Evaluating the Cartoons That Appeal to Preschool Age in Terms of Their Contribution into the Values Education (The Niloya Case)

Yıl 2015, Cilt: 13 Sayı: 30, 251 - 277, 01.12.2015

Neslihan Karakuş

Öz

Anahtar Kelimeler

Value, Value education in pre-school, Turkish education

Okul Öncesi Döneme Hitap Eden Tema İçerikli Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimine Katkısı Yönünden Değerlendirilmesi (Niloya Örneği)

Öz

Değerler, davranışlara kaynaklık eden ve onları yargılamaya yarayan anlayışlardır. Toplumun tarihi birikimi ile ortaya çıkan; toplumun tamamı tarafından kabul gören; toplumun varlık, birlik ve devamının sebebi olarak görülen; tasvip ve teşvik gören; korunan kabulleniş ve inanışlardır. Değerler ve normlar, kültürel kimliğin şekillenmesinde etkili olan kültür unsurlarıdır. Kuşaktan kuşağa aktarılan değerler, toplumların ayakta kalabilmesi ve sağlıklı bireyler yetiştirilebilmesi için eğitimde önemli bir yere sahiptirler. Değerlerin öğretimi ilk olarak ailede başlar, çevre ve okulla devam eder. Çocuk dünyasının vazgeçilmez öğelerinden biri olan çizgi filmlerle de değer öğretimi yapılabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi 2-6 yaş grubuna hitap eden ve tematik bir çocuk kanalında yayınlanan Niloya isimli çizgi filmin Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (6, 7. sınıflar)'nda yer alan yirmi değeri göz önünde bulundurarak incelemek ve barındırdığı değer unsurlarını sınıflandırmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmış ve random metoduyla seçilen 18 bölüm incelenmiştir. İncelenen 18 bölüm içerisinde toplam 157 değer tespit edilmiş ve en çok 'sevgi, duyarlılık, hoşgörü, iyilik' değerlerini yansıtan örnekler bulunmuştur. Bu değerleri 'çalışkanlık, dayanışma, saygı, sorumluluk, yardımseverlik' değerlerinin izlediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değer, Okul öncesinde değer eğitimi, Türkçe eğitimi

