UYGUR SAVAŞI: ÇİN'İN MÜSLÜMAN AZINLIĞINA KARŞI YÜRÜTTÜĞÜ İÇ OPERASYON KİTAP İNCELEMESİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 13, 106 - 115, 25.01.2024

Emre Kartal

https://doi.org/10.59114/dasad.1402810

Öz

Sean R. Roberts tarafından 2020 yılında kaleme alınan ve Princeton University Press tarafından yayımlanan “The War on the Uyghurs: China’s Internal Campaign Against a Muslim Minority” eseri yayınlandığında pek çok araştırmacı ve basın mensubu tarafından Batılı bir akademisyen tarafından yayımlanmış en derli toplu ve zamanlaması başarılı kitap olarak nitelenmiştir. Bu özellik bir ön söz yazan eski BM Özel Yetkili Anti-Terörizm Raportörü ve uluslararası yargıç Ben Emerson tarafından da kitabın başında vurgulanıyor. Kitaptan bağımsız olarak Ruanda ve Yugoslavya’daki soykırımların, uluslararası suçların yargılanmasında yer alan Emmerson bazı ifadelerini çok önemli görüyorum. Emmerson Raportörlük görevi sebebiyle dünyanın pek çok yerinde çalışmalar yaptığını ifade ederek şunları söylüyor: “Bunların hiçbirinde bir toplumun tamamına yönelen bu denli toptancı bir saldırıya ya da tamamen masum insanların etnik ya da dini gerekçelerle topyekun hapsedildikleri bir uygulamaya şahit olmadım.” Doğu Türkistan’da tarihi geçmişi bulunan ve yakın zamanda “toplama kampları”, “kültürel soykırım”, “asimilasyon”, “şiddet olayları” gibi pek çok unsuru olan Çin azınlık politikalarının ne denli ağır sonuçlar ortaya çıkardığı uluslararası toplum tarafından da fark edilmesi son derece önemlidir. Değerlendireceğimiz kitap da bu noktadan konuya yaklaşmakta, Doğu Türkistan’daki soykırım politikalarının tarihi kökenlerine inerek konuya başlamakta ve günümüzdeki Çin tezlerini de merkeze alarak önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Bu noktada kitabın Türkçeye çevrilmesi ve Ötüken Neşriyat gibi Türk dünyası konusunda hassas, millî yayın çizgisine sahip bir yayın evi tarafından yayımlanması da son derece kıymetlidir. Bu noktada çevirmenlere ve kitabın editörüne de teşekkür etmek hakkı teslim etmek olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Doğu Türkistan, Uygur, Çin Halk Cumhuriyeti, Azınlık Politikaları, Soykırım, Terör