alınmaktadır. Galip ve mağlubun tarih içindeki sürekli değişimi ile güç kavramının bizzat kendisi arasında ilişki kurulmuştur. Gücün süreç içerisindeki sürekli değişiminin, güçlüyü de değiştirdiği ifade edilmiştir. Tarih boyunca hemen her asırda devam eden güç mücadelesinin bir sonucu olarak “galip ve mağlup” diye adlandırılan iki farklı toplum ortaya çıkmıştır. Güce bağlı olarak ortaya çıkan bu ikili yapı aynı şekilde yine gücün bir ürünü olan “Güç Yanılgısı” olgusundan da etkilenmiştir. Böylece tarih; güç mücadelesi, güç dönüşümü ve güç yanılgısı üçlüsünün tekrar ettiği bir sahne haline gelmiştir. İbn Haldun’a göre tarih boyunca var olan güç mücadelesi sürecinde mağlup toplum üç tür tepki geliştirmektedir. Mücadelenin mağlubu ya güçlünün kemal mertebesinde olduğuna inanıp nefsinin aldanışı sonucu güce hizmet etmekte ya mağlubiyetinin sebebini güçlünün kültür ve diniyle açıklamakta ya da mağlubiyetin ortaya çıkardığı miskinlik ve öğrenilmiş çaresizlikle her konuda mücadele etmeyi bırakmaktadır. Bu durumun, güç mücadelesine girecek her bir devletin mağlup olmayı da göze alarak yeniden doğuşu hangi noktaya dayandırması ve kurtuluş çözümleri konusunda nasıl bir metot izlemesi gerektiği konusunda önemli bir kriter olduğu görülmektedir. Çalışmada, makro bağlamda dolaylı gözlem yapılarak ulaşılabilen miktarda kaynak taranıp incelenerek problem analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Güç Mücadelesi, İbn Haldun, Güç Yanılgısı, Kültür

Kaynakça

• Ağar, Abdullah. Işid ve Irak. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2015.
• Altındal, Aytunç. Kültür Emperyalizmi. İstanbul: Destek Yayınları, 2018.
• Aydın, Cemil. “Türk Bilim Tarih Yazımında Zihniyet Din ve Bilim İlişkisi:
• Osmanlı Örneği”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 2, no. 4 (2004): 29-44.
• Bachrach, Peter and Morton S. Baratz. “Two Faces Of Power”. The American Political Science Review 56, no. 4 (1962): 947-952.
• Bayrak, Sabahat. “Yönetimde Bir İhmal Konusu Olarak Güç ve Güç Yönetimi- II”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 6, no. 1 (2001): 23-42.
• Bey, Koçi. Koçi Bey Risalesi. çev. Yılmaz Kurt. Ankara: Akçağ Yayınları, 2018. Bozdağlıoğlu, Yücel ve Çınar Özen. “Liberalizmden Neoliberalizme Güç
• Olgusu ve Sistemik Bağımlılık”. Uluslararası İlişkiler Dergisi 1, no. 4 (2004): 59-79.
• Burke, Peter. Bilginin Toplumsal Tarihi-I. çev. Mete Tuncay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2001.
• Burke, Peter ve Roy Porter. Dilin Toplumsal Tarihi. çev. Kadriye Göksel. İzmir: Islık Yayınları, 2021.
• Bülbül, Halit. Tarihin Süzgecinde Çağlar Boyu Din Kavgaları. İstanbul: Doğu Kitabevi, 2014.
• Cebeci, Suat. “Milli Kimlik Bağlamında Din-Kültür İlişkisi”. Akademik İncelemeler Dergisi 3, no. 2 (2008): 1-11.
• Demir, Ramazan. “Mukaddime Adlı Eseri Çerçevesinde İbn Haldun’un Dil Teorisi”. Usul İslam Araştırmaları 11, no. 11 (2009): 95-116.
• Doğan, Sait. “Nüfus Hareketleri ve Sosyal Değişme”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi 49 (2005): 660-675.
• Erten, Murat. “Mağlubun Galibi Taklit Etmesi İbn Haldun’un Gözünden Endülüs, Osmanlı ve Cumhuriyet Bağlamında Bir Değerlendirme”. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 13, no. 26 (2018): 297-314.
• Eyüboğlu, Osman. “İslam Dünyasının Geri Kalmışlık Sorununa Kurtuluşçu Yaklaşımlar”. Ekev Akademi Dergisi 8, no. 18 (2004): 195-218.
• Gencer, Bedri. “Medeniyet Savaşında Teknoloji”. Birey ve Toplum 2, no. 4 (2012): 7-26.
• Gültekin, Hazerfen. “Türk Dış Politikasında Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Güç Kavramı”. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, 2015.
• Gürsakal, Necmi. Küreselleşme Teknoloji Ağlar ve Güç. Bursa: Dora Basım- Dağıtım Ltd. Şti, 2018.
• Haşim, Ahmet. Bize Göre ve Bir Seyahatin Notları. İstanbul: Karbon Kitaplar, 2018.
