ÇİN’İN HEGEMONİK DÜZENİ VE GÜNEY ÇİN DENİZİ SORUNU (CHINA’S HEGEMONIC ORDER AND THE SOUTH CHİNA SEA DİSPUTE)

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 9, 1 - 22, 15.02.2022

Meryem Temiz

Öz

Tianxia, gökyüzünün altındaki her şey anlamına gelmektedir. Gökler tarafından bu hak Çin’e bahşedilmiştir ve Tianxia’nın meşruluğu mutlaktır. Tianxia sistemi, Cennetin Oğlu olarak adlandırılan Çinli bir imparatorun merkezde bulunduğu, hiyerarşik bir ilişki biçimidir. Dünya için evrensel bir sistem olarak tasnif edilen Tianxia, aynı zamanda, dünyanın tek bir çatı, içinde yaşayan insanların ise bir aile olarak algılandığı bir ütopyadır. Sistemin temel amacı, evrensel uyumun tesis edildiği, kuşatıcı bir dünya yaratmaktadır. Ancak burada asıl yaratılmak istenen evrensel insan, Çinlileştirilmiş insan; dünya devleti ise sınırları olmayan emperyalist bir Çin imparatorluğudur.
Güney Çin Denizi bölgesel ve küresel çapta önem arz eden bir deniz alanıdır. Güney Çin Denizi üzerinde başta Çin Halk Cumhuriyeti olmak üzere kıyıdaş devletlerin egemenlik ve çıkar çatışmaları mevcuttur. Son dönemlerde, Çin Halk Cumhuriyeti’nin hızlı yükselişine paralel olarak Güney Çin Denizi’ne ilişkin bölgesel ve küresel çapta agresif kimi girişimlerde bulunduğu görülmektedir.
Bu makalede, Çin’in hegemonik düzeni ve Tianxia sistemi, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Güney Çin Denizi sorununa yaklaşımı bağlamında incelenmiştir. Makalenin iki amacı vardır. Bunlardan ilki Çin’in yaratmak istediği hegemonik dünya düzenini evrenselleştirdiğini ve bunu Tianxia kavramını kullanarak açıkladığını okuyucuya sunmaktır. İkincisi Tianxia sisteminin Güney Çin Denizi sorununa yansımasının incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Tianxia, Güney Çin Denizi Sorunu, Çin Halk Cumhuriyeti, hegemonya, 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi

