Modern Dönemde Seyyid Ahmed Han ve Fazlur Rahman’a Göre Ahkâmın Değişmesi

Yıl 2022, Sayı: 5, 185 - 211, 20.09.2022

Fatma Özkan

https://doi.org/10.5281/zenodo.7090843

Öz

Kur’an-ı Kerim, İslâm dininin ana kaynağı olması itibariyle her dönemde ona inanan insanların hayatına yön vermek amacıyla anlaşılmak durumundadır. Bu anlama ve anlamlandırma çabası Müslümanlar arasında metot ve tarz farklılığını da beraberinde getirmiştir. Kur’ân’ın, özellikle sosyal alana nüfuz eden ahkâm ayetlerinin, modern zamanda uygulanabilirliği sorunu, Müslümanların yüz yüze geldiği bir problemdir. Bu konunun anlaşılabilmesi için öncelikli olarak Müslümanları bu noktaya getiren fikrî zeminin incelenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada öncelikli olarak bu konuya değinilecek sonrasında da ahkâmın değişmesi ve bu değişmenin sınırları ele alınacaktır. Değişmenin sınırları ele alınırken de konu İslam hukuku açısından kısaca incelenecektir. Akabinde, ahkâmın değiştirilmesi ve bu değişim alanının geniş tutulması gerektiğini söyleyenlerin, düşüncelerini Hz. Ömer'in gerçekleştirdiği uygulamalara dayandırmaları nedeniyle Hz. Ömer'in konuyla en çok ilişkili olan uygulamaları incelenecektir. Çalışmanın konusunun çok geniş kapsamlı olması itibariyle ve klasik dönemde; ahkâmın değişmesinin günümüzdeki kadar zihinleri meşgul etmediği gerçeğinden yola çıkarak, ahkâmın değişmesinden yana tavır ortaya koyan Seyyid Ahmed Han ve Fazlur Rahman’ın konu ile görüşleri incelenerek çalışma sonlandırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Hukuku, Ahkamın Değişmesi, Usul, Halife Ömer, Seyyid Ahmed Han, Fazlur Rahman

Change of Ahkam According to Sayyid Ahmed Khan and Fazlur Rahman in Modern Times

Öz

As the Qur'an is the main source of Islam, it must be understood guide the people life’s who believe in it in every period. The effort to understand and make sense of Qur'an has brought with it the difference of method and style among Muslims. The problem of the applicability of the Qur'an in modern times, especially the applicability of the verses that penetrate the social sphere, is a problem that Muslims face. In order to understand this issue, first of all, it is necessary to examine the intellectual ground that brought Muslims to this point. Therefore, in this study, this subject will be mentioned primarily, and then the change in the ahkam and the limits of this change will be discussed.During this discussion, the subject will be briefly examined in terms of Islamic law. Afterwards, the most associated applications of Hz. Umar on the subject will be examined because those who say that change of ahkam is necessary and keep this field of change wide, base their thoughts on practices executed by Hz. Umar. Since the subject of the study is wide-ranging and based on the fact that the change of ahkam, did not occupy the minds in the classical period as much as today; the study will be concluded by examining the views of Sayyid Ahmed Khan and Fazlur Rahman who have an attitude in favoring opinions on changing ahkam.

Anahtar Kelimeler

Islamic law, Changing Ahkam, Method, Caliph Umar, Sayyid Ahmed Khan, Fazlur Rahman.

