Haccın Günahlara Kefaret Oluşuna Dair Hadisin Sened Ve Metin Açisindan Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Sayı: 1, 139 - 167, 31.12.2021

Ekrem Avcı

Öz

Çalışmada Ebu Hüreyre (r.a) kanalıyla gelen “Kötü söz söylemeden ve büyük günah işlemeden hacceden kimse, annesinden doğduğu gündeki gibi günahsız olarak (evine) döner” hadisi sened ve metin yönünden ele alınmıştır. Bu bağlamda konuyla ilgili hadislerin varyantları bir araya getirilerek isnâdı sıhhat yönünden araştırılmış, metni de gerek Kur’an âyetleri, gerekse diğer sahîh hadisler ışığında anlamaya çalışılmıştır. Makalenin giriş bölümünde hadîsin kaynakları ve rivâyet tarikleri tespit edilmiş, birinci başlıkta rivayetin isnâd analizleri yapılmış ve ikinci başlıkta da metin analizi yapılarak çalışma tamamlanmıştır. Araştırma sonucunda Ahmed b. Hanbel’in isnâd zincirinde yer alan Hüşeym b. Beşîr’in ‘tedlîs’ ile meşhûr olması nedeniyle bu rivâyetin sahîh olmadığı kanaatine varılmıştır. Humeydî ve İshâk b. Râhûye’nin ortak râvîsi olan Süfyân b. Uyeyne hakkında da ‘tedlîs’ yaptığı söylenmiş olsa da bu konudaki tüm bilgilere bakıldığında herhangi bir zayıf râvîyi gizleme düşüncesinden kaynaklanmadığı anlaşılmıştır. Bu iki râvînin haricinde tüm isnâdlar muttasıl, râvîler sika ve isnâdların sahih olduğu görülmüştür. Hadîse metin açısından baktığımızda da Kur’an âyetlerine veya diğer sahîh hadîslere gerek lafzen gerekse ma’nen çelişmediği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hac, Günah, Bağışlanma, Hadîs, Rivâyet

Isnad and Text Analysis of a Hadith About Hajj

Öz

In our study, the analysis of the hadith, "A person who makes a pilgrimage without saying bad words and committing a major sin, returns home from his mother as sinless as on the day he was born" is discussed in terms of the script and text. In this context, by bringing together various variants related to the subject, the isnād of the hadiths has been researched in terms of authenticity, and the text has been tried to be understood in the light of both the Qur'anic verses and other authentic hadiths. In the introductory part of our article, the sources of the hadith and the narrations were determined, the isnād analyzes of the hadiths were made in the first part, and the study was completed by making the text analysis in the second part. According to the result of our research, Ahmed b. Hanbel Hüseym b. Bashir is famous for his 'tadlis', it has been concluded that this narration is not authentic. Humaydi and Ishaq b. Rahuye's common narrator, Sufyan b. Although it was said that he did 'tadlis' about Uyeyna, when all the information on this subject was examined, it was understood that it was not due to the idea of hiding any weak narrators. Except for these two narrators, it has been seen that all isnāds are muttasil, the narrators sika and isnāds are sound. When we look at the hadith in terms of text, it has been concluded that it does not contradict the verses of the Qur'an or other authentic hadiths, both literally and spiritually.

