JAPONYA`DAKİ KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERDE SENDİKAL OLMAYAN İSÇİ ORGANİZASYONLARI: ÇOĞULCU İSTİHDAM İLİŞKİSİ TEORİSİ PERSPEKTİFİNDEN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 9, 71 - 89, 15.02.2022

Abdulkerim Cidal

Öz

Çoğulcu istihdam ilişkileri disiplini, kusurlu ve tam rekabetçi olmayan piyasada çalışanlar ve işverenler arasında bir çıkar çatışması olduğu ve ayrıca işçilerin sadece ekonomik bir meta olmadığı ayni zamanda insan olduğu için isçi temsil ve söz hakki mekanizmalarını istihdam ilişkisine bir denge getirecek temel mekanizmalar olarak ele alır. Bu yüzden isçileri temsil eden ve isçilere soz hakki sağlayan mekanizmalar çoğulcu istihdam ilişkisi teorisi için çok önemlidir.

Japonya'da işçi sendikalarının örgütlenme oranının sürekli düşmesiyle birlikte, sendikasız işçi organizasyonları, alternatif işçi sesi ve temsil mekanizmaları olarak daha çok ilgi görmeye başladı. Bu makale, çoğulcu istihdam ilişkileri yaklaşımı altında Japon küçük ve orta ölçekli firmalarda sendikal olmayan isci organizasyonlarını incelemektedir. Bu yazıda veri analizi yöntemi kullanılmış olup, veriler JILPT tarafından Japonya'daki sendikal olmayan isci örgütleri hakkında yürütülen en yeni, geniş araştırmalardan birinden alınmıştır. Bu makale, sonuç olarak, Japon KOBİ'lerinde sendikalar dışında alternatif isçi organizasyonlarının olduğunu ve çoğulcu istihdam ilişkileri yaklaşımı açısından bu örgütlerin uyumlu bir alternatif isçi temsili ve söz hakki sağlayan mekanizmaları olabileceğini savunmaktadır. Çoğunun hala yeterli pazarlık gücüne sahip olmamasına rağmen, özellikle hatsugengata tipi isçi organizasyonları bazı alanlarda sendikalardan bile daha iyi işlev görmekte ve isçi-işveren arasındaki güç farkını dengeleme ve istihdam ilişkisine denge getirme potansiyeline sahiptir. Bu tur isçi organizasyonları ayni zamanda işçilere söz hakki gücü sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

isci soz hakki, Japonya kucuk ve orta duzey isletmeler, cogulcu istihdam iliskileri, sendikal olmayan isci organizasyonlari, Japonya istihdam iliskileri

