OBSTACLES TO BELIEVING IN THE QURAN (In the Context of Arrogance and Stubbornness)

Yıl 2025, Sayı: 8, 1 - 23, 30.06.2025

Reşit Özer

https://doi.org/10.61216/darulhadisdergisi.1610678

Öz

Allah Almighty has created man with many positive and negative emotions. These emotions are important elements that direct a person's life, and positive results cannot be achieved without being educated correctly. Emotions should be shaped by belief systems and spiritual values, because a person can only be valuable in the eyes of both Allah and people with educated emotions. However, negative emotions such as arrogance and stubbornness create serious obstacles to faith. Arrogance is a person's tendency to see himself as superior to others, while stubbornness is the tendency to not accept the truth and insist on the wrong. Both emotions harden a person's heart, preventing him from reaching divine truths and faith. The Quran shows negative emotions such as arrogance and stubbornness as the main obstacles to faith. These emotions make it difficult for individuals to see the right path and to have faith. Faith requires the heart to be guided in a pure and open manner. However, arrogance and stubbornness spoil this pure state of a person and prevent him from progressing on the right path. Therefore, overcoming these negative emotions through education can help a person turn to the right path. The teachings of Islam educate individuals’ emotions, allowing emotions such as arrogance and stubbornness to be channeled in a positive direction. This process allows people to achieve peace and happiness both in this world and in the hereafter. Therefore, emotions such as arrogance and stubbornness are important elements emphasized in the Quran as obstacles to faith. When these negative emotions are educated correctly, a person’s spiritual development and progress on the path of faith can be achieved.

Anahtar Kelimeler

Commentary , Quran , Arrogance , Stubbornness , Emotion.

Kur'ân-ı Kerîm'de İman Etmenin Önündeki Engeller (Kibir ve İnat Duygusu Bağlamında)

Öz

Yüce Allah, insanı birçok olumlu ve olumsuz duyguyla yaratmıştır. Bu duygular, insanın hayatına yön veren önemli unsurlardır ve doğru bir şekilde eğitilmeden olumlu sonuçlar elde edilemez. Duygular, inanç sistemleri ve manevi değerlerle şekillendirilmelidir, çünkü insan ancak eğitilmiş duygularıyla hem Allah’ın hem de insanların gözünde değerli olabilir. Ancak kibir ve inat gibi olumsuz duygular, iman etmenin önünde ciddi engeller oluşturur. Kibir, insanın kendisini başkalarından üstün görmesi, inat ise doğruyu kabul etmeyip yanlışta ısrar etme eğilimidir. Her iki duygu da insanın kalbini katılaştırarak, ilahi hakikatlere ve inanca ulaşmasını engeller. Kur’an-ı Kerim, kibir ve inat gibi olumsuz duyguları, iman etmenin önündeki başlıca engeller olarak gösterir. Bu duygular, bireylerin doğru yolu görmesini ve iman etmelerini zorlaştırır. İman, kalbin saf ve açık bir şekilde yönlendirilmesini gerektirir. Ancak kibir ve inat, insanın bu saf halini bozar ve doğru yolda ilerlemesini engeller. Bu nedenle, bu olumsuz duyguların eğitimle aşılması, insanın doğru yola yönelmesine yardımcı olabilir. İslam’ın öğretileri, bireylerin duygularını eğiterek, kibir ve inat gibi duyguların olumlu bir yöne kanalize edilmesini sağlar. Bu süreç, insanın hem dünyada hem de ahirette huzur ve mutluluğa ulaşmasına olanak tanır. Dolayısıyla kibir ve inat gibi duygular, iman etmenin önündeki engeller olarak Kur’an’da vurgulanan önemli unsurlardır. Bu olumsuz duygular, doğru bir şekilde eğitildiğinde insanın manevi gelişimi ve iman yolundaki ilerlemesi sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir , Kur’ân , Kibir , İnat , Duygu.