Teşekkür

Prof. Dr. Abdürreşit Celil Karluk

Kaynakça

• KAYNAKÇA Akçay, E., & Kanat, S. (2017). Carrot And Stıck Approach In Internatıonal Relatıons: An Evaluatıon Throughtout Turkey’s Accessıon Negotıatıons Wıth The European Unıon. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(29), 415-435.
• Babones, S. (2020). From Tianxia to Tianxia: The Generalization of a Concept. Chinese Political Science Review, 131-147.
• BBC News Türkçe . (2019, Ekim 01). Çin Halk Cumhuriyeti 70 yaşında: 'Ekonomik mucize' nasıl gerçekleşti? Aralık 04, 2020 tarihinde BBC News Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49880943 adresinden alındı
• Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. (tarih yok). UNESCO Tarihi. Aralık 05, 2020 tarihinde Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu UNESCO Türkiye Milli Komisyonu: https://www.unesco.org.tr/Pages/99/2 adresinden alındı
• Çakan, V. (2017). Ülke Tanımı: Geçmişten Günümüze Çin. Gazi Üniversitesi Asya Araştırmaları Dergisi, 1(1), 111-130.
• Çakan, V. (2017). Yeni İpek Yolu Projesi: Beklentiler, Sorunlar ve Gerçekler. Asya Araştırmaları Dergisi, 1(1), 35-52.
• Çoban Oran, F., & Pekcan, C. (2017). Uluslararası İlişkiler Düşüncesinde “Dünya Barışı”: Immanuel Kant ve Zhao Tingyang Felsefesi Üzerine Bir Karşılaştırma. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 3-18.
• Dağcı, K., & Keskin, M. (2013). Çin’in Doğu Türkistan Politikası ve Azınlık Hakları Bağlamında Hak İhlalleri. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 11-29.
• Dreyer, J. T. (2015). The ‘Tianxia Trope’: will China change the international system? Journal of Contemporary China, 1016-1031.
• DW Made for minds. Türkiye. (tarih yok). Türkiye Çin’in Uygurlara baskısına neden sessiz kalıyor? Aralık 05, 2020 tarihinde DW Made for minds. Türkiye: https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiye-%C3%A7inin-uygurlara-bask%C4%B1s%C4%B1na-neden-sessiz-kal%C4%B1yor/a-51549785 adresinden alındı
• Ertürk, A. T. (2018, Aralık 03). Türkiye’de Uygur Toplumu: Tarihî Serüveni, Sorunları ve Talepleri. Aralık 05, 2020 tarihinde İHH İnsanı ve Sosyal Araştırmalar Merkezi: https://insamer.com/tr/turkiyede-uygur-toplumu-tarih-seruveni-sorunlari-ve-talepleri_1827.html adresinden alındı
• Euronews. (2019, Şubat 11). Öldü denilen Uygur halk ozanı Abdurrehim Heyit: Hayattayım ama yasaları ihlal etmekle suçlanıyorum. Aralık 05, 2020 tarihinde Euronews.: https://tr.euronews.com/2019/02/11/oldu-denilen-uygurlarin-halk-ozan-abdurrehim-heyitin-hayatta-oldugunu-gosteren-video-yay adresinden alındı
• Girit, S. (2015, Temmuz 08). 5 Soruda Uygur Türkleri ve Protestolar. Aralık 04, 2020 tarihinde BBC News Türkiye: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/07/150708_uygur_turkleri_protestolar adresinden alındı
• Kamu Denetçiliği Kurumu. (tarih yok). ombudsman.gov.tr. Aralık 04, 2020 tarihinde Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşme: https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/32702-Soykirim-Sucunun-Onlenmesine-Ve-Cezalandirilmasina-Dair-Sozlesme.pdf adresinden alındı
• Karluk, A. C. (2018). Çinlilerin Millet Düşüncesinin Kökenleri ve Ötekilere Bakışı. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi, 31-54.
• Karluk, A. C. (2019). Çin Tarihinde Çinli Olmayan Halkların Yönetiminde Uygulanan Stratejiler. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi, 2-36.
• Keay, J. (2020). Çin Tarihi. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Kırilen, G. (2012). Eski Çin Metinlerinde Yer-Gök ve Yabancılar. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi , 56-71.
• Lee, H.-S. (1993). Çin Tarihi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 321-323.
• Paker, M. (2017). Uluslararası Hukuk Bağlamında Çin'in Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Politikasına Bir Bakış. Asya Araştırmaları Dergisi, 1(1), 93-109.
• Pekcan, C. (2017). Konfüçyüs Felsefesinin Dış Politikaya Etkisi Bağlamında 2003-2013 Yılları Arası Çin-ABD İlişkileri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1127-1155.
• Perruchoud, R., & Redpath, J. (tarih yok). Göç Terimleri Sözlüğü. Uluslararası Göç Örgütü (IOM).
• Rahmadini , A., & Hennida, C. (2018). National Identity Analysis and Foreign Policy China Aggressive Stance in South China Sea under Xi Jinping. Airlangga Conference on International Relations, 434-440.
• Sade, G. (2019, Şubat 12). Uygur diasporası sosyal medyada örgütlendi: Yakınlarımız nerede? Aralık 05, 2020 tarihinde Euronews.: https://tr.euronews.com/2019/02/13/uygur-diasporasi-sosyal-medyada-orgutlendi-yakinlarimiz-nerede adresinden alındı
• Schofield, C., & Storey , I. (2009). The South China Sea Dispute: Rising Tensions, Increasing Stakes. Jamestown Foundation, 3-43.
• Sözcü Gazetesi. (2014, Mart 14). Tayland’daki ‘Türkler’ Uygur çıktı. Aralık 05, 2020 tarihinde Sözcü Gazetesi: https://www.sozcu.com.tr/2014/dunya/taylanddaki-turkler-uygur-cikti-470387/ adresinden alındı
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (tarih yok). Şartlı Mülteci. Aralık 05, 2020 tarihinde T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü: https://www.goc.gov.tr/sartli-multeci adresinden alındı
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı. (tarih yok). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. Aralık 05, 2020 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphane ve Arşiv Hizmetleri Başkanlığı: https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf adresinden alındı
• Varoğlu, A. (2009). Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri: Dünü, Bugünü ve Yarını. Ankara: Başkent Üniversitesi Stratejik Araştırmalar Merkezi Yuvarlak Masa Toplantısı Raporu.
• Wang, Y. (2007). Pax-Amerikana Neden İmkansız? Kadim Çin Dünya Düzeninin Çağdaş Amerikan Dünya Düzeniyle Mukayesesi. Divan Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 57-74.
• Watch, H. R. (2018, Eylül 09). Çin: Müslüman Bölgesinde Ağır Baskı. Aralık 06, 2020 tarihinde Human Rights Watch: https://www.hrw.org/tr/news/2018/09/09/322198 adresinden alındı
• Yılmaz, Y. (2016). Sömürgecilik Bağlamında İngilizlerin Çin’i İnşa Etme Süreci: I. Afyon Savaşı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 322-329.
• Zhang, F. (tarih yok). The Tianxia System: World Order In A Chinese Utopia. Global Asia, 108-112.