Gençlerde Dindarlığın Farklı Görüntüleri ile Yalnızlık Arasındaki İlişkiler: Çukurova Üniversitesi Örneği

Yıl 2011, Cilt: 9 Sayı: 22, 181 - 208, 01.12.2011

Asım Yapıcı

Öz

Hem yalnızlık hem de dindarlık temel insanî olgu ve deneyimlerdendir. Ancak söz konusu her iki deneyim de tek boyutlu değildir. Bunlar çeşitli faktörlerin etkisiyle çok değişik biçimlerde tezahür edebilmektedirler. Dolayısıyla farklı bakış açılarından hareketle farklı şekillerde tanımlanmakta ve sınıflandırılmaktadır. Bu araştırmada dindarlıkla yalnızlık arasındaki ilişki incelenmektedir. "Allah'ı iç dünyada hissetme", "namaz kılma", "oruç tutma", "dua etme", "tövbe etme", "dine önem verme" ve "öznel dindarlık algısı" dindarlığın farklı görüntüleri olarak kavramlaştırılmıştır. Yalnızlık ise UCLA Yalnızlık Ölçeği ile tespite çalışılmıştır. Araştırmanın evreni Çukurova Üniversitesi öğrencileridir. Örneklem basit rastlantısal yöntemle seçilmiştir. Çalışmaya 312'si (%50.8) kadın, 302'si (%49.2) erkek olmak üzere toplam 614 kişi katılmıştır. Elde edilen bulgulara göre gençlerin yalnızlık düzeyi dindarlığın çeşitli görüntülerine göre farklılaşmaktadır. Dindarlıkla yalnızlık arasındaki 133 bulgunun %87.97'si nötr, %3.01'i pozitif, %9.02'si ise negatif ilişki göstermiştir. Buradan hareketle dindarlıkla yalnızlık arasındaki ilişkinin tek yönlü ve tek boyutlu olmadığı, değişkenlere göre çeşitlilik arz ettiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Din, Dindarlık, Maneviyat, Yalnızlık

Kaynakça

• Bacanlı, H. (2002). Psikolojik kavram analizleri. Ankara: Nobel Yay.
• Baumeister A. L. & Storch E. A. (2004). Correlations of religious beliefs with lone¬liness for an undergraduate sample. Psychological Reports 94(3 Pt 1): 859- 862.
• Buluş, M. (1997). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık. PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 82-90.
• Burris, C. T., Batson, D. C., Altstaedten, M. & Stephens, K. (1994). What a friend...”: Loneliness as a motivator of intrinsic religion, Journal for the Sci¬entific Study of Religion, 33 (4), 326-334.
• Cacioppo, J. T. & Ernst, J. M. (1999) Lonely hearts: Psychological perspectives on loneliness. Applied And Preventive Psychology, 8 (1) 1-22.
• De Jong Gierveld, J. (1988). A review of loneliness: Concept and definitions, deter¬minants, and consequences. Review in Clinical Gerontology, 8, 73-80.
• Demir, A. (1989). UCLA yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Der¬gisi, 7 (23), 14-18.
• Demir, A. (1990). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeylerini etkileyen bazı et¬menler. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilim¬ler Enstitüsü, Ankara.
• Dufton, B. D. & Perlman, D. (1986) Loneliness and religiosity: In the world but not of it. Journal of Psychology and Theology, 14 (2), 135-145.
• Geçtan, E. (1995). İnsan olmak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Godin, A. (1986). Psychologie des expérience religieuse: Le desir et la réalité. Paris: Le Centurion.
• Hökelekli, H. (2005). Din psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İmamoğlu, S. (2008). Genç yetişkinlikte kişilerarası ilişkilerin cinsiyet, cinsiyet roll¬eri ve yalnızlık algısı açısından incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Johnson, D. P. & Mullins, L.C. (1989). Religiosity and loneliness among the el¬derly. Journal of Applied Gerontology, 8 (1), 110-131.
• Kayıklık, H. (2000). Dini yaşayış biçimleri: Psikolojik temelleri açısından bir değerlendirme. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi So¬syal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kirkpatrick, L. A., Shillito, D.J. & Kellas, S. L. (1999). Loneliness, social support and perceived relationships with God, Journal of Social and Personal Rela¬tionships, 16 (4), 513-522.
• Köknel, Ö. (1995). Kaygıdan mutluluğa kişilik, İstanbul: Altın Kitaplar Yay.
• Milevsky, A. & Levitt, M. J (2004). Intrinsic and extrinsic religiosity in preadoles¬cence and adolescence: Effect on psychological adjustment, Mental Health, Religion and Culture, 7 (4), 307-321.
• Özodaşık, M. (2001). Modern insanın yalnızlığı. Konya: Çizgi Kitabevi Yay.
• Paloutzian, R. (1996). Invitation to the psychology of religion. London: Allyn & Bacon.
• Paloutzian, R. F. &. Janigian A. S. (1986). Interrelationships between religiousness and loneliness. The Psychotherapy Patient, 2 (3), 3-14.
• Pargament, K. I. (2003). Tanrım bana yardım et: Din psikolojisi açısından başa çıkmanın teorik çatısına doğru (Çev. A. Albayrak). Tabula Rasa: Felsefe- Teoloji, 3 (9), 207-238.
• Peplau, L. A. (1985). Loneliness research: Basic concepts and findings. In: I. G. Sarason & B. R. Sarason (Eds.) Social Support: Theory, Research and Ap¬plications (pp. 269-286), Dordrecht, Boston, Lancaster: Martinus Nijhoff Publishers.
• Raven, B. H. & Rubin, J. Z. (1995). Yalnız insan (Çev. N. Hisli), N. Bilgin (Ed.), Sosyal Psikolojiye Giriş içinde (ss. 125-150), İzmir: İzmir Kitaplığı.
• Schwab, R. & Petersen, K. U. (1990). Religiousness: Its relation to loneliness, neu¬roticism and subjective well-being. Journal for the Scientific Study of Reli¬gion, 29 (3), 335-345.
• Vergote, A. (1966). Psychologie religieuse. Bruxelles: Charles Dessart.
• Yalom, I. (2001). Varoluşçu psikoterapi (Çev. Z. İ. Babayiğit). İstanbul: Kabalcı Yay.
• Yaparel, R. (1984). Sosyal ilişkilerdeki başarı ve başarısızlık nedenlerinin algılanması ile yalnızlık arasındaki bağlantı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yaparel, R. (1987). Yirmi-kırk yaş arası kişilerde dinî hayat ile psiko-sosyal uyum arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yapıcı, A. & Zengin, Z. S. (2003). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin dinin etkisini hissetme düzeyleriyle psiko-sosyal uyumları arasındaki ilişki”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3 (2), 65- 127.
• Yapıcı, A. (1997). İslam’da tövbe ve dini yaşayıştaki rolü. İstanbul: Beyan Yay.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din: Psiko-sosyal uyum ve dindarlık. Adana: Kara¬han Yay.
• Yaşar, M. R. (2007). Yalnızlık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (1), 237-260.