Kaynakça

• Abdulbakî, Muhammed Fuâd. el-Mu’cemü’l-Müfehres li-Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. 2 Cilt. Mısır: Dâru’l-Kutubi’l-Mısriyye, 1945.
• Alper, Hülya. “Münafık”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 34/564-566. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• Aydın, Hayati. “İd, Ego ve Süper Ego Bağlamında Bilimsel Verilerin Kur’ân’ın İlgili Kavramlarıyla Karşılaştırılması”. Akademik Araştırmalar Dergisi. 5/18, 2003.
• Bayram, Hanife. Hadislerde Kibir ve Tevazu. Amasya: Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâil b. Hammâd el-. es-Sıhâhu Tâcu’l-Luğati ve’s-Sıhâhu’l-Arabiyyeti. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlim, 1987.
• Çağrıcı, Mustafa. “Düşmanlık”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 10/51-53. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Çağrıcı, Mustafa. “İnat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 22/264-265. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Çağrıcı, Mustafa. “Kibir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 25/561-562. Ankara: TDV Yayınları, 2022.
• Çağrıcı, Mustafa. “Küfür”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 26/533-536. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Çağrıcı, Mustafa. “Taassup”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 39/285-286. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Çelebi, İlyas. “Şeytan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi 39/99-101. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Denizer, Nurullah. “Kur’ân’da Di̇nî Şüphe”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 46, 2017.
• Görgülü, Faruk. “Kur’ân’ın Anlaşılmasında İnanç Kaynaklı Engeller”. Diyanet İlmi Dergisi. 59, 2023.
• Gündüzöz, vd., Soner. Kur’ân’dan Öğütler 2. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
• Han, Tekin. Kur’an Işığında Duyguların Eğitimi. Iğdır: Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir b. Muhammed b. Muhammed et-Tâhir et-Tûnisî. et-Tahrir ve’t-Tenvir. Tunus: Dâru’t-Tunusiye, 1984.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el- Ensârî. Lisânü’l-ʿArab. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’s-Sadr, 1988.
• Karaman vd., Hayrettin. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2012.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmiiʿli Aḥkâmi’l-Ḳurʾân. 20 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 2006.
• Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Teʾvîlâtü’l-Kur’an. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2005.
• Mâverdi, Ebu’l-Hasan Ali b. Hubeyd. en-Nuket ve’l-Uyûn. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiye, ts.
• Mevdudi, Ebu’l Â’l’â. Tefhîmü’l-Kur’ân. 7 Cilt. İstanbul: İnsan Yayınları, ts.
• Özer, Reşit. Kur’ân’ı Kerim’de Haset İnanç İlişkisi. Iğdır: Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. Mefâtîḥu’l-Ğayb: et-Tefsirü’l-Kebir. 32 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İhyai’t-Türasi’l-Arabî, 1999.
• Soysaldı, Mehmet. Kur’ân Semantiği Açısından İnançla İlgili Temel Kavramlar. İzmir: Çağlayan Yayınları, 1997.
• Şevkânî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ali b. Muhammed. Fethu’l-Kâdir. Beyrut: Dâru’l-Kelami’l-Tayyib, ts.
• Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Te’vili Âyi’l-Kur’ân. 26 Cilt. Kahire: Daru’l-Hicr, 2001.
• Tan, Zeki. Kur’ân-i Kerim’de Helâk-Ahlak İlişkisi. İstanbul: Ark Kitapları, 2024.
• Türcan, Galip. Kur’ân’da Ahiret İnancı. Ankara: Aziz Andaç Yayınları, 2006.
• Ulutürk, Veli. “Kur’ân-ı Kerîm’e Göre İnkâr ve İnkâr Amilleri”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 7, 1987.
• Uzun, Nihat. “Ayetlerin Esas Anlamının Tespitiyle İlgili Önemli Bir Konu: Kur’ân’ın Nüzul Dönemi Muhatapları”. Tefsir Araştırmaları Dergisi, 4/2, 2020.
• Yazçiçek, Ramazan. Haset. İstanbul: Ekin Yayınları, 2014.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. 10 Cilt. İstanbul: Huzur Yayınevi, ts.
• Yurt, Mehmet Emin. “Kur’ân’da Haset Kavramı”. Şakiyat İlmi Araştırmalar Dergisi. 10/3, 2018.
• Zebidî, Ebû Feyz Muhammed el-Murteza ez-. Tâcü’l- Arü’s Min Cevâhirü’l Kâmus. Kuveyt: Dâru’l-Hidaye, ts.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed. el-Keşşâf ʿan Hakâʾiḳı Ğavâmiżi’t-Tenzîl,. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, 1987.