Kaynakça

• AOKI, Shonosuke (1997) Chūshōkigō to rōdō kumiai, rōshi kankei, Chūshōkigō: Nihon rōdō kenkyū kikō-hen( Kucuk ve orta ilcekli isyerleri ve isci sendikasi, isci isveren iliskisi), Rīdingusu Nihon no rōdō (Japonya Is Hukuku) 10, S. 335-340.
• BUDD John W. (2004) Employment with a Human Face: Balancing Efficiency, Equity, and Voice. Ithaca, NY: Cornell University Press.
• BUDD, John W., R Gomez and N Meltz. (2004) “Why a Balance is Best: the Pluralist Industrial Relations Paradigm of Balancing Competing Interests,” In Kaufman BE (ed) Theoretical Perspectives on Work and the Employment Relationship. Champaign, IL: Industrial Relations Research Association, 195-227.
• BUDD, John W., Bhave, Devasheesh P. (2010).The Employment Relationship. In Adrian W. et al. (eds) Sage Handbook of Human Resource Management, London: Sage. 51-70
• BUDD, John W., & ZAGELMEYER, Stefan (2010). Public Policy and Employee Participation. In A. Wilkinson, P. J. Gollan, M. Marchington, D. Lewin (eds): The Oxford Handbook of Participation in Organizations. Oxford. Oxford University Press. Pp. 476-503
• FREEMAN, Richard B. and REBICK, Marcus E., 1989. "Crumbling pillar? Declining union density in Japan," Journal of the Japanese and International Economies, Elsevier, vol. 3(4), 578-605
• GOLLAN Paul J. (2007) Employee Representation in Non-union Firms. London: SAGE Publications.
• HİDEYUKİ, Morito (2007). Decentralizing Decentralized Industrial Relations?: the Role of Labor Unions and Employee Representatives in Japan. In Ouchi and Araki (eds) Decentralizing Industrial Relations and the Role of Labor Unions and Employee Representatives. Kluwer Law International. 1-15.
• HOLLAND, Peter, TEİCHER, Julian and DONAGHEY, Jimmy (2019) Introduction. In Peter Holland, Julian Teicher, and Jimmy Donaghey eds. Employee Voice at Work. Singapore: Springer Singapore.
• IBA, Hiroshi, (2008), “Rōdō-sha daihyō-sei-ron no kyō-teki igi ( İşçi temsili teorisinin günümüzdeki önemi) , Nihon rōdō kenkyū zasshi (Japon işgücü araştırmaları dergisi), No. 571/Special Issue, 44-52.
• KAUFMAN, Bruce E. and TARAS, Daphne G. (2010) Employee participation through non-union forms of employee representation. In: Wilkinson A, Gollan PJ, Marchington M, et al. (eds) The Oxford Handbook of Participation in Organizations. Oxford: Oxford University Press, 258–285.
• KEZUKA, Katsutoshi. (2001). Ki wa juku shite iru, jugyoin daihyo-sei wa rippo-ka subeki ka? (Vakit daralıyor - Çalışan temsili sistemi yasallaştırılmalı mı?). Nihon rodo kenkyu zasshi (Japon işgücü araştırmaları dergisi), No. 489, S. 2-3
• KOIKE, Kazuo (1977) Shokuba no rodo kumiai to sanka - roshi kankei no Nichibei hikaku (İşyerinde sendikalara katılım - Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki İşçi-yönetim ilişkilerinin karşılaştırılması). Toyo Keizai shinposha.
• KOIKE, Kazuo (1981) Chusho kigyo no jukuren: Jinzaikeisei no shikumi (Küçük ve orta düzey işyerlerinin yetenekleri: İnsan kaynakları geliştirmenin yapısı). Doubunkan.
• MORİSHİMA, Motohiro. (1999). Mi soshiki kigyo no roshi kankei - rodo-sha no ninshiki o te gakari to shite (İşçi örgütü olmayan şirketlerin isçi işveren İlişkileri- İşçi bilincinin ipucu olarak kullanılarak). Nihon rodo kenkyu zasshi, (Japon işgücü araştırmaları dergisi) No. 470.
• NAKAMURA, Keisuke. (1988). Jugyoin soshiki no kino ― joho sabisu sangyo o chushin ni (Isci Organizasyonunun İşlevleri - Bilgi Hizmeti Sektörüne Odaklanarak). Nihon rōdō kyōkai zasshi, (Japonya İşçi Derneği Dergisi) No. 352. 11 – 21.
• NİHON RODO KENKYU KİKO (JILPT) (2007), Chushokigo ni okeru roshi komyunikeshon to rodo joken kettei (Küçük ve orta düzey işyerlerinde işgücü-yönetim iletişimi ve çalışma koşullarının belirlenmesi), JILPT, no. 90. NİSHİTANİ Satoshi, 1989, Kahansū daihyō to rōdō-sha daihyō iinkai (Çoğunluk Temsilcileri ve İşçi Temsilcileri Komitesi), Nihon rōdō kyōkai zasshi (Japonya İşçi Derneği Dergisi), no. 356, 2-15.
• OKI Kazunori, TOSHİKAZU Nagayama (1978) “Chūshōkigō no sonritsu jōken no henka to rōdōsha　kaikyū (Kucuk ve orta duzey isletmelerin varlık koşullarındaki değişiklikler ve işçi sınıfı) Chūshōkigō ni okeru rōdō kumiai Ōtsuki shoten henshū-bu-hen (Küçük ve orta ölçekli işletmelerde işçi sendikası / Otsuki Shoten editörlüğünde), Tokyo, Otsuki Shoten, 44-92.
• SARUTA, Masaki (1996) “Henkaku kiniokeru chushokigyou rodo mondai no kenkyu kadai ( Dönüşüm döneminde KOBİ işgücü sorunlarına ilişkin araştırma konusu) , Mita shougaku kenkyuu ( Mita İşletme Çalışmaları), vol. 38, no: 6,143- 157.
• SATO, Hiroki (1994) Mi soshiki kigyo ni okeru roshi kankei ― roshi kyogisei to jugyoin soshiki no soshiki jokyo to kino (Örgütlenmemiş şirketlerde işçi-işveren ilişkileri-İşçi-yönetim danışma sistemi ve isçi örgütlerinin örgütsel durumu ve işlevleri). Nihon rodō kenkyu zasshi (Japon işgücü araştırmaları dergisi), No. 416, pp 24 – 35.
• SHİRAİ, Taishirō, (1973) Mi soshiki rōdō-sha no soshiki-ka ni tsuite ( Örgütlenmemiş işçilerin örgütlenmesi hakkında), Nihon rōdō kyōkai zasshi (Japonya İşçi Derneği Dergisi , Vol. 15 (9 ), 2-20
• TAGUCHİ, Kazuo and UMEZAKİ, Osamu. (2011). Chushokigo ni okeru jugyoin hatsugen kiko no kino (Küçük ve orta düzey işletmelerde isçi söz hakki sistemlerinin işlevi). Nihon romu gakkaishi (japonya personel ve emek araştırmaları dergisi), vol. 12, No. 2, 61-77.
• TANUMA, Hajime (1978), “Chūshōkigō no minshu-teki hatten to rōdō kumiai undo (Kucuk ve orta duzey isletmelerdeki demokratik gelişim ve sendikal hareket), Chūshōkigō ni okeru rōdō kumiai Ōtsuki shoten henshū-bu-hen (Küçük ve orta ölçekli işletmelerde işçi sendikası / Otsuki Shoten editörlüğünde), Tokyo, Otsuki Shoten, 9-43.
• TOMITA, Yasunobu (1993). Rishoku-ritsu to rōdō kumiai no hatsugen kōka (İsçi değişim oranı ve sendikal söz hakki etkisi). In Tachibanaki T. Rengo sogo seikatsu kaihatsu kenkyujo (eds). Rōdō kumiai no keizai-gaku ( Sendika Ekonomisi). Toyo Keizai shinposha. 173-193.
• TSURU, Tsuyoshi (1997). Mu kumiai kigyo no roshi kankei - hatsugen – sanka - chingin kettei (Sendikalı işyerlerindeki işçi-işveren ilişkileri – söz hakki, katılım, ücret belirleme) Keizai kenkyū (Ekonomik Araştırmalar Dergisi), vol.48-2, 155-175.
• TSURU, Tsuyoshi (2002). Roshi kankei no non yunion-ka - mikuro-teki seido-teki bunseki – (İsçi işveren ilişkilerinin sendikalaşmamaya gidisi- mikro ve kurumsal bir analiz). Toyo Keizai shinposha.