Anahtar Kelimeler

Hajj, Sin, Forgiveness, Hadith, Riwaya

Kaynakça

• Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, 4. Cild, el-Meclisü’l-İlmi, 1403.
• Ahmed b. Hanbel, Müsned, mhk. Şuayb el-Arnavud, 4.Cild, Müessesetü’r-Risale, 2001.
• Alâî, Ebû Saîd Salâhuddîn Halîl b. Keykeldî, Camiu’t-Tahsil fi Ahkami’l-Merasil, 1.Cild, Beyrut, Alemü’l-Kütüb, 1407/1986
• Asar, Muhammet Ali. “Yorum- Bağlam İlişkisi Bakımından Hutbelerde Hadis Kullanımı”, Bilimname, XLI, 2020/1, 603-632.
• Buḫârî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsmâʿîl. Ṡaḥîḥu’l-İmâm el-Buḫârî el-musemmâ el-Câmiʿu’l-Musnedu’ṡ-Ṡaḥîḥu’l-Muḫtaṡar. Nşr. Muḥammed Zuheyr b. Nâṡır en-Nâṡır. Beyrut: Dâru Ṭavḳi’n-Necât, 1422.
• Cüzcani, Ebu Osman b. Said b. Mansur b. Şu’be, et-Tefsiru min Süneni Said b. Mansur, 1.Cil, Daru’s-Samii li’n-Neşri ve’t-Tevzi’, 1417/1997.
• Ebû Dâvûd et-Tayâlisî, Müsned, 4.Cild, thk. Muhammed Abdulmuhsin, Mısır: Dâru Hicr 1999.
• Ed-Dimeşki, Hayruddin b. Mahmud b. Muhammed, el-A’lam, 3.Cild, Daru’l-İlmi li’l-Melayin, 2002
• El-Ayni, Ebû Muhammed (Ebü’s-Senâ) Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed, Meğani’l-Ahyar fi Şerhi Esami Ricali Meani’l-Asar, 1.Cild, Beyrut, Daru’l-Kütübü’l-İlmiye, 1427/2006.
• El-Bağdadi, Ebu Zekeriya Yahya b. Main, Tarihu İbn Main, 1.Cild, Dımeşk, el-Me’mun-u li’t-Türasil, tsz.
• El-Esbehani, İsmail b. Muhammed b. El-Fadl b. Ali, Siyeru’s-Selefi’s-Salihin li İsmail b. Muhammed el-Esbehani, 1. Cild, Riyad, Daru’r-Rayeti li’n-Neşri ve’t-Tevzi’, tsz.
• El-Eseri, Ekrem b. Muhammed Ziyadetü’l Faluci, el-Mu’cemü’s-Sağir li Rivayeti’l-İmam İbn Cerir et-Taberi, 1.Cild, Ürdün, ed-Daru’l-Eseriye, tsz.
• El-Mağravi, Ebu Sehl Muhammed b. Abdurrahman, Mevsüatü Mevakıfi’s-Selef fi’l-Akideti ve’l-Menheci ve’t-Terbiye, 3. Cild, Kahire, Mektebetü’l-İslamiye li’n-Neşri ve’t-Tevzi’, tsz.
• El-Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf, Tehzibü’l-Kemal fi Esmai’r-Rical, 2, 22, 30, 34. Cild, Beyrut, Müessesetü’r-Risale, 1400/1980.
• El-Ya’meri, İbrahim b. Ali b. Muhammed İbn Ferhun Burhanüddin, ed Dibacü’l-Mezheb fi Ma’rifeti A’yani Ulemai’l-Mezheb, 2. Cild, Kahire, Daru’t-Türasi li’t-Tab’i ve’n-Neşr, tsz.
• Humeydi, Ebu Bekir b. Abdillah b. Zübeyr, Müsnedü’l-Humeydi, 2. Cild, Dımeşk, Daru’s-Sak, 1996.
• İbn Ebi Hatim, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî, el-Cerh ve’t-Ta’dil, 4. Cild, Beyrut, Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabi, 1271/1952.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî, Takribü’t-Tehzib, 1.Cild, Suriye, Daru’r-Reşid, 1406/1986.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed el-Askalânî, Ta’rifü Ehli’t-Takdis bi Meratibi’l-Mevsufine bi’t-Tedlis, 1.Cild, Umman, Mektebetü’l-Menar, 1403/1983.
• İbn Iraki, Ahmed b. Abdirrahim el-Kürdi, El-Müdellisin, 1.Cild, Daru’l-Vefa, 1415/1995.
• İbn İshak, Ahbaru Mekke fi Kadimi’d-Dehri ve Hadisihi, 1. Cild, Beyrut, Daru’l-Hadar, 1414.
• İbn Manzur, Ebu’l-Fazl Cemalüddin Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensari er-Rüveyfii, Muhtasar Tarihi Dımeşk Li’bni Asakir, 29. Cild, Dımeşk, Daru’l Fikr li’t-Tabaati ve’t-Tevzi’i ve’n-Neşr, 1984
• İbn Sa’d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Kâtib el-Hâşimî el-Basrî el-Bağdâdî, et-Tabakatü’l-Kübra, 6. Cild, Beyrut, Daru’s-Sadır, 1968.
• İbn Şahin, Ebû Hafs Ömer b. Ahmed b. Osmân el-Bağdâdî, Tarihu Esmai’s-Sikat, 1. Cild, Kuveyt, Daru’s-Selefiye, 1404/1984.
• İshak b. Rahuye, Müsned-i İshak b. Rahuye, 1. Cild, Medine, Mektebetü’l-İman, 1991.
• Komisyon, Mevsuatü Akvali Ebi’l-Hasen ed-Darakutni fi Ricali’l-Hadisi ve İlelihi, 1. Cild, Beyrut, Alemü’l-Kütübi li’n-Neşri ve’t-Tevzi’, 2001.
• Müslim, Sahih, Fi Fadli’l-Hacci ve’l-Umrati ve Yevmü’l-Arefe, 79.
• Suyuti, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî, Esmaü’l-Müdellisin, 1. Cild, Beyrut, Daru’l Ceyl, tsz.
• Suyuti, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî, Husnü’l-Muhadara fi Tarihi Mısr ve’l-Kahira, 1.Cild, Mısır, Daru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1387/1967.
• Tirmizi, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd), el-Camiu’l-Kebir, Sünen-i Tirmizi, 4. Cild, Beyrut, Daru’l-Ğarbi’l-İslami, 1998.
• Yatkın, Nihat, Hadisi Anlamada Yöntem, İstanbul, Seçil Ofset Matbaacılık, 2013.
• Zehebi, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân b. Kaymâz, Mizanü’l-İ’tidal fi Nakdi’r-Rical, 1. Cild, Beyrut, Daru’l-Ma’rifeti li’t-Tabaati ve’n-Neşr, 1382/1963.
• Zehebi, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân b. Kaymâz, Siyeru A’lami’n-Nübela, 2. Cild, Beyrut, Müessesetü’r-Risale, 1405/1985.
• Zehebi, Ebû Abdullâh Muhammed b. Ahmed b. Osmân b. Kaymâz, Tarihu’l İslam ve Vefiyyatü’l-Meşahir ve’l-A’lam, 3. Cild, Beyrut, Daru’l-Ğarbi’l-İslami, 2003.