• Hameed Anes Hassan. “The Problems Of Power’s Definitions İnternational Relations”. ANKASAM Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi 2, no. 2 (2018): 219-248.
• Kabaklı, Ahmet. Kültür Emperyalizmi. İstanbul: Türk Edebiyat Vakfı Yayınları, 2014.
• Kalaycı İrfan ve Barış Aytekin. “Çağımız İslam Dünyasında Yaşanan Dinsel ve Sosyo-Ekonomik Sorunlar Teşhis Boyutu”. Avrasya Etüdleri 49, no. 1 (2016): 153-182.
• Kalın, İbrahim. Açık Ufuk İyi Doğru ve Güzel Düşünmek Üzerine. İstanbul: İnsan Yayınları, 2021.
• Kemikkıran, Nurcan. “Güç Mesafesi Yüksekse Eşitsizlik mi İstenir”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 70, no. 2 (2015): 317-344.
• Kaya, Sezgin ve Agil Mammadzade. “Çin’in Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleriyle İlişkilerinin Akıllı Güç Kavramı Bağlamında Analizi”. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi 2, no. 1 (2019): 37-55.
• Kaygusuz, İbrahim. “Türkiye’de Sağ Taban ile Sağ Siyaset Arasında Kurulan İlişki Biçimleri”. USOBED Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 5, no. 2 (2021): 164-188.
• Köni Hasan. Kaos Batı Hakimiyetinin Çöküşü. İstanbul: Wizart Edutainment, 2016.
• Macit, Nadim “Soğuk Savaş Sonrası Rusya’da Ulusal İdeolojinin Oluşumu Din ve Diplomasi”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 10, no. 2 (2010): 97-121.
• Manfredi-Sanchez, Juan L. “Globalization and Power: The Consolidation Of International Communication As A Discipline. Review Article”. El Profesional De La İnformacion 29, no.1 (2020): erişim 12.12.2020, http://doi.org/10.3145/epi.2020.ene.11.
• Meriç, Cemil. Kültürden İrfana. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
• Nye, Joseph S. Yumuşak Güç Dünya Siyasetinde Başarının Araçları. çev. Reyhan İnan Aydın. Ankara: BB101 Yayınları, 2017.
• Onat, Hasan. İslam Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği. İstanbul: Endülüs Yayınları, 2019.
• Öngel, Volkan ve Gülşah Çelik Gençer. Sosyal Bilimler Perspektifinde Güç-II. Ankara: Gazi Kitabevi, 2020.
• Özdemir, Haluk. “Uluslararası İlişkilerde Güç: Çok Boyutlu Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 63, no. 3 (2008): 113-144. Özel Cengiz, “Yumuşak Güce Bütünsel Bakış”, Güvenlik Bilimleri Dergisi 7, no. 1 (2018): 1-27.
• Sağlam, Halil. “Sinekli Bakkal ve Üç İstanbul Romanlarında Din ve İnanç Krizi”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi 8 (2019): 145-166.
• Sağlam, Zeliha. “Güç Kavramı ve Ortadoğu’da Değişen Dengeler Üzerinden Güç Okuması”. (2014): erişim 10.09.2018, https://insamer.com/tr/guc- kavrami-ve-ortadoguda-degisen-dengeler-uzerinden-guc- okumasi_43.html.
• Said, Edward W. Şarkiyatçılık Batı’nın Şark Anlayışları. çev. Berna Ülner. İstanbul: Metis Yayınları, 2003.
• Sancak, Kadir. Uluslararası İlişkilerde Güç Kavramı ve Yumuşak Güç. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2016.
• Şahin, Mehmet. Din-Dış Politika İlişkisi Örneği. Ankara: Barış Kitap, 2016. Tatar, Burhanettin. “Formasyon-Deformasyon-Transformasyon Diyalektiği Olarak Şiddet Bağlamında Din Dili”. ed. Faruk Sancar. Din ve Şiddet. Ankara: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yayınları, 2016.
• Toynbee, Arnold J. ve Kenneth P. Kirkwood. Türkiye İmparatorluktan Cumhuriyete Geçiş Serüveni. çev. Hülya Karaca. İstanbul: Birey Yayıncılık, 2003.
• Turan Yıldız, Esra. “Türk İslam Düşünce Sisteminde İbn Haldun’un Devlet Nazariyesi”. Atatürk İletişim Dergisi 9, no. 9 (2015): 201-202.
• Uludağ, Süleyman. İbn Haldun Mukaddime. İstanbul: Dergah Yayınları, 2017. Volkan, Vamık D. Körü Körüne İnanç Kriz ve Terör Dönemlerinde Geniş Gruplar ve Liderleri. çev. Özgür Karaçam. İstanbul: Okyanus Yayınları, 2012.
• Yılmaz, Muzaffer E. “Westphalia’dan Günümüze Savaş”. Uluslararası İlişkiler Dergisi 4, no. 14 (2007): 17-38.