Kaynakça

• Ahmed, Aziz Hindistan Ve Pakistan’da Modernizm ve İslam. çev. Ahmet Küskün. İstanbul: Yöneliş Yayınları,1990.
• Ali Haydar. Dürerü’l-hükkâm. Beyrut: Dâru Alemi'l-Kütüb,1423/2003. Askalâni, İbn Hacer. Buluğu’l Merâm. thk. Mahir Yasin el-Fecl. Riyad: Dar’ul- Kabas,2014.
• Asrar, N. Ahmet. “Hind-Pakistan Uyuşmazlığının Menşe’leri ve Bangladeş’in Doğuşunun Tarihçesi”. İslâm Tetkikleri Enstitüsü Dergisi 6, no. 1- 2(1975):47-83.
• Baljon, J.M.S. The Reforms And Religious Ideas Of Seyyid Ahmed Khan. Lahore: Orientalia,1958.
• Bardakoğlu, Ali. “İkrah”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 22: 30-37. İstanbul: TDV Yayınları,2000.
• Bardakoğlu, Ali. ”Hırsızlık”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 17: 384- 396.İstanbul: TDV Yayınları,1998.
• Bardakoğlu, Ali.“Hapis”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16: 54- 64.İstanbul: TDV Yayınları,1997.
• Birışık, Abdülhamit. Hind AltKıtası Düşünce ve Tefsir Ekolleri. İstanbul: İnsan Yayınları, 2001.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b.Râzî . Aḥkâmü’l-Ḳurʾân. thk. Muhammed Sâdık Kamhâvî. Beyrut: Dâru İhyâi’l Kütübi’l Arabiyye- Müessesetü et-Tarihu’lArabî,1412/1992.
• Çetiner, Bedrettin.”Ahkâmu’l-Kur’ân”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 1: 551-552. İstanbul: TDV Yayınları,1988.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. es-Sicistânî. Sünen-i Ebî Dâvud. thk. Şuayb Arnavut, Muhammed Kâmil Kara Belelî. Beyrut: Darü’r-Risaletü’l- Alemiyye, 1430/2009.
• Erdoğan, Mehmet. İslâm Hukukunda Ahkâmın Değişmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları,2016.
• Fazlur Rahman Tarih Boyunca İslâmî Metedoloji Sorunu. çev. Salih Akdemir. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009.
• Fazlur Rahman. Ana Konularıyla Kur’ân. çev. Alparslan Açıkgenç. Ankara: Ankara Okulu Yayınları,2016.
• Fazlur Rahman. İslâm. çev. Mehmet Dağ, Mehmet Aydın. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2012.
• Görgün, Tahsin. Anlam ve Yorum. İstanbul: Külliyat Yayınları, 2016.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn. el-Muḳni, thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî-Abdulfettâh Elhilu. Riyad: Darû Aleme’l- Kütüb,1417/1997.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn. el-Furûḳ. b.y.: Vizaratü’l Evkâfi’s- Suûdiyye,1431/2010.
• Kavak, Özgür.”Modernizmin Dönüştürücü Etkisi: Seyyid Ahmed Han ve Ahkâmın Dünyevileşmesi” .Dîvân: İlmî Araştırmalar 8, no.14(2003):137- 164.
• Kettânî, Muhammed Abdülhay. et-Terâtîbü’l-idâriyye. thk. Abdullah el-Halidî. Beyrut: Dâru’l Erkâm,1416/1996.
• Kevserî, Muhammed Zâhid. Maḳâlâtü’l-Kevs̱erî. Kahire: Mektebetü't- Tevfikiyye, ts.
• Köse, Saffet. ”Hz. Ömer’in Bazı Uygulamaları Bağlamında Ahkâmın Değişmesi Tartışmalarına Bir Bakış”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, no.7 (2006):13-50.
• Kur’ân Yolu. Erişim 16 Ağustos 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Kur’ân Yolu. Erişim 17 Haziran 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Kur’ân Yolu. Erişim 19 Haziran 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Medkûr, Muhammed Sellâm. Medhal el-Fıkhu’ul-İslâmî. Kahire: ed-Dâru’l- Kavmiyyeti li’t Tibâati ve’n-Neşr,1384/1964.
• Mevdudî, Ebu’l A’lâ. Tefhimu’l Kur’ân. İstanbul: İnsan Yayınları, 2005.
• Müslim, Ebû’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc. Sahîh-i Müslim. thk. Nazar b. Muhammed Ebû Kuteybe. Riyad: Dâru-t-Tayyibe,1427/2006.
• Öz, Mustafa.”Ahmed Han”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.2: 73- 75.İstanbul: TDV Yayınları, 1989.
• Özdemir, İbrahim. “Ahkâmın Değişmesi ’ne Farklı Bir Yaklaşım”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, no.47 (2014): 19-42.
• Özsoy, İsmail. ”Faiz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 12: 110-126. İstanbul: TDV Yayınları,1995.
• Serahsî, Ebû Bekr Muhammed. el-Mebsût. tsh. Halil Meys. Beyrut: Dar’ul – Ma'rife, 1989.
• Şelebî, Mustafa. Ta'lîlü'l-Ahkâm. b.y.: Ezher 1947.
• Yıldırım, Mustafa. Mecelle’nin Küllî Kâideleri. İzmir: İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2009.