Öğretmenlerin Sahip Oldukları Değerlerin ve Özgeci Davranışlarının Mesleki Benlik Saygısı Açısından İncelenmesi

Yıl 2012, Cilt: 10 Sayı: 23, 65 - 82, 01.06.2012

Bülent Dilmaç Halil Ekşi

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin sahip oldukları değerler ile özgeci davranışlarının mesleki benlik saygısı açısından incelenmesidir. Araştırma, ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma veri bağlamında nicel bir paradigmaya sahiptir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Schwartz (1992) tarafından geliştirilen Değerler Listesi ve Yavuzer, İşmen-Gazioğlu ve Yıldız (2006), tarafından geliştirilen Öğretmen Özgeciliği Ölçeği ve Arıcak (1999) tarafından geliştirilen mesleki benlik saygısı ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada veriler toplandıktan sonra, araştırmanın amacı doğrultusunda her iki ölçeğe ait alt boyutlardan elde edilen puanlara göre Pearson Çarpım Monetler Katsayıları ve Regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara bakıldığında, öğretmenlerin sahip oldukları değerler ve özgeci davranışları ile mesleki benlik saygıları arasında ilişkinin var olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Değer, Özgecilik, Mesleki Benlik Saygısı, Öğretmen

Kaynakça

• Akbaba, S. (1994). Grupla psikolojik danışmanın sosyal psikolojik bir kavram olan özgecilik üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arıcak, O.T. (1999). Grupla psikolojik danışma yoluyla benlik saygısı ve mesleki benlik saygısının geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arıcak, O.T. (2007). The investigation of Turkish university students' vocational self-esteem levels within different departments. California Association for Counseling and Development Journal, 22, 21-33.
• Batson, C.D., Batson, J.G., Slingsby, J.K., Harrell, K.L., Peekna, H.M. & Todd, M.T. (1991). Empathic joy and the empathy - altruism hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology. 61(3), 413-426.
• Boehm, C. (1979). Some problems with altruism in the search for moral universals. Behavioral Science, 24(1), 15-24.
• Brief, A.P. (1998). Attitudes in and around organizations. California: SAGE Publications.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2000). Research methods in education. New York: Routledge Falmer.
• Çelik, V. (1997). Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Dilmaç, B. (2009). An analysis of teachers' general tendency to procratisnate, perception of professional efficiency / self efficiency and altruism. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 7(3), 1323-1338.
• Elmas, U. (1998). Bireylerin ana-baba tutumları ile özgecilik düzeyleri arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Enç, M. (1990). Ruhbilim terimleri sözlüğü. Ankara: Karatepe Yayınları.
• Erkmen, T. & Şencan, H. (1994). Örgüt kültürünün iş doyumu üzerindeki etkisinin otomotiv sanayide faaliyet gösteren farklı büyüklükteki iki işletmede araştı- rılması. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Yayınları.
• Fultz J, Batson C.D., Fortenbach V.A., McCarthy P.M., Varney L.L. (1986); Social evaluation and the empathy-altruism hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 50(4),761-769.
• Hançerlioğlu, O. (1978). Felsefe ansiklopedisi. İstanbul:Remzi Kitabevi.
• Hoyle, E. & John, P. (1995). Professional knowledge and professional practice. London: Cassell.
• İmamoğlu, E.O. & Aygün, Z.K. (1999). 1970'lerden 1990'lara değerler: Üniversite düzeyinde gözlenen zaman, kuşak ve cinsiyet farklılıkları. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 1-22.
• İşmen, A.E. & Yıldız, A. (2005). Öğretmenliğe ilişkin tutumların özgecilik ve atılganlık düzeyleri açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yö- netimi. (42), 167-193.
• Jennings, P.A. & Greenberg, M.T. (2008). The prosocial classroom: Teacher social and emotional competence in relation to student and classroom outcomes. Review of Educational Research, 79(1), 491-525.
• Karadağ, E. & Mutafçılar, I. (2009). İlk ve ortaöğretim okulu öğretmenlerinin özgecilik düzeyleri üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 75-92.
• Karadeniz, G. (2007), Özel eğitim öğretmenliği bölümü son sınıf öğrencileri ile özel eğitim öğretmenliği mezunu öğretmenlerin özgeci davranışları arasındaki farklılıkların incelenmesi. 17. Ulusal Özel Eğitim Kongresi (Kasım 2007).
• Kıllıoğlu, İ. (1988). Ahlak- hukuk ilişkişi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İFAV.
• Kunes-Connell, M.V. (1991). Towards an occupational self-esteem model for psychiatric nurses. Dissertation Abstracts International. (UMI No. 9219376)
• Kuşdil, M.E. & Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değerler yönelimi ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
• Mikulincer, M., Shaver, P.R., Gillath, O. & Nitzber, R.A. (2005). Attachment, ca- regiving, and altruism: Boosting attachment security increases compassion and helping. Journal of Personality and Social Psychology. 89(5), 817-839.
• Onatır, M. (2008). Öğretmenlerde özgecilik ile değer tercihleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Poppleton, P. (1989). Rewards and values in secondary teachers' perceptions of their job satisfaction. Research Papers in Education, 4(3), 71-94.
• Sagiv, L. (2002). Vocational interests and basic values. Journal of Career Assess- ment. 10(2), 233-257.
• Schraw, G., Wadkins, T. & Olafson, T. (2007). Doing the things we do: A grounded theory of academic procrastination. Journal of Educational Psychology. 99(1), 12-25.
• Schwartz, S.H. & Boehnke, K. (2004). Evaluating the structure of human values with confirmatory factor analysis. Journal of Research in Personality, 38, 230-255.
• Scott, C. & Dinham, S. (1999); The occupational motivation, satisfaction and health of English school teachers. Educational Psychology, 19(3), 287-309.
• Super, D.E. & Bohn, M.J. (1970). Occupational psychology. London: Tavistock Publications.
• Super, D.E., Starishewsky, R., Martin, N. & Jordaan, J.P. (1963). Career development: Self-concept theory. New York: College Entrance Examination Board.
• Şişman, M. & Acaat, B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13(1), 235-250.
• Şişman, M. ( 2001). Öğretmenliğe giriş. Pegem A Yayınları, Ankara.
• Thompson, M.N. & Subich, L.M. (2006). The relation of social status to the career decision-making process. Journal of Vocational Behavior, 69, 289-301.
• Tinsley, R. (2002). The professional self-esteem of teacher educators in Texas. Dissertation Abstracts International. (UMI No. 3058172).
• Wilson, B.J. (2008). Media and children's aggression, fear, and altruism. The Future of Chıldren. 18(1), 87-118.
• Yavuzer, H. & Yıldız, A. vd. (2006), Öğretmen özgeciliği ölçeği: geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 947-972.
• Yılmaz, E. & Dilmaç, B. (2011). An analysis of the effect of values to the job satisfaction of teachers. İlköğretim online Dergisi. 1O(1), 303-311.