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004). Türk Millî Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının (Değerlerinin) İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Atan, U. (1995). Animasyonun Kültür Aktarımındaki Yeri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Aydın Yılmaz, Z. ve Uzman, E. (2005), Televizyonun Çocukların Dil Gelişimine Etkileri. Türk Dili, 643, 16-27.
• Balat Uyanık, G. ve diğerleri (2012). Okul Öncesinde Değerler Eğitimi ve Etkinlik Örnekleri. (1. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Batmaz, V. ve Aksoy, A. (1995). Türkiye’de Televizyon ve Aile. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
• Batur, Z., Sır, A. N. ve Bek, H. (2012). Nasreddin Hoca Fıkralarında Değer Yargıları ve Eğitim. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 7(3), 583-596.
• Baymur, F. (1996). Genel Psikoloji. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Biçer, S. (2013). Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy’a Ait “Safahat” Adlı Eserin İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bulut, S. (2011). Atasözlerinin Değerler Eğitimindeki Yeri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Çağlar, A. (2003). Okul Öncesi Dönemde Değerler Eğitimi. İstanbul. Çelikpazu, E. E. ve Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metinlerin Değer İletimi Açısından İncelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413-424.
• Çırak, G. ve diğerleri (2014). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 4(1), 83-95.
• Dilmaç, B., Deniz, M. ve Deniz, M. E. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Öz- Anlayışları İle Değer Tercihlerinin İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 9-24.
• Erden, A. (2003). Kısa Öykü ve Dilbilimsel Eleştiri. İstanbul: Gendaş Kültür Yayınları.
• Erjem, Y. ve Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon ve Gençlik: Yerli Dizilerin Gençlerin Model Alma Davranışı Üzerindeki Etkisi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15-30.
• Güler, A. D. (1991). Eğitim İletişimi Kurumu Olarak Çocuk Televizyonu ve Uygulamaları ile Bir Model Önerisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• İlhan, V. ve Çetinkaya, Ç. (2013). İlkokul Öğrencilerinin Tematik Çocuk Kanallarındaki Çizgi Filmleri İzleme Alışkanlıkları. Journal of Research in Education and Teaching, 2(1), 317-326.
• Kaba, F. (1992). Animasyonun Eğitim Amaçlı Kullanımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Karacoşkun, M. D. (2002). Bireysel ve Toplumsal Çözülmede Televizyon Faktörü Üzerine Düşünceler. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 227-233.
• Karakuş, N. (2012). Türkçe Öğretiminde Kaynak Metin Kullanımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü’nün Romanlarının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk Öğretmenlerin Değerler Yönelimi ve Schwartz Değer Kuramı, Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6, 7, 8. sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
• MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (6-7. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Mehmedoğlu, Y. (2005). Ahlaki ve Dinî Gelişim, 7-14 Yaş Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Miles, B. M. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Second Edition. London: Sage.
• Moğul, S. (2012). Mehmet Akif Ersoy’un Safahat İsimli Eserinin Türkçe Eğitimi ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Mutlu, E. (1999). Televizyon ve Toplum. Ankara: Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu.
• Okur, A. ve Göçen, G. (2012). Güzel Konuşmada Televizyonu Kullanabilmek ve Bir Model Örneği Önerisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(29), 87- 103.
• Oruç, C., Tecim, E. ve Özyürek, H. (2011). Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Rol Modellik ve Çizgi Filmler. Ekev Akademi Dergisi, 15(48), 281-299.
• Özbay, M. ve Tayşi, E. K. (2011). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Türkçe Öğretimi ve Değer Aktarımı Açısından Önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 21-31.
• Özkan, R. (2004), Televizyonun Eğitimdeki Yeri ve Televizyon Dizilerinde Verilmek İstenen Mesaj. Millî Eğitim, 162, 45-56.
• Özkan, R. (2013). Televizyon Dizilerinin Üniversite Öğrencileri Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi (Niğde Üniversitesi Örnegi). Turkish Studies, 8(12), 1017-1029.
• Piage, J. (2007). Çocukta Dil ve Düşünme. Ankara: Palme Yayıncılık.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-88.
• Şirin, M. R. (2006). Gösteri Çağı Çocukları. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller İçin İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Tezcan, M. (1980). Çocuk ve Eğitim. Ankara: TED Yayınları.
• Torun, Ş. (2010). Sihir İçerikli Dizi Filmlerin Çocuklara Olan Etkisinin Din Eğitimi Açısından İncelenmesi: Selena Dizi Filmi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tozlu, N. ve Topsakal, C. (2007). “Avrupa Birliği’ne Uyum Çerçevesinde Değerler Eğitimi. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu, İstanbul. Değerler ve Eğitimi, İstanbul: DEM Yayınları, 177-202.
• Tural, S. (1992). Kültürel Kimlik Üzerine Düşünceler. Ankara: Ecdad Yayınevi.
• Ulusoy, K. ve Dilmaç, B. (2014). Değerler Eğitimi. (2. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Yağlı, A. (2013). Çocuğun Eğitiminde ve Sosyal Gelişiminde Çizgi Filmlerin Rolü: Caillou ve Pepee Örneği, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (10), 707-719.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2002). Çocuk Edebiyatı (1. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yaman, E., Bayburtlu, F. İ., Tekir, B. ve Kırman, S. (2015). Dede Korkut Çizgi Filminde Yer Alan Değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 245-269.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, M., Dilmaç, B. ve Deniz, E. (2013). Öğretmen Adaylarının Sahip Oldukları Değerler ile Benlik Saygıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Elementary Education Online, 12(3), 740-748.
• Yorulmaz, B. (2013a). Din ve Değerler Eğitimi Açısından Caillou Çizgi Filminin Değerlendirilmesi. Diyanet İlmi Dergi, 49(3), 127-143.
• Yorulmaz, B. (2013b). Pepee Çizgi Filminin Din ve Değerler Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(6